Ludowe Wojsko Polskie w walce ze zbrojnym polskim podziemiem niepodległościowym (lata 1946 i 1947)

• Authors: Pałka Jarosław

Title variants

EN

The People’s Army of Poland fighting with the armed Polish underground movement (the years 1946 and 1947)

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Military units intended to fight with the Polish underground movement were introduced on a large scale just after the end of the war. However, the People’s Army of Poland began to play a particularly significant role in the years 1946 and 1947, when the National Security Commission was established and the general staff received the task of determining and coordinating the actions against guerrilla fighters. Commission meetings were irregular, but there were three periods when the meetings were organized with a particularly great intensity. Twice this was related to the increased involvement of the Army in the fights with the Polish underground movement – in the spring of 1946 before the Referendum of 30 June, then before the elections in January 1947. The third time was connected to the organization and implementation of the “Wisła” operation. In the autumn of 1947, the Communists decided that the large-scale pacification action against the Polish society brought the expected results, allowing them to control the situation in the country. Powerful security authorities were now able to take responsibility for actions against the resistance movement, the Army could be included in such actions only to a limited extent. This article tries to describe the dynamics of the events and outline the problems, related to the involvement of the People’s Army of Poland in the fight against the Polish underground movement in the period of its greatest intensity, namely before the referendum and elections, mainly on the basis of the documents created by the general staff, other military institutions and the National Security Commission.

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2013
• Issue: 1(21)
• Pages: 141-166

