Diagnostyka preimplantacyjna a „prawo do zdrowego dziecka” w kontekście Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności

• Authors: Wróblewski Bartłomiej

Title variants

EN

Preimplantation diagnosis and “the right to a healthy child” under the Convention of Human Rights and Fundamental Freedoms

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

The aim of the article is to analyze the freedom of states-parties to the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms of 4 November 1950 in the scope of pre- implantation diagnosis and to answer the question of whether or not the Convention includes the “right to a healthy child”. The analysis of the case law, particularly the Costa and Pavan judgment (application no. 54270/10) confirms a praetorian approach of the European Court of Human Rights to the interpretation of the right to the respect of private life, which comprises, i.a., the right to bring a child into the world who is not affected by the illness that the parents carry as well as the right to technical means to realize it, including preimplantation diagnosis. The Costa and Pavan judgment does not determine whether or not Article 8(1) of the Convention grants “the right to a healthy child” or “the right to a genetically healthy child”, but may be a step in the direction to accept it. According to the author, it raises concerns, because it strengthens the basis for the legitimacy of a certain kind of eugenic pratices.

Keywords

EN

human rights; respect for privacy; Article 8 of the European Convention of Human Rights; artificial procreation; artificial insemination; preimplantation diagnosis; right to a healthy child; status of the unborn

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Przegląd Sejmowy
• Year: 2020
• Issue: 2(157)
• Pages: 143–164

Contributors

author

Wróblewski Bartłomiej

• Dr Bartłomiej Wróblewski, LLM (Bonn), Wydział Psychologii i Prawa w Poznaniu, Uniwersytet Humanistycznospołeczny SWPS, [e-mail], https://orcid.org/0000-0003-3641-8719

