Tortilla tour. Turystyka kulinarna w zglobalizowanej Oaxace, południowy Meksyk

• Authors: Renata E. Hryciuk

Title variants

EN

Tortilla Tour. Culinary Tourism in Globalized Oaxaca, Southern Mexico

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W tekście przyglądam się specyfice turystyki kulinarnej w południowo-meksykańskim stanie Oaxaca. Rozważam ją jako przestrzeń działania pozornie przeciwstawnych procesów związanych z (re)produkowaniem lokalnej i narodowej tożsamości kulturowej oraz z intensywną globalizacją. Współzależności te badam na etnograficznym przykładzie jednego z objazdów kulinarnych, w których uczestniczyłam w 2015 roku. Stanowił on część długotrwałych, wielostanowiskowych badań terenowych w Oaxace przeprowadzonych w latach 2011–2017, uzupełnionych interpretacją źródeł zastanych. Analizuję tortilla tour w szerszym kontekście jedzenio-obrazów (foodscapes), czyli przepływu pożywienia, ludzi i wyobrażeń na temat praktyk jedzeniowych (foodways) w transnarodowym społeczeństwie konsumpcyjnym. Przyglądam się także strategiom wytwarzania dziedzictwa kulinarnego na potrzeby turystyki kulturowej, która w założeniu ma prowadzić do stymulowania rozwoju społecznego i ekonomicznego wzrostu regionu.

EN

This article draws on the results of long-term multisited fieldwork (2011–2017) and analysis of secondary sources to examine the dynamics of culinary tourism in the southern Mexican state of Oaxaca. Through an ethnografic case study – a culinary tour – I show that culinary tourism constitues a space where apparently contradictory processes of (re)production of local and national culture and identity as well as intensive globalization take place. I examine the Tortilla Tour as s foodscape: constant flow of food, people and symbolic representation and meanings of foodways in transnational consumer society, in the context of different strategies of food heritage-making intended to benefit the culinary tourism industry, aimed at social and economic development of the region.

Keywords

urystyka kulinarna; jedzenio-obrazy (foodscapes); praktyki jedzeniowe (foodways); dziedzictwo kulturowe; Oaxaca; Meksyk

EN

culinary tourism; foodscapes; foodways; cultural heritage; Oaxaca; Mexico

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2018
• Issue: 4(231)
• Pages: 149-173

