Co nam dać może filozofia klasyczna?

• Authors: Katarzyna Jasińska

Title variants

EN

What Does the Classical Philosophy Have to Offer to Us?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule została ukazana rola, jaką filozofia klasyczna (popularyzowana m.in. przez Wojciecha Chudego) odegrała w procesie budzenia podmiotowości polskiego społeczeństwa i budowania ethosu „Solidarności” w latach 1980-1981. Philosophia perennis pomagała ludziom żyjącym w totalitarnym zniewoleniu „odzyskać” zawładnięty przez ideologiczną „nowomowę” język jako narzędzie wyrażania poznanej prawdy, określania własnej osobowej tożsamości i formułowania poglądów. Podkreślone zostało także wciąż aktualne znaczenie filozofii wieczystej dla zrozumienia kultury, człowieka i świata jako bytowej całości. Nauki szczegółowe choć są cennym źródłem wiedzy o świecie, to jednak programowo nie wyjaśniają poznanej rzeczywistości w świetle racji ostatecznych, ani nie podejmują tak istotnego dla człowieka pytania o cel i sens życia. Filozofia natomiast, może i powinna dostarczyć człowiekowi odpowiedzi na ważne pytania, aby na tym fundamencie mógł zbudować spójny i racjonalny światopogląd.

EN

The paper describes the role the classical philosophy (popularized by Wojciech Chudy, among others) played in the process of the awakening of the Polish society’s subjectivity and in creating the ethos of “Solidarity” in 1980-1981. Philosophia perennis helped people who lived in totalitarian enslavement to “recover” the language, subdued by the ideological “newspeak,” as a means to express the truth they discovered, determine their personal identity, and formulate their beliefs. In addition, the continuing relevance of the perennial philosophy for the understanding of culture, the human being, and the world as an ontological whole, was emphasized. Although particular sciences constitute a valuable source of the knowledge of the world, they do not explain, by definition, the known reality in the light of the ultimate reasons, nor do they address the questions, so important for the human being, of the purpose and the meaning of life. Philosophy, however, is able to and should provide the person with answers to vital questions and thus with a foundation for a coherent and rational worldview.

Keywords

PL

filozofia klasyczna; osoba; ethos Solidarności; prawda; światopogląd

EN

classical philosophy; person; ethos of Solidarity; truth; worldview

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Pedagogiczne
• Year: 2015
• Volume: 7(43)
• Issue: 1
• Pages: 47-62

Contributors

author

Katarzyna Jasińska

• Urząd Dzielnicy Praga-Północ m. st. Warszawy

References

• CHUDY W.: Filozofia wieczysta w czas przełomu. Gdańskie wykłady z filozofii klasycznej z roku 1981, Lublin: TN KUL – Instytut Jana Pawła II KUL (Biblioteka «Ethosu») 2009.
• CHUDY W.: Kultura jako uczłowieczenie rzeczywistości, „Kwartalnik Filozoficzny” 33(2005), z. 4, s. 247-261.
• CHUDY W.: Miłość a osoby kochające, „Ethos” 19(2006), nr 4(76), s. 117-130.
• CHUDY W.: Pedagogia godności. Elementy etyki pedagogicznej, oprac. A. Szudra, Lublin: TN KUL 2009.
• CHUDY W.: Refleksja a poznanie bytu. Refleksja „in actu exercito” i jej funkcja w poznaniu metafizykalnym, Lublin: RW KUL 1984.
• CHUDY W.: Społeczeństwo zakłamane. 1 Esej o społeczeństwie i kłamstwie, Warszawa: Oficyna Naukowa 2007.
• CHUDY W.: Zdrada Solidarności, „Ethos”17(2004), nr 3-4(67-68), s. 81-121.
• GUZOWSKI K.: Personalizm polski na tle personalizmu europejskiego, w: M. RUSECKI (red.), Personalizm polski, Lublin: KUL 2008, s. 441-468.
• HADOT P.: Filozofia jako ćwiczenie duchowe, tłum. P. Domański, Warszawa 2003.
• JANECZEK S.: Filozofia na KUL-u. Nurty – osoby – idee, Lublin: RW KUL 1999.
• JANECZEK S.: Lubelska Szkoła Filozofii Klasycznej, w: Idea. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, vol 18(2006), s. 143-159.
• http://www.kul.pl/lubelska-szkola-filozofii-klasycznej,art_18203.html
• JAN PAWEŁ II: Encyklika Fides et ratio – „O relacji między wiarą a rozumem” 14 IX 1998.
• JAN PAWEŁ II: Encyklika Redemptor hominis – „O Jezusie Chrystusie Odkupicielu człowieka” 4 III 1979.
• JAN PAWEŁ II: Kształtowanie dojrzałego człowieczeństwa (Przemówienie do profesorów i studentów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Jasna Góra, 6 czerwca 1979), w: TENŻE, Musicie od siebie wymagać! „W drodze”, Poznań 1984, s. 145-148.
• KAMIŃSKI S.: Jak filozofować? Studia z metodologii filozofii klasycznej, Lublin: TN KUL 1989.
• KRĄPIEC M.A.: Czym jest filozofia klasyczna?, „Roczniki Filozoficzne” 45(1997), z. 1, s. 156-165.
• KRĄPIEC M.A.: Klasyczne rozumienie filozofii, w: A. MARYNIARCZYK, W. DASZKIEWICZ, T. ZAWOJSKA, A. SZYMANIAK (red.), Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. III, Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu 2002, s. 455-478.
• PRZEŁĘCKI M.: Chrześcijaństwo niewierzących, „Więź” 12, 6(134), s. 83-92.
• WEIGEL G.: Świadek nadziei. Biografia papieża Jana Pawła II, wyd. II, Kraków: Znak 2003.
• WIERZBICKI A.: Jan Paweł II a Solidarność, w: TENŻE, Polska Jana Pawła II, Lublin: Instytut Jana Pawła II KUL 2011, s. 42-49
• WIERZBICKI A.: Pedagogiczna moc filozofii, w: A. SZUDRA, K. UZAR (red.), Personalistyczny wymiar filozofii wychowania, Lublin: KUL 2009, s. 45-51.
• WIERZBICKI A.: Satyagraha i Solidarność. Wydarzenia odległe... i bliskie, w: TENŻE, Polska Jana Pawła II, Lublin: Instytut Jana Pawła II KUL 2011, s. 51-66.
• WOJTYŁA K.: Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczna, Lublin: TN KUL 1994.
• WOJTYŁA K.: Problem konstytuowania się kultury poprzez ludzką «praxis», „Roczniki Filozoficzne” 27(1979), z. 1, s. 9-19.

Identifiers

DOI

10.18290/rped.2015.7(43).1-4