Obraz kaukaskich rzek w poezji Tadeusza Łady-Zabłockiego

• Authors: Tarnowska Beata

Title variants

EN

The Image of Caucasian Rivers in the Poetry of Tadeusz Łada-Zabłocki

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

This paper presents the image of Caucasian rivers in the poetry of Tadeusz Łada-Zabłocki (1811–1847), a tsarist exile to the Caucasus. Zabłocki’s poetic vision of the rivers that flow through the Caucasus Mountains (the Alazani, the Kura, the Samur, the Kodori, the Aragvi and the Terek) is clearly ambivalent. Unlike his domestic, Belarusian rivers – a symbol for familiarity and idyllic harmony with nature – they are perceived as rapid, wild and dangerous entities. Yet, they stand for both the dominion of death and the unbridled power of life.

Keywords

EN

“Polish Caucasian Poets”; the poetry of Tadeusz Łada-Zabłocki; Caucasian rivers

• Publisher: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Acta Neophilologica
• Year: 2021
• Volume: XXIII/2
• Pages: 147-162

Dates

published

2021-10-01

Contributors

author

Tarnowska Beata

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

References

• Bachelard Gaston. 1975. Wyobraźnia poetycka. Wybór pism. Przeł. Chudak H., Tatarkiewicz A. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Bachórz Józef. 1974. O polskim egzotyzmie romantycznym. W: Problemy polskiego romantyzmu. Seria II. Red. Żmigrodzka M. Wrocław: Ossolineum.
• Bachórz Józef. 2005. „Złączyć się z burzą...”: tuzin studiów i szkiców o romantycznych wyobrażeniach morza i egzotyki. Gdańsk: „Słowo/Obraz Terytoria”.
• Brzeziński Jerzy. 2001. O języku poezji Tadeusza Łady-Zabłockiego. Zielona Góra: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Tadeusza Kotarbińskiego w Zielonej Górze.
• Burkot Stanisław. 1988. Polskie podróżopisarstwo romantyczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Butowt-Andrzeykowicz Michał. 1859. Szkice Kaukazu. T. 1. Warszawa: Drukarnia Jan Psursiego. W: http://kaukaz.pjp2.edu.pl/ksiegozbior_1/szkice_kaukazu_t_2_%20michal_butowd_andrzejkowicz.html [Dostęp 25 I 2018].
• Curtius Ernst Robert. 1997. Literatura europejska i łacińskie średniowiecze. Tłum. Borowski A. Kraków: Universitas
• Czabanowska Anna. 1987. Wyobraźnia akwatyczna w poezji Młodej Polski. „Pamiętnik Literacki” 78 (3): 99-135.
• Dąbrowicz Elżbieta. 2015. Rzeki „historyczne” w geografii mentalnej piętnastolecia pokongresowego (1815-1830). „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 5 (8): 315-334.
• Furier Andrzej. 2009. Polacy w Gruzji. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
• Gadamska-Serafin Renata. 2015. Góry Kaukaz w poezji zesłańczej Tadeusza Łady-Zabłockiego. „Góry – Literatura – Kultura” nr 9: 155-190.
• Gadamska-Serafin Renata. 2018. Góry Kaukaz jako wrota Orientu. Motywy orientalne w twórczości Tadeusza Łady-Zabłockiego. „Góry – Literatura – Kultura” nr 11: 111-141.
• Gruzińska Droga Wojenna – jedna z najpiękniejszych tras świata. W: www.stacjabalkany.pl [Dostęp 22 VIII 2020].
• Inglot Mieczysław. 1957. Polacy piszący na Kaukazie w pierwszej poł. XIX w. Materiały do zagadnienia. „Pamiętnik Literacki” z. 2: 538-551.
• Janion Maria. 1992. Tadeusz Łada-Zabłocki 1813-1847. W: Obraz literatury polskiej. Literatura krajowa w okresie romantyzmu 1831-1863. T. 3. Red. Żółkiewski S. i in. Warszawa: Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk: 333-368.
• Kalnická Zdeňka. 2002. Woda. W: Estetyka czterech żywiołów. Ziemia. Woda. Ogień. Powietrze. Red. Wilkoszewska K. Kraków: Wydawnictwo Universitas: 73-131.
• Kolbuszewska Ewa. 1996. Romantyczne przeżycie szczytu. „Góry – Literatura – Kultura” nr 1: 31-56.
• Kolbuszewska Ewa. 2007. Romantyczne przeżywanie przyrody. Znaczenia, wartości, style zachowań. Wrocław: Agencja Wydawnicza a linea.
• Kolbuszewski Jacek. 1992. „Szczęście wiosłem wyliczone”. Motyw rzeki w myśleniu symbolicznym i literaturze. W: Rzeki. Kultura, cywilizacja, historia. Red. Kołtuniak J. T. 1: 39-61.
• Kolbuszewski Jacek. 1996. Motyw górskich rzek w literaturze. „Góry – Literatura – Kultura” nr 2: 81-90.
• Kopaliński Władysław. 1990. Słownik symboli. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Lijewska Elżbieta. 1998. Szkice kaukaskie. O twórczości wygnańczej Władysława Strzelnickiego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
