Prawo jednostki sektora finansów publicznych do należności ubocznych w transakcjach handlowych

• Authors: Rosiek Ireneusz

Title variants

EN

The right of a public finance sector entity to incidental receivables in commercial transactions

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Cel: Celem artykułu jest ustalenie, czy jednostki sektora finansów publicznych w Polsce naliczają rekompensaty za koszty odzyskania należności w transakcjach handlowych i sprawdzenie, czy stwarza to ryzyko naruszenia dyscypliny finansów publicznych. Wątpliwości w tym zakresie wzmocnił wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (TSUE, C-327/20). Metodyka/podejście badawcze: Aby osiągnąć cel badawczy, sformułowano trzy pytania badawcze: (1) czy jednostki sektora finansów publicznych naliczają rekompensaty za koszty odzyskania należności? (2) czy wskutek wyroku TSUE (sygn. C-327/20) jednostki zaprzestały naliczania rekompensat? (3) czy wysokość kwot naliczanych rekompensat rodzi ryzyko odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (przekraczają tzw. kwotę minimalną)? Ustaleniu odpowiedzi posłużyła ankieta skierowana do losowo wybranych jednostek samorządu terytorialnego, realizujących zadania powiatu. Badanie obejmowało lata 2019–2023. Wyniki: W co najmniej 37,5% jednostek objętych badaniem przyjmuje się wykładnię przepisów, w której jednostkom sektora finansów publicznych przypada prawo do rekompensaty. Skutkiem wyroku TSUE nie jest powszechne zaprzestanie naliczania rekompensat przez jednostki sektora finansów publicznych. Jeżeli do takiego wyksięgowania dochodziło, to dotyczyło to opłat za wieczyste użytkowanie, a nie wszystkich transakcji handlowych, w których wierzycielem była jednostka. Przeciętna roczna wartość naliczanych rekompensat w jednostkach przekracza kwotę minimalną, przyjętą w przepisach o dyscyplinie finansów publicznych, co rodzi ryzyko naruszenia dyscypliny finansów publicznych. Ograniczenia/implikacje badawcze: Wiele jednostek nie korzysta z prawa do rekompensaty. Zastosowana metoda badawcza nie pozwala jednak autorytatywnie stwierdzić, że jednostki nienaliczające rekompensaty uważają, że przepisy prawa im takiego prawa nie przyznają. Kwestia ta nie była jednak celem badań zaprezentowanych w artykule. Oryginalność/wartość: Badanie pozwoliło poznać praktykę jednostek sektora finansów publicznych w Polsce dotyczącą naliczania należności ubocznych w transakcjach handlowych i ocenić wpływ wyroku trybunału sprawiedliwości UE w tym zakresie.

EN

Purpose: The aim is to determine whether public finance sector entities in Poland charge compensation for debt recovery costs and to verify if this practice poses a risk of violating public finance discipline. Concerns regarding this issue were reinforced by a European Court of Justice Judgment (C-327/20). Methodology/approach: To achieve the research objective, three research questions were formulated: (1) do public finance sector entities charge compensation for recovery costs? (2) have entities ceased calculating compensation as a result of the ECJ Judgment? (3) does the amount of calculated compensations pose a risk to public finance discipline? Answers were obtained through a survey addressed to randomly selected local government units. The study covered the period 2019–2023. Findings: In at least 37.5% of the surveyed units, interpretations of the provisions accept that public finance sector entities have the right to compensation. The ECJ Judgment did not result in a widespread cessation of compensation calculation by public finance sector entities. However, the average annual value of calculated compensations exceeds the minimal amount accepted in public finance discipline regulations, posing a risk of disciplinary responsibility. Research limitations/implications: Many units do not charge compensation. However, determining whether they have the right to charge the compensation was not within the scope of this article’s research focus. Originality/value: The study provides insights into practices among public finance sector entities in Poland regarding the calculation of incidental claims in commercial transactions and assessing the impact of the ECJ’S Judgment

Keywords

PL

rachunkowość budżetowa; rekompensata za koszty odzyskania należności; transakcje handlowe; wieczyste użytkowanie

EN

budgetary accounting; debt recovery costs compensation; commercial transactions

• Publisher: Stowarzyszenie Księgowych w Polsce
• Journal: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Year: 2025
• Issue: 49(1)
• Pages: 73-88

Contributors

author

Rosiek Ireneusz

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wydział Ekonomiczny, Katedra Finansów

References

• Budzyński T.M. (2018), Dochody z tytułu użytkowania wieczystego w miastach na prawach powiatu, „Studia Ekonomiczne Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, 358, s. 43–52.
• Korycińska-Rządca P. (2020), Zakaz nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego”, 12, s. 2–6.
• Kuryśko Z. (2018), Cel użytkowania wieczystego w decyzjach uwłaszczeniowych a realizacja procesu inwestycyjnego, „Świat Nieruchomości”, 2 (104), s. 27–30; http://dx.doi.org/10.14659/worej.2018.104.04.
• Laskowska E., Twardowska A. (2018), Teoretyczne i praktyczne aspekty wyceny prawa użytkowania wieczystego gruntu, „Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego”, 18 (33/4), s. 323–332; http://dx.doi.org/10.22630/PRS.2018.18.4.122.
• Nowakowska A. (2023), Administracyjne kary pieniężne za nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych jako instrument zwalczania kryzysu gospodarczego, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Sectio G Ius, 70 (2), s. 133–149; http://dx.doi.org/10.17951/g.2023.70.2.133-149.
• Słotwiński S. (2020), Następstwa zmiany sposobu korzystania z nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste wbrew celowi ustalonemu w treści tej umowy oraz przeznaczeniu gruntu wynikającym z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, 1, s. 145–159; https://doi.org/10.14746/rpeis.2020.82.1.10.
• Stawecki M. (2022), Następstwo prawne w świetle ustawy z dnia 20 lipca 2018 roku o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe, w prawo własności tych gruntów, „Studia Administracyjne”, 1(15), s. 17–29; http://dx.doi.org/10.18276/sa.2022.15-02.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/35/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych, Dz. Urz. UE L 200/35.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych, Dz. Urz. UE L 48/1.
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 13 stycznia 2022 r. w sprawie C-327/20, https://curia.europa.eu/juris/liste.jsf?language=pl&td=ALL&num=C-327/20.
• Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, Dz.U. 2023, poz. 344.
• Ustawa z dnia 12 czerwca 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, Dz.U. 2003 nr 139, poz. 1323 ze zm.
• Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, Dz.U. 2024 poz. 104.
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, Dz. U. 2023, poz. 1270 ze zm.
• Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, Dz.U. 2023 poz. 1790, ze zm.
• Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, Dz.U. 2023, poz. 221, ze zm.
• Ustawa z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych, Dz.U. 2023 poz. 1605.
• Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych, Dz.U. 2019 poz. 1649.
• Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 9 lutego 2022 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2021 r., MP 2022, poz. 175.
• Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 9 lutego 2021 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2020 r., MP 2021, poz. 137.
• Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 11 lutego 2020 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2019 r., MP 2020, poz. 174.
• Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 11 lutego 2019 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2018 r., MP 2019, poz. 154.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych, Dz. Urz. UE L 48/1.
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 13 stycznia 2022 r. w sprawie C-327/20, https://curia.europa.eu/juris/liste.jsf?language=pl&td=ALL&num=C-327/20.
• Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, Dz.U. 2023, poz. 344.
• Ustawa z dnia 12 czerwca 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, Dz.U. 2003 nr 139, poz. 1323 ze zm.
• Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, Dz.U. 2024 poz. 104.
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, Dz. U. 2023, poz. 1270 ze zm.
• Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, Dz.U. 2023 poz. 1790, ze zm.
• Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, Dz.U. 2023, poz. 221, ze zm.
• Ustawa z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych, Dz.U. 2023 poz. 1605.
• Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych, Dz.U. 2019 poz. 1649.
• Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 9 lutego 2022 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2021 r., MP 2022, poz. 175.
• Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 9 lutego 2021 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2020 r., MP 2021, poz. 137.
• Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 11 lutego 2020 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2019 r., MP 2020, poz. 174.
• Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 11 lutego 2019 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2018 r., MP 2019, poz. 154.