Contributors

author

Renata E. Hryciuk

• Uniwersytet Warszawski

References

• Abbots, Emma-Jayne. 2016. Approaches to Food and Migration: Rootedness, Being and Belonging. W: J. Klein i J. Watson (red.). The Handbook of Food and Anthropology. London: Bloomsbury, s. 115–132.
• Abbots, Emma-Jayne. 2013. Negotiating Foreign Bodies: Migration, Trust and the Risky Business of Eating in Highland Ecuador. W: E-J. Abbots i A. Lavis (red.). Why We Eat, How We Eat: Contemporary Encounters Between Foods and Bodies. Aldershot: Ashgate, s. 119–138.
• Akhil, Gupta i James Ferguson. 2004. Poza „kulturę”: przestrzeń, tożsamość i polityka różnicy. Tłum. J. Giebułtowski. W: M. Kempny i E. Nowicka (red.). Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 267–283.
• Berg, Per Olof i Sevón Guje. 2015. Food-branding places – a sensory perspective. „Branding and Public Diplomacy” 10(4): 1–16.
• Bonfil Batalla, Guillermo. 1987. México Profundo: una civilización negada. México: Grijalbo.
• Boniface, Proscilla. 2003. Tasting Tourism: Travelling for Food and Drink. Aldershot: Asgate.
• Brandes, Stanley. 2006. Skulls to the Living, Bread to the Dead. The Day of the Dead in Mexico and Beyond. Blackwell Publishing.
• Brulotte, Ronda L. i Alvin Starkman. 2014. Caldo de Piedra and Claiming Pre-Hispanic Cuisine as Cultural Heritage. W: R. L. Brulotte i M. A. di Giovinne (red.). Edible Identities: Food as Cultural Heritage. Surrey: Ashgate, s. 109–124.
• Camp, Charles. 2003. Foodways. W: S. H. Katz (red.) Encyclopedia of Food and Culture, t. 2: Food Production to Nuts. New York: Thomson and Gale, s. 29–31.
• Chibnik, Michael. 2003. Crafting Tradition: The Making and Marketing of Oaxacan Wood Carvings. Austin: University of Texas Press.
• Christie, Maria Elisa. 2008. Kitchenspace. Women, Fiestas and Everyday Life in Central Mexico. Austin: Texas University Press.
• Clark Burnett, Sierra i Krishnendu Ray. 2012. Sociology of food. W: J.M. Pilcher (red.). The Oxford Handbook of Food History. Oxford University Press.
• Cohen, Jeffrey H. 2004. The Culture of Migration in Southern Mexico. Austin: Texas University Press.
• Cohen, Erik i Nir Avieli. 2004. Food in tourism: Attraction and impediment. „Annals of Tourism Research” 31(4): 755–778.
• Cook, Scott. 2014. Land, Livelihood, and Civility in Southern Mexico: Oaxaca Valley Communities in History. Austin: University of Texas Press.
• Cook, Ian i Philip Crang. 1996. The World On a Plate: Culinary Culture, Displacement and Geographical Knowledges. „Journal of Material Culture” 1-2: 131–153.
• Counihan, Carole M. 2009. A Tortilla is Like Life. Food and Culture in the San Luis Valley of Colorado. Austin: University of Texas Press.
• Douglas, Mary. 1972. Deciphering a Meal. „Daedalus” 101(1): 61–81.
• Ferrero, Sylvia. 2002. Comida sin parar. Consumption of Mexican Food in Los Angeles: „Foodscapes” in a Transnational Consumer Society. W: W. Belasco i P. Scranton (red.). Food Nations: Selling Taste in Consumer Society. New York, London: Routledge; s. 194–219.
• Fitting, Elizabeth. 2011. The Struggle for Maiz. Campesinos, Workers, and Transgenic Corn in the Mexican Countryside. Durham and London: Duke University Press.
• Friedensolm, Doris. 2001. Chapulines, Mole and Pozole. Mexican Cuisine and the Gringa Imagination. W: S. A. Inness (red.). Pilaf, Pozole, and Pad Thai: American Women and Ethnic Food. Amherst: University of Massachusetts Press, s. 165–173.
• Gabbacia, Donna. 1998. We Are What We Eat. Ethnic Food and the Making of Americas. Harvard University Press.
• Gagnier, de Mendoza i Mary Jane. 2005. Oaxaca Celebration. Family, Food, and Fiestas in Teotitlan. Santa Fe: Museum of New Mexico Press.
• Goertzen, Chris. 2010. Tradition, Tourism and Political Ferment in Oaxaca. University Press of Mississippi.
• González, Roberto J. 2014. Manufacturing Food Insecurity in Oaxaca, Mexico. W: R. Stryker i R. J. González (red.). Up, Down and Sideways: Anthropologists Trace the Pathways of Power. New York, London: Berghahn Books, s. 107–126.
• Grieshop, James I. 2006. The Envios of San Juan Huixtepec, Oaxaca: Food, Home, and Transnationalism. „Human Organization” 65-4: 400–406.
• Gupta, Akhil i James Ferguson. 2004. Poza „kulturę”: przestrzeń, tożsamość i polityka różnicy. Tłum. J. Giebułtowski. W: M. Kempny i E. Nowicka (red.). Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 267–283.
• Heldke, Lisa. 2003. Exotic Apetites: Ruminations of Food Adventurers. London, New York: Routledge.
• Hryciuk, Renata E. 2017. Mothering for neoliberal times. Mazahua women, poverty and the cultural politics of development in Central Mexico. „Polish Sociological Review” 4-200: 523–543.
• Hryciuk, Renata E. [w druku]. La Alquimista de los Sabores. Gastronomic heritage, gender and tourist imaginary in Mexico. „Food & Foodways”.
• Johnston, José i Shyon Baumann. 2010. Foodies: Democracy and Distinction in the Gourmet Foodscape. London, New York: Routledge.
• Katz, Esther. 2009. Emigración, transformaciones sociales y cambios culinarios en la Mixteca Alta (Oaxaca, Mexico). „Anthropology of Food” S6: http://aof.revues. org/6431 (dostęp 08.09.2016).
