Zwierzęta towarzyszące aktywności fizycznej dawnych Polaków

• Authors: Chmiel Krystyna , Derewiecki Tomasz

Title variants

EN

Animals accompanying former Poles in their leisure time activities

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wprowadzenie. Ulubioną formą aktywności fizycznej szlachty polskiej, szczególnie w okresie od XVI do XVIII w., było polowanie. Oprócz pozyskania zwierzyny, uczestnictwo w polowaniach stanowiło cenioną, nobilitującą społecznie rozrywkę towarzyską, a także zaprawę kondycyjną potrzebną w ewentualnych działaniach wojennych. Udział w polowaniach nasi przodkowie brali od najmłodszych lat, gdyż rozrywkę tę uważano za sprzyjającą formowaniu nie tylko tężyzny fizycznej, lecz i charakterów młodego pokolenia. Towarzyszyły im w tym konie, psy myśliwskie i specjalnie układane ptaki drapieżne. Cel pracy. Przedstawienie ewolucji form wykorzystania różnych ras koni, psów i ptaków łowczych w miarę, jak zmieniało się podejście do tych dziedzin aktywności fizycznej, które z konieczności życiowej przeobrażały się w dyscypliny sportowe i rekreacyjne. Metoda badań. Analiza literatury. Wyniki i wnioski. W użytkowaniu koni wiodącymi kierunkami stały się: rekreacja i sport. Psy pełnią w dzisiejszych czasach głownie funkcję zwierząt towarzyszących człowiekowi. Tak konie, jak i psy, są również wykorzystywane w celach terapeutycznych, jednak dzięki zaangażowaniu entuzjastów kultywujących dawne tradycje, również historyczne formy użytkowania zwierząt, takie jak na przykład sokolnictwo, udało się ocalić od zapomnienia.

EN

Introduction. For our ancestors, especially those living from 16th to 18th century, hunting was not only a way to obtain some wild game, but, above all, a favorite entertainment, increasing one`s social position. Moreover, hunting on horseback, using dogs and falcons, was considered not only as a leisure time activity, but as an important physical and psychical strength training of future knights, necessary for defending our country. Aim. Introduction of different forms of utilization of horses, dogs and predatory birds, evolving together with gradually changing functions of physical activities – from life necessities to sports. Methods. An analysis of specialist literature. Results & Conclusions. Nowadays horses and dogs are used mainly for pleasure and sports activities, sometimes also for therapeutic reasons. However, there are some active historical reconstruction groups, successfully attempting to prevent the traditional activities, such as falconry, from extinction.

Keywords

PL

aktywność fizyczna; konie; psy; ptaki łowcze

EN

physical activities; horses; hounds; predatory birds

• Publisher: Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
• Journal: Rozprawy Społeczne
• Year: 2017
• Volume: 11
• Issue: 3
• Pages: 71-74

Dates

published

2017

Contributors

author

Chmiel Krystyna

• Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej

author

Derewiecki Tomasz

• Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Zamościu
• Zakład Rehabilitacji i Fizjoterapii Katedry Rehabilitacji, Fizjoterapii i Balneoterapii, Wydział Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

References

• Bogacki M. (2003), Sokolnictwo na ziemiach polskich od wczesnego średniowiecza do nowożytności. Uniwersytet Warszawski, Wydział Historyczny, Warszawa.
• Bogacki M. (2006), Historical reenactment jako nowy sposób prezentacji przeszłości. Do Broni, 4, s. 34-37.
• Brabietz A. (2003), Psy myśliwskie w dawnej Polsce. Pies, 4(300), s. 29-31.
• Dorohostajski K. (1603, reprint 1979), Hippica to iest o koniach xięgi. Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, Warszawa.
• Encyklopedia Powszechna S. Orgelbranda (1876); T.XI, 83, Warszawa.
• Gasińska M. (2009), Hipoterapia inaczej. Fizjoterapia Polska, 3, s. 275-276.
• Gaszyński K (1868), Poezje Konstantego Gaszyńskiego. F.A. Brockhaus, Lipsk.
• Jak to jest z tym jeździectwem w Polsce? www.pzj.pl/noda 526977 (data dostępu: 03.05.2017).
• Jasienica P. (1967), Rzeczpospolita obojga narodów. I. Srebrny wiek. PIW, Warszawa.
• Mąka H. (2015), Sokolnictwo w Polsce – dawne i współczesne. Gniazdosokolnikow.pl/historia/sokolnictwo-w-polsce (data dostępu: 12.05.2015).
• Polańska H. (2012), Jeździec z kresów. Hodowca i Jeździec, 3(34), s. 136-142.
• Pruski W. (1973), Hodowla polskich hunterów. Koń Polski, 3(31), s. 24-25.
• Pruski W. (1982), Dzieje konkursów hipicznych w Polsce. Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa.
• Pruski W. (1983), Dwa wieki polskiej hodowli koni arabskich i jej sukcesy na świecie. PWRiL, Warszawa.
• Rutczyński K. (1992), Koń w życiu i sztuce polskiej. Dacher Printing Limited, Vancouver, B.C., Canada.
• Strychalski J., Gugołek A., Jastrzębska A. (2016), Psy w sporcie i rekreacji. Przegląd Hodowlany, 3, s. 29-33.
• Szmurło M. (1982), Naprawdę polskie charty. Pies, 3, s. 7.
• Szmurło M., Szmurło I. (1993), Chart polski. Wydawnictwo Egross, Warszawa.
• Warakomska D. (2010), Posłuszeństwo na sportowo. Mój Pies, 4(223), s. 38-39.
• wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114871, 15152965 (data dostępu: 03.05.2017).
• Wodzicki K. (1858), O sokolnictwie i ptakach myśliwskich. Drukarnia Gazety Codziennej, Warszawa.
• Wroczyński R. (2003), Powszechne dzieje wychowania fizycznego i sportu. Wydawnictwo BK, Wrocław.

Identifiers

ISSN

2081-6081