References

• Orzeczenie ETPC z 24 kwietnia 1978 r. w sprawie Tyrer przeciwko Zjednoczonemu Królestwu w 1978 r., skarga nr 5856/72.
• Orzeczenie ETPC z 22 października 1981 r. w sprawie Dudgeon przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, skarga nr 7525/76.
• Orzeczenie ETPC z 25 marca 1983 r. w sprawie Silver i inni przeciwko Wielkiej Brytanii, skargi nr 5947/72, 6205/73, 7052/75, 7061/75, 7107/75, 7113/75, 7136/75.
• Orzeczenie ETPC z 16 grudnia 1992 r. w sprawie Niemietz przeciwko Niemcom, skarga nr 13710/88.
• Orzeczenie ETPC z 19 lutego 1997 r. w sprawie Laskey i inni przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, skargi nr 21627/93, 21628/93, 21974/93.
• Decyzja Europejskiej Komisji Praw Człowieka z 22 października 1997 r. w sprawie E.L.H. i P.B.H. przeciwko Wielkiej Brytanii, skargi nr 32094/96 i 32568/96.
• Orzeczenie ETPC z 6 lutego 2001 r. w sprawie Bensaïd przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, skarga nr 44599/98.
• Orzeczenie ETPC z 29 kwietnia 2002 r. w sprawie Pretty przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, skarga nr 2346/02.
• Orzeczenie ETPC z 11 lipca 2002 r. w sprawie Christine Goodwin przeciwko Wielkiej Brytanii, skarga nr 28957/95 (Wielka Izba).
• Decyzja ETPC z 6 marca 2003 r. w sprawie dopuszczalności skargi w sprawie Margarita Šijakova i inni przeciwko Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii, skarga nr 67914/01.
• Orzeczenie ETPC z 20 marca 2007 r. w sprawie Tysiąc przeciwko Polsce, skarga nr 5410/03.
• Orzeczenie ETPC z 10 kwietnia 2007 r. w sprawie Evans przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, skarga nr 6339/05 (Wielka Izba).
• Decyzja ETPC z 15 listopada 2007 r. o dopuszczalności skargi w sprawie S.H. i inni przeciwko Austrii, skarga nr 57813/00.
• Orzeczenie ETPC z 4 grudnia 2007 r. w sprawie Dickson przeciwko Wielkiej Brytanii, skarga nr 44362/04 (Wielka Izba).
• Wyrok Sądu Najwyższego Irlandii z 15 grudnia 2009 r., 469/2006, 59/2007.
• Orzeczenie ETPC z 1 kwietnia 2010 r. w sprawie S.H. i inni przeciwko Austrii, skarga nr 57813/00 (Izba Pierwszej Sekcji).
• Orzeczenie ETPC z 16 grudnia 2010 r. w sprawie A, B i C przeciwko Irlandii, skarga nr 25579/05.
• Orzeczenie ETPC z 26 maja 2011 r. w sprawie R.R. przeciwko Polsce, skarga nr 27617/04.
• Orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 19 października 2011 r. Brüstle przeciwko Greenpeace, C-34/10.
• Orzeczenie ETPC z 3 listopada 2011 r. w sprawie S.H. i inni przeciwko Austrii, skarga nr 57813/00 (Wielka Izba).
• Orzeczenie ETPC z 28 sierpnia 2012 r. w sprawie Costa i Pavan przeciwko Włochom, skarga nr 54270/10.
• Orzeczenie ETPC z 19 lutego 2013 r. w sprawie X i inni przeciwko Austrii, skarga nr 19010/07 (Wielka Izba).
• Orzeczenie ETPC z 15 kwietnia 2014 w sprawie M.P. i inni przeciwko Rumunii, skarga nr 39974/10.
• Orzeczenie ETPC z 24 czerwca 2014 r. w sprawie A.K. przeciwko Łotwie, skarga nr 33011/08.
• Orzeczenie ETPC z 27 sierpnia 2015 r. w sprawie Parrillo przeciwko Włochom, skarga nr 46470/11.
• Ustawa z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, Dz.U. z 1993 r. nr 17, poz. 78, ze zm.
• Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z dnia 4 listopada 1950 r., Dz.U. z 1993 r. nr 61, poz. 284, ze zm.
• Ustawa z 1 czerwca 2009 r. o badaniach genetycznych u ludzi (Gesetz über genetische Untersuchungen bei Menschen), „Bundesgesetzblatt” I 2009 r., s. 2529 i n., ze zm.
• Background document on preimplantation and prenatal genetic testing published by the Steering Committee on Bioethics (CDBI) of the Council of Europe on 22 November 2010 (CDBI/INF (2010) 6), www.coe.int.
• Ustawa z 7 lipca 2011 r. o bioetyce (Loi no 2011-814 relative à la bioéthique), „Journal Officiel de la République Française” z 2011 r., s. 11826 i n., ze zm.
• Stanowisko nr 2/2012 z 8 czerwca 2012 r. Komitetu Bioetyki przy Prezydium PAN w sprawie preimplantacyjnej diagnostyki genetycznej.
• Adrych-Brzezińska I., Badania preimplantacyjne, [w:] Wielka Encyklopedia Prawa, t. X: Prawo medyczne, red. E. Bagińska, Fundacja Ubi societas, ibi ius, Warszawa 2016.
• Bączyk-Rozwadowska K., Medycznie wspomagana prokreacja, [w:] Wielka Encyklopedia Prawa, red. E. Bagińska, t. X: Prawo medyczne, Fundacja Ubi Societas, Ibi Ius, Warszawa 2016.
• Benos C., L’interdiction du diagnostic préimplantatoire sur la sellette européenne, Note sous Cour EDH, 28 août 2012, Costa et Pavan/Italie, „Revue de Droit Sanitaire et Social” 2013, nr 1
• Bosek L., Modele regulacyjne wspomaganej prokreacji w świetle standardów konstytucyjnych, [w:] L. Bosek, M. Królikowski, Współczesne wyzwania bioetyczne, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.
• Cornides J., Die Krise des Europäischen Gerichtshof für Menschenrechte, dargestellt anhand der Entscheidung X. gegen Österreich (referat), cyt. za G. Puppinck, Costa and Pavan v. Italy and the convergence between human rights and biotechnologies. Commentary on the ECHR decision Costa and Pavan v. Italy, No. 54270/10, 28 August 2012, „Osservatorio di diritto comparator” 2013, nr 3.
• Garlicki L., uwagi do art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego), [w:] Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, t. I: Komentarz do artykułów 1–18, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.
• Kmieciak B., Europejski Sąd Genetyczny — nowe orzeczenie Trybunału w Strasburgu, 13.09.1912, <https://biotechnologia.pl/informacje>.
• Letsas G., The ECHR as a Living Instrument: Its Meaning and Legitimacy, [w:] A. Follesdal, B. Peters, G. Ulfstein, Costituting Europe. The European Court of Human Rights in a National, European and Global Context, Cambridge University Press, Cambridge 2013, https://doi.org/10.1017/CBO9781139169295.005.
• Łącki P., Ludzkie embriony i godność człowieka w świetle prawa patentowego. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 19 października 2011 r. w sprawie Brüstle przeciwko Greenpeace, „Przegląd Sejmowy” 2012, nr 4.
• Łącki P., Wróblewski B., Dopuszczalny zakres regulacji sztucznej prokreacji w świetle Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, „Przegląd Sejmowy” 2013, nr 5.
• Łącki P., Wróblewski B., Status nasciturusa w orzecznictwie organów Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, „Państwo i Prawo” 2016, z. 3.
• Mała Encyklopedia Medycyny, t. II, red. T. Rożniatowski, Warszawa 1987.
• Nowicki M.A., Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2010.
• Nowlin Ch., The protection of morals under the European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms, „Human Rights Quarterly” 2002, t. 24, nr 1, https://doi.org/10.1353/hrq.2002.0014.
• Picheral C., Les prudentes avancées de la Cour EDH en matière d’accès au diagnostic préimplantatoire, „La Semaine Juridique (Edition générale)” 2012, nr 43.
• Puppinck G., Costa and Pavan v. Italy and the convergence between human rights and biotechnologies. Commentary on the ECHR decision Costa and Pavan v. Italy, No. 54270/10, 28 August 2012, „Osservatorio di Diritto Comparator” 2013, nr 3.
• Warecka K., Strasbourg: nie mylić pojęć „dziecko” i „embrion”, 30 08 2012, .

Identifiers

DOI

10.31268/PS.2020.22