• Kastelein, Barbara. 2010. The Beach and Beyond. W: D. Berger i A. Grant Wood (red.). Holidays in Mexico. Critical Reflections on Tourism and Tourist Encounters. Durham: Duke University Press, s. 320–370.
• Kearney, Michael. 1996. Reconceptualizing the Peasantry. Anthropology in Global Perspective. Westview Press.
• Kirshenblatt-Gimblett, Barbara. 2004. Forword. W: L.M. Long (red.). Culinary Tourism. Lexington: The University Press of Kentucky, s. xi–xiv.
• Lisocka-Jaegermann, Bogumiła. 2011. Kultura w rozwoju lokalnym. Dziedzictwo kulturowe w strategiach społeczno-gospodarczych latynoamerykańskich społeczności wiejskich. Warszawa: WGiSR UW.
• Lizama Quijano, Jesús. 2006. La Guelaguetza en Oaxaca. Fiesta, relaciones interetnicas y procesos de construcción simbólica en el contexto urbano. México: CIESAS.
• Long, Lucy M. 2004. Culinary Tourism: A Folkloric Perspective on Eating and Otherness. W: L.M. Long (red.). Culinary Tourism. Lexington: The University Press of Kentucky, s. 20–52.
• Long, Lucy M. 2006. Food pilgrimages: seeking the sacred and the authentic in food. „Appetite” 47-3: 393.
• Long, Lucy M. 2014. Food in Tourism Studies. W: K. Albala (red.). Routledge International Handbook of Food Studies. London, New York: Routledge, s. 342–351.
• Lutz, Bruno. 2012. Civilizar al campesino pobre. Biopoliticas alimentarias en Mexico. „Ruris”, 6(2): 91–112.
• Magaña, González i Claudia Rocío. 2016. Technologies and techniques in rural Oaxaca’ Zapotec kitchens. W: S. I. Ayora-Diaz (red.). Cooking Technology. Transformations in Culinary Practice in Mexico and Latin America. London, New York: Bloomsbury, s. 55–68.
• Malinowski, Bronisław i Julio de la Fuente. 2004. Ekonomia meksykańskiego systemu targowego i inne prace. Tłum. J. Barański, B. Hlebowicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Marcus, George E. 1995. Ethnography In/Of the World System: The Emergence of Multisited Ethnography. „Annual Review of Anthropology” 24: 95–117.
• Morton, Paula E. 2014. Tortillas. A Cultural History. Albuquerque: University of New Mexico Press.
• Muñoz Zurita, Ricardo. 2013. El Pequeño LAROUSSE de la Gastronomía Mexicana. México: Ediciones Laroussse.
• Núñez, Miranda i Sylvia Concepción. 2011. DISHDAA’W. La palabra se entreteje en la comida infinita. La Vida de Abigail Mendoza. Oaxaca: Fundación Alfredo Harp Helú/Proveedora Escolar.
• Pilcher, Jeffrey M. 2012. Planet Taco. A Global History of Mexican Food. New York: Oxford University Press.
• Pilcher, Jeffrey M. 2004. From „Montezuma’s Revenge” to „Mexican Truffle”: Culinary Tourism across the Rio Grande. W: L.M. Long (red.). Culinary Tourism. Lexington: The University Press of Kentucky, s. 76–96.
• Pilcher, Jeffrey M. 1998. Quo vivan los tamales! Food and the Making of Mexican Identity. Albuquerque: University of New Mexico Press.
• Pink, Sarah. 2009. Doing Sensory Ethnography. London: Sage.
• Richards, Greg. 2002. Gastronomy: an essential ingredient in tourism production and consumption? W: A-M Hjalager i G. Richards (red.). Tourism and Gastronomy. London, New York: Routledge, s. 3–20.
• Richards, Greg. 2002. Gastronomy: an essential ingredient in tourism production and consumptin? W: A-M Hjalager i G. Richards (red.). Tourism and Gastronomy. London, New York: Routledge.
• Salazar, Noel B. 2012. Tourism imaginaries: a conceptual approach. „Annals of Tourism Research” 39,2: 863–882.
• Salazar, Noel B. 2010. Towards anthropology of cultural mobilities. „Crossings: Journal of Migration and Culture” 1: 53–68.
• Sammells, Clare A. 2014. Haute Traditional Cuisines: How UNESCO’s List of Intangible Heritage Links the Cosmopolitan to the Local. W: R. L Brulotte i M. DiGiovine (red.). Edible Identities: Food as Cultural Heritage. Farnham: Ashgate, s. 141–157.
• Stephen, Lynn. 2005. Zapotec Women: Gender, Class, and Ethnicity in Globalized Oaxaca. Durham, London: Duke University Press.
• Stephen, Lynn. 2007. Transborder Lives. Indigenous Oaxacans in Mexico, California, and Oregon. Durham, London: Duke University Press.
• Sutton, David. 2006. Cooking Skill, the Senses, and Memory: the Fate of Practical Knowledge. W: E. Edwards, C. Gosden i R. Phillis (red.). Sensible Objects: Co-lonialism, Museums and Material Culture. Oxford, New York: Berg, s. 87–120.
• Vizcarra Bordi, Ivonne (red.) 2014. La feminización del campo mexicano en el siglo XXI. Localismos, transnacionalismos y protagonismos. México: Plaza y Valdéz/ UAEM.
• Warman, Arturo. 1988. La historia de un bastardo: maiz y capitalismo. México: UNAM/CFE.
• Wenzer, Jakob. 2013. Foodscapes. W: P. Jackson (red.). Food Words. Essays in Culinary Culture. Bloomsbury, s. 83–85.
• Wilk, Richard. 2012. Loving People, Hating What They Eat. Marginal Foods and Social Boundaries. W: E. Finns (red.). Reimagining Marginalized Foods. Global Processes, Local Places. Tuscon: The University of Arizona Press, s.15–33.
• Winter, Marcus. 1989. Oaxaca: The Archaeological Record. Minutiae Mexicana, Mexico City. Wood, Warner W. 2008. Made in Mexico: Zapotec Weavers and the Global Ethnic Art Market. Bloomington: Indiana University Press.