Wynagrodzenia organistów w Polsce od XIX do XXI wieku

• Authors: Niegowski Krzysztof

Title variants

EN

Remuneration for organists in Poland from 19th to 21st century

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wynagrodzenie organistów w ciągu wieków przyjmowało różne formy, od akcydensów czy naturaliów do pensji i zależały od miejsca posługi organistowskiej – diecezji, parafii czy od księdza będącego włodarzem parafii. W XIX w. odmienne warunki pracy w poszczególnych zaborach: austriackim, pruskim i rosyjskim zdeterminowały status organistów, który uwidacznia się w poszczególnych rejonach do dziś. Pod względem prawnym ani dwudziestolecie międzywojenne, ani okres Polski Ludowej nie przyniósł istotnych zmian, a status organistów ulegał ciągłej degradacji. Po 1989 r. kwestia wynagrodzenia organistów wciąż nie jest uregulowana i zależy od bardzo wielu czynników: diecezji, parafii, wykształcenia organisty, liczby mszy, pogrzebów i ślubów, sposobu zapłaty za posługę, formy umowy, a w głównej mierze od księdza proboszcza, zarządcy parafii. Ma to swoje odbicie w wypowiedziach organistów w przeprowadzonej ankiecie, w których niekiedy bardzo ostro wypowiadają się o sposobie wynagrodzenia organistów w Polsce: kwestii, która ciągle nie jest uregulowana i może w przyszłości rodzić problemy i źle wpływać na stan muzycznej kultury religijnej w naszym kraju.

EN

Remuneration for organists throughout the centuries has taken different forms from jobs, crops through other forms and depended on the place of an organist’s service – a diocese, a parish or a parish priest. In 19th century different conditions in particular partitions of Poland: Austrian, Prussian, and Russian determined the status of organists which has been more and more visible in particular regions till contemporary times. Neither the time between two world wars from 1918 to 1939 nor communist time from 1945 to 1989 brought significant changes in legal terms, so status of organists was decreasing continually. After 1989 the situation of organists was still not regulated and depended on many factors: a diocese, a parish, education of an organist, a number of services, a number of funerals and weddings, the way of remuneration, form of agreement but mainly the priest who manager the parish. The situation is reflected in the questionnaire for organists which in very strong words comments on the way of remuneration for organists in Poland. This subject is still not regulated and is likely to cause many problems in the future and have a bad influence on religious music in our country.

Keywords

PL

organiści; wynagrodzenie; diecezje; zarobki; ankieta

EN

organists; remuneration; dioceses; earnings; questionnaire

• Publisher: Stowarzyszenie Polskich Muzyków Kościelnych
• Journal: Musica Ecclesiastica
• Year: 2024
• Issue: 19
• Pages: 83-104

Dates

published

2024-06-29

Contributors

author

Niegowski Krzysztof

• Stowarzyszenie Polskich Muzyków Kościelnych

References

• I Synod Diecezji Tarnowskiej, 1928.
• III Synod Diecezji Tarnowskiej, 1948.
• IV Synod Diecezji Tarnowskiej, 1982-1986.
• Archiwum Diecezjalne w Kielcach, Akta Konsystorskie, Komisja Organistowska, sygn. 00-1/7.
• „Gazeta Lwowska” 50, 1 marca 1861.
• Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Przecznie, Archiwalia, red. W. Dokurno, Przeczno 2020.
• [b. aut.], Mowa programowa od czasowego Zarządu „Śpiew Kościelny. Dwutygodnik poświęcony muzyce kościelnej” 3-4 (1907), s. 28-32.
• Fryza M., Dom organisty w Wielkopolskim Parku Etnograficznym, „Studia Lednickie” 11 (2012), s. 151-160.
• Gajewski S., Związek Zawodowy Organistów w Królestwie Polskim, „Roczniki Humanistyczne” 31 (1983), nr 2, s. 213-222.
• Garnczarski St., Muzyka w statutach synodów diecezji tarnowskiej, „Tarnowskie Studia Teologiczne” 37 (2018) nr 1-2, s. 129-140.
• Grajewski Cz., Przyczynek do historii ruchu cecyliańskiego w Polsce, „Seminare. Poszukiwania naukowe” 30 (2011), s. 269-281.
• Kowalski M. J., Uposażenie organistów w parafiach rzymskokatolickiej diecezji przemyskiej w połowie XVIII wieku, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 118 (2022), s. 171-200.
• Kronika Diecezji Kujawsko-Kaliskiej 11 (1913).
• Misiura G., Organista Stanisław Wyszyński (1876-1970), „Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne” 104 (2015), s. 203-224.
• Nieczarowska A., Teologiczne i kanoniczno-prawne aspekty pracy muzyka kościelnego, Kraków 2020, (dysertacja doktorska, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie).
• Niżygorocki T., Organista w parafii jako menadżer kultury, „Musica Ecclesiastica” 17 (2022), s. 45-60.
• Sobczyński J., Kronika Kościelna Kalisza, t. I, Kalisz 2016.
• Urban P., Edward Mąkosza. Biografia i działalność kompozytora, „Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ” 44 (2020) nr 1, s. 5-32.
• Wądołowski M., Michałkowice – wieś i dwór na przestrzeni wieków, Chorzów 2018.
• Franciszek Wilczyński, https://www.csw2020.com.pl/biogram/franciszek-wilczynski (dostęp: 03. 01. 2024).
• Juchniewicz J., Z historii organów i organistów parafii Św. Michała Archanioła w Tuchomiu, Diecezja Pelplińska, https://przodek.org/genealogia/z-historii-organow-i-organistow (dostęp: 03. 01. 2024).
• Główny Urząd Statystyczny, Komunikat w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym kwartale 2023 roku,
• https://stat.gov.pl/sygnalne/komunikaty-i-obwieszczenia/lista-komunikatow-i-obwieszczen/komunikat-w-sprawie-przecietnego-wynagrodzenia-w-pierwszym-kwartale-2023-roku,271,40.html (dostęp 03. 01. 2024).