Kościół Katolicki na Węgrzech w latach 1945–1989 ze szczególnym uwzględnieniem Soboru Watykańskiego II

• Authors: Kopyś Tadeusz

Title variants

EN

Hungarian Catholic Church in the Years 1945–1989 with Particular Emphasis on Second Vatican Council

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Po 1945 roku Kościół Katolicki na Węgrzech został poddany szeroko zakrojonym represjom. Władze komunistyczne zerwały stosunki dyplomatyczne z Watykanem, rozwiązały szereg stowarzyszeń katolickich, szkoły podlegające kościołowi oraz większość zakonów. Na kościele wymuszono podpisanie szereg umów z państwem (w roku 1950 i 1960), które spowodowały całkowitą zależność Kościoła od państwa. Duchowni byli zobowiązani składać przysięgę na wierność państwu. W latach 60. duchowieństwo węgierskie wzięło udział w Soborze Watykańskim II ale reprezentowali tam –poza nielicznymi wyjątkami – punkt widzenia państwa komunistycznego. W 1969 roku wprowadzono na Węgrzech reformy soborowe. Kościół był bardzo słaby ale zdarzały się przypadki niesubordynacji (np. aktywność księdza Györgya Bulányiego), a więzienie nieposłusznych duchownych było powszechne, ostatni duchowny został uwolniony dopiero w 1977 roku.

EN

After 1945, the Catholic Church in Hungary was exposed to wide repression. The communist authorities broke off diplomatic relations with the Vatican, dissolved a number of Catholic associations, schools lead by the Church, and most of the orders. The church was forced to sign several agreements with the State (in 1950 and 1960), which resulted in a total dependence of the church on the state. The clergy were required to take an oath of allegiance to the state. In the 1960s Hungarian clergy took part in the Second Vatican Council and represented – with few exceptions – point of view of the communist state . In 1969, Hungary introduced the conciliar reform. Catholic church was very weak but arranged antistate actions (eg. activity of priest György Bulányi), the prison for disobedient clergy was widespread. Last cleric was released from prison in 1977.

Keywords

PL

kościół katolicki; Węgry; Sobór Watykański II

EN

Catholic Church; Hungary; Second Vatican Council

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Rocznik Teologiczny
• Year: 2016
• Volume: 58
• Issue: 1
• Pages: 85-122

Contributors

author

Kopyś Tadeusz

References

• Adrianyi, Gabriel. 1992. Geschichte der Kirche Osteuropas. Wien: Schöningh Verlag.
• Andnis, Imre, i Morel Gyula. 1969. Bilanz des ungarischen Katholizmus. Münich: Ungarischen Institut München.
• Bottoni, Stefano. 2010. „Egy különleges kapcsolat története. A magyar titkosszolgálat és a Szentszék 1961-1978.” W Csapdában. Tanulmányok a katolikus egyház történetéből, 1945–1989. Red. Bánkuti Gábor oraz Gyarmati György, 261-289. Budapest: L’Harmattan Kiadó.
• Bottoni, Stefano. 2014. „«Mozart», Węgry i Watykan 1964-1964. Akta wywiadu jako źródło historyczne.” Pamięć i Sprawiedliwość 24(1): 53-85.
• Bozsoky, Paul G., i Lukacs Laszlo. 1993. De l'oppression à la liberté: l'Eglise en Hongrie, 1945-1992. Paris: Beauchesne.
• Coppa, Frank J. 2013. The Life and Pontificate of Pope Pius XII. Between History and Controversy. Washington: The Catholic University Press of America.
• Csaba, Szabó. 2010. “Egyhazüldözés Kelet-Közép Európában a 20. század második felében.” W Egyhazüldözés es egyhazüldözok a Kádár-korszakban. Red. Attili V. Soós, Csaba Szabó, Budapest.
• Csizmadia, Andor. 1966. The Development of the Practice of Legal Relation Between the Hungarian State and the Churches in the Horthy Era. Budapest: Akademiai Kiadó.
• Fejérdy, András. 2008. „A szocialista tömb és a II. Vatikáni Zsinat.” W Felekezetek, egyházpolitika, identitás Magyarországon és Szlovákiában 1945 után – Konfesie, cirkevná politika, identita na Slovensku a v Maďarsku po roku 1945. Red. Margit Balogh, 211-224. Budapest: Kossuth.
• Fejérdy, András. 2009. “Magyar javaslatok a II. Vatikáni Zsinatra.” Vigilia 74: 548-553.
• Fejérdy, András. 2010. „«Bezpaństwowcy«. Węgierska emigracja katolicka, węgierski reżim komunistyczny i początek watykańskiej Ostpolitik (1959–1965).” W Tajny oręż czy ofiary zimnej wojny? Emigracje polityczne z Europy Środkowej i Wschodniej. Red. Sławomir Łukasiewicz, 53-61. Lublin/Warszawa.
• Fejérdy, András. 2011. Magyarország és a II. Vatikáni Zsinat 1959-1965. Budapest: MTA Történettudományi Intézet .
• Fejérdy, András. 2013a. Magyar főpásztorok a II. Vatikáni Zsinaton. Materiał wygłoszony na konferencji w dniu w Centrum Badań Humanistycznych (Bölcsészettudományi Kutatóközpont) w Węgierskiej Akademii Nauk w dniu 30 stycznia – 1 lutego 2013 roku w Budapeszcie.
• Fejérdy, András. 2013b. „Magyar főpásztorok a II. Vatikáni Zsinaton.” W A II. Vatikáni Zsinat: Isten ajándéka az Egyház és a világ számára (Varia Theologica 5). Red. Puskás Attila, Perendy László, 22-43. Budapest: Szent István Társulat. Dostęp 2015.02.17. http://real.mtak.hu/id/eprint/19194.
• Gergely, Jenő. 1985. A katolikus egyház Magyarországon 1944–1971. Budapest: Budapest Kossuth Könyvkiadó.
• Gergely, Nagy. 1958. „Kátolikus magyar papok latogatás Litvaniában.” Magyar Nemzet 29 kwietnia: 4.
• György, Vitányi. 1967. A II. vatikáni zsinat. Budapeszt: Ecclesia Kiadó.
• Imre, Miklós. 1986a. „Kościół i państwo na Węgrzech.” Przegląd Tygodniowy 40 (16 listopada 1986 r.): 4.
• Imre, Miklós. 1986b. „Egyházpolitika és dialogus.” Pártélet 11: 45-60.
• Máté-Tóth