Contributors

author

Pałka Jarosław

References

• Z walk przeciwko zbrojnemu podziemiu, red. M. Turlejska, Warszawa 1966, W. Góra, R. Halaba, O utworzenie i utrwalenie władzy ludowej w Polsce, Warszawa 1968, W walce ze zbrojnym podziemiem 1945–1947, red. M. Turlejska, Warszawa 1972, Z historii walk o utrwalenie władzy ludowej 1944–1948. Dokumenty, red. J. Zabawski, wstęp T. Walichnowski, Warszawa 1979, Walka o utrwalenie władzy ludowej w Polsce w latach 1944–1948, red. R. Halaba, Warszawa 1983, T. Walichnowski, U źródeł walk z podziemiem reakcyjnym w Polsce, Warszawa 1987, L. Grot, T. Konecki, E. Nalepa, Pokojowe dzieje Wojska Polskiego, Warszawa 1988, J. Poksiński, Siły zbrojne wobec ugrupowań niepodległościowych w Polsce w latach 1944–1956 [w:] Wojna domowa czy nowa okupacja? Polska po roku 1944, red. A. Ajnenkiel, Warszawa 2001, s. 123–142, A.G. Kister, Wojsko wobec polskiego niepodległościowego podziemia zbrojnego 1944–1949, „Zeszyty Historyczne WiN-u” 2003, nr 19–20, s. 35–65, T. Balbus, Komunistyczny aparat represji a polskie podziemie niepodległościowe [w:] Polskie podziemie niepodległościowe na tle konspiracji antykomunistycznej w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1944–1956, red. S. Poleszak, Warszawa–Lublin 2008, s. 200–220, Janusz Tomaszewski Sowietyzacja Wojska Polskiego w latach 1943–1956, Warszawa 2012, Księga bezprawia. Akta normatywne kierownictwa resortu bezpieczeństwa publicznego (1944–1956), oprac. B. Kopka, wstęp A. Paczkowski, Warszawa 2011, Aparat bezpieczeństwa w latach 1944–1956. Taktyka, strategia, metody, cz. 1: Lata 1945–1947, oprac. A. Paczkowski, Warszawa 1994, Biuletyny Informacyjne Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 1946, red. W. Chudzik, I. Marczak, M. Olkuśnik, Warszawa 1996, Biuletyny Informacyjne Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 1947, red. B. Gronek, I. Marczak, Warszawa 1993, „Zwyczajny” resort. Studia o aparacie bezpieczeństwa 1944–1956, red. K. Krajewski, T. Łabuszewski, Warszawa 2005, E. Kowalczyk, K. Pawlicka, Działalność Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego na m.st. Warszawę (1944–1954), Warszawa 2011, Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. 1: 1944–1956, red. K. Szwagrzyk, Warszawa 2005, Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944–1956, red. zbiorowa, Warszawa–Lublin 2007, M. Korkuć, „Zostańcie wierni tylko Polsce…”. Niepodległościowe oddziały partyzanckie w Krakowskiem (1944–1947), Kraków 2002, R. Wnuk, Lubelski Okręg AK DSZ I WiN 1944–1947, Warszawa 2000, K. Krajewski, Tomasz Łabuszewski, „Łupaszka”, „Młot”, „Huzar”. Działalność 5 i 6 Brygady Wileńskiej AK (1944–1952), Warszawa 2002, K. Kacprzak, Podziemie zbrojne na Mazowszu północnym w walce z systemem komunistycznym 1945–1952, Warszawa 2011, R. Śmietanka-Kruszelnicki, Podziemie poakowskie na Kielecczyźnie w latach 1945–1948, Kraków 2002, A. Dziuba, Podziemie poakowskie w województwie śląsko-dąbrowskim w latach 1945–1947, Kraków 2005, K. Frontczak, Siły zbrojne Polski Ludowej. Przejście na stopę pokojową 1945–1947, Warszawa 1974, T. Honkisz, Państwowa Komisja Bezpieczeństwa marzec–czerwiec 1946 roku, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1987, nr 4, s. 29–30. M. Jaworski, Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Warszawa 1984, A.G. Kister, Pretorianie. Polski Samodzielny Batalion Specjalny i wojska wewnętrzne 18 X 1943 – 26 III 1945, Warszawa 2010, S. Chojnecki, Udział wojska w utrwalaniu władzy ludowej [w:] Rozwój ludowego Wojska Polskiego na przestrzeni dwudziestolecia. Rola partii w tworzeniu, rozwoju i wychowaniu sił zbrojnych PRL, Warszawa, Zarząd Propagandy i Agitacji Głównego Zarządu Politycznego, 1963, cz. 1, s. 32, L. Grot, Udział ludowego Wojska Polskiego w walce z reakcyjnym podziemiem [w:] W walce ze zbrojnym podziemiem 1945–1947, red. M. Turlejska, Warszawa 1972, s. 21–23, M. Spychalski, Wspomnienia, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1976, nr 4, s. 85–86. J. Pałka, Generał Stefan Mossor (1896–1957). Biografia wojskowa, Warszawa 2009 P. Majer, Milicja Obywatelska 1944–1957. Geneza, organizacja, działalność, miejsce w aparacie władzy, Olsztyn 2004, W. Tkaczew, Powstanie i działalność organów Informacji Wojska Polskiego w latach 1943–1948. Kontrwywiad wojskowy, Warszawa 1994 J. Ślaski, Żołnierze wyklęci, Warszawa 2004 L. Grot, Działania LWP przeciwko zbrojnemu podziemiu 1944–1947, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1973, nr 3, s. 489, C. Osękowski, Referendum 30 czerwca 1946 roku w Polsce, Warszawa 2000, A. Paczkowski, Referendum z 30 czerwca 1946 roku. Przebieg i wyniki, Warszawa 1993, A. Paczkowski, Od sfałszowanego zwycięstwa do prawdziwej klęski. Szkice do portretu PRL, Warszawa 1999 M. Korkuć, Zostańcie wierni tylko Polsce… Niepodległościowe oddziały partyzanckie w Krakowskiem, Kraków 2002 Kampania wyborcza i wybory do Sejmu Ustawodawczego 19 stycznia 1947, wybór i oprac. J. Wrona, Warszawa 1999 A. Paczkowski, Polacy pod obcą i własną przemocą [w:] Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania, Warszawa 1999, s. 352, J. Paśnik, Wybrane problemy orzecznictwa sądów wojskowych w sprawach o przestępstwa przeciwko państwu w latach 1946–1953, „Materiały Historyczne” 1991, nr 1, tabela nr 1, s. 32).