• Łada Zabłocki Tadeusz. 1845. Poezje Tadeusza Łady-Zabłockiego. Petersburg: Romuald Podbereski. Oprac. Gącerz W. W: kaukaz.upjp2.edu.pl [Dostęp 21 VII 2020].
• Ławski Jarosław. 2015. Rzeka w czarnoromantycznym imaginarium: „Zamek kaniowski” Seweryna Goszczyńskiego. „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” nr 5 (8): 455-478.
• Michałowska Teresa. 1982. Poetyka i poezja. Studia i szkice staropolskie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Ossowska Danuta. 2013. Wstęp. W: Poezje Tadeusza Łady-Zabłockiego. 1845. Petersburg: Romuald Podbereski: 6-20. W: kaukaz.upjp2.edu.pl [Dostęp 21 VII 2020].
• Ossowska Danuta, Filina Maria. 2007. Losy Polaków na Kaukazie. Cz. I: „Tbiliska grupa” polskich poetów zesłańczych. Tbilisi: Wydawnictwo „Universal”.
• Owczarski Wojciech. 2000. „Płynąć, płynąć i płynąć...”. Woda jako temat wyobraźni Mickiewicza. „Twórczość” nr 7: 67-82.
• Pociask-Karteczka Joanna. 2005. Rzeka i sacrum. W: Geografia i sacrum. Red. Domański B., Skiba S. Kraków: IGiGP UJ: 369-380.
• Polanowski Tadeusz. 1973. Model człowieka w wierszach Łady-Zabłockiego. „Roczniki Humanistyczne KUL” t. 21, z. 1: 123-137.
• Polski Słownik Biograficzny. T. XL. W: ipsb.nina.gov.pl [Dostęp 18 VIII 2020]
• Rączka Teresa. 2011. „Przez fale rozeznać myśl wód”. O romantycznych przedstawieniach rzeki w twórczości A. Mickiewicza i T. Szewczenki. Katowice: Agencja Artystyczna PARA.
• Rączka-Jeziorska Teresa. 2018. Białoruskie dopływy polsko-inflackiego „Rubonu”. W: elib.bsu.by › bitstream [Dostęp 21 III 2021].
• Reychman Jan. 1972. Podróżnicy polscy na Bliskim Wschodzie w XIX w. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Wiedza Powszechna.
• Samsel Karol. 2015. Rzeki w „Królu-Duchu”. „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” nr 5 (8): 479-505.
• Sattarov Samir. 2019. Orient w twórczości „polskich poetów kaukaskich” (na przykładzie twórczości Tadeusza Łady-Zabłockiego, Władysława Strzelnickiego, Michała Butowta-Andrzejkowicza). „Tematy i Konteksty” nr 9 (14): 313-326.
• Siwicka Dorota. 2019. Mapy romantyków. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
• Skwarczyńska Stefania.1985. Topos „Ubi sunt qui ante nos fuerunt” oraz styczne z nim formacje treściowo-formalne w poezji europejskiego kręgu kulturowego. W: W orbicie literatury, teatru, kultury naukowej. Warszawa: Wydawnictwo PAX: 80-150.
• Sosnowski Arystrach. 1847. Opis przejścia przez grzbiet łańcucha gór Lezgistanu. „Atheneum” t. 1: 218-231. W: Ossowska Danuta, Filina Maria. 2007. Losy Polaków na Kaukazie. Cz. I: 283-292.
• Strzelnicki Władysław. 1860. Szkice Kaukazu. Żytomierz: nakładem J. Strzelnickiego. W: www.kaukaz.up jp2.edu.pl [Dostęp 5 VIII 2020].
• Śliwowska Wiktoria. 1998. Zesłańcy polscy w Imperium Rosyjskim w pierwszej połowie XIX wieku: słownik biograficzny. Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, „DiG”: 694-695.
• Śniedziewski Piotr. 2011. Romantyczna świadomość elegijna – rozprawa „O elegii” Kazimierza Brodzińskiego. „Pamiętnik Literacki” z. 1: 5-25.
• Szargot Maciej. 2015. Metamorfozy Niemna w twórczości Adama Mickiewicza. „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” nr 5 (8): 521-532.
• Więzik Małgorzata. 2018. Znaczenie wody w dumach ukraińskich i kulturze kozackiej. W: Śmierć w wodzie i inne motywy akwatyczne w horyzoncie wyobraźni. Red. Pawłowska-Jądrzyk B. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego: 155-165. Woźniak Anna. 2002. T.L. Żeńskie istoty mityczne w folklorze polskim i białoruskim. „Roczniki Humanistyczne TN KUL” – Seria: Słowianoznawstwo z. 7: 146-157.
• Zawadzka Danuta. 2014. Krajobraz, mapa, pejzaż – powinowactwa romantyczne. W: „Geografia i metafora”. Red. Konończuk E., Nofikow E., Sidoruk E. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku: 11-29. W: repozytorium.uwb.edu.pl [Dostęp 1 VIII 2020].
• Zwierzyński Leszek. 1998. Wyobraźnia akwatyczna Mickiewicza. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Żywow Mark. 1959. Polscy poeci „kaukascy”. (Materiały biograficzne). Przeł. z ros. Heintsch K. „Pamiętnik Literacki” z. 3/4: 563-591.