Między odtwórczością a oryginalnością. Kino po Matriksie i moda na ciągłe przetwarzanie

• Authors: Piotr Przytuła

Title variants

EN

Between Reproduction and Originality. The Cinema after Matrix and the Trend of Incessant Transformation

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest wskazanie bogactwa intertekstualnych nawiązań kina popularnego i tendencji jego twórców do uciekania się do poważnej refleksji społeczno-kulturowej. Ważna wydaje się w tym kontekście także kwestia kultury uczestnictwa, w której odbiorcy są aktywnymi uczestnikami obiegu kulturalnego. Dwoma najbardziej reprezentowanymi obszarami odniesień X muzy są sfery religii i psychoanalizy. Pierwszy paradygmat tworzą dzieła zawierające parafrazy i nowe realizacje motywów związanych z religią chrześcijańską. Pojawiają się tutaj także obrazy generujące pewne zachowania religijne, na przykład religia Jedi utworzona pod wpływem „Gwiezdnych Wojen”. Drugi paradygmat to filmy dające się odczytać się poprzez freudowską bądź lacanowską psychoanalizę. Stanowią one też często współczesne realizacje jungowskich archetypów i schematu wędrówki bohatera mitycznego.

EN

This paper attempts to demonstrate the abundance of intertextual conjunctions between popular cinematographic productions appealing to a large audience and the tendency of their producers to resort to serious socio-cultural issues. Of considerable importance within this context is the culture of public participation, where the audience assume the dual capacity of consumer and participator in the cultural process. The religious and psychoanalytic spheres constitute the xmuse‘s outstanding domains of reference. The first paradigm establish productions abounding in paraphrases and novel interpretations of topics rooted in or connected with the Christian creed. On the screen appear pictures that generate certain religious rites and behavior, i.e. the Jedi religion developing under the influence of „Star Wars“. The second paradigm constitute films that may be interpreted by application of Freudian or Lacanian psychoanalysys. They render more often than not a contemporary vision of Jungian archetypes and the rote model of the mythical „quester hero“.

Keywords

PL

Kino popularne; Religia; Psychoanaliza; Archetyp; Matrix; Kultura popularna; Zbiorowa inteligencja; Henry Jenkins

EN

Popular cinema; Religion; Psychoanalysis; Archetype; Matrix; Popular culture; Collective intelligence; Henry Jenkins

• Publisher: Wyższa Szkoła Informatyki i Ekonomii TWP
• Journal: Warmińsko-Mazurski Kwartalnik Naukowy, Nauki Społeczne
• Year: 2012
• Issue: 3
• Pages: 103-116

Contributors

author

Piotr Przytuła

• Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

References

• Eco U., Superman w literaturze masowej, [tłum.] J. Gniewska, Wyd. „Znak”, Warszawa 1996.
• Jenkins H., Kultura konwergencji. Zderzenie starych i nowych mediów, [tłum.] M. Bernatowicz, M. Filiciak, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007.
• Pitrus A., Kino kultu, Wyd. „Rabid”, Kraków 1998.
• Vogler Ch., Podróż autora. Struktury mityczne dla scenarzystów i pisarzy, [tłum.] K. Kosińska, Wydawnictwo Wojciech Marzec, Warszawa 2010.
• Wybierz czerwoną pigułkę. Nauka, filozofia i religia w Matrix, [red.] G. Yeffeth, [tłum.] W. Derechowski, Helion, Gliwice 2003.
• Žižek S., Lacan, [tłum.] J. Kutyła, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2010.
• Arest D., Jezus forever, „Film” 2009, nr 12.
• Kłobukowski M., O pewnej tendencji kina popularnego, „Kwartalnik Filmowy” 2009, nr 66.
• Mozga-Górecka M., Architektura dla lunatyków, „Rzeczpospolita” 2010 r., nr 197 (24. 08).
• Pasternak K., Małgorzata Sadowska, Bunt fanów, „Przekrój” 2010, nr 44.
• Pędziszewski K., Rycerze Jedi spis powszechny, „Kultura Popularna” 2005, nr 2.
• Karwowski K., Matrix has you, „Magazyn esensja” http://esensja.pl/magazyn/2003/04/iso/12_10.html (19. 03. 2009).

Identifiers

ISSN

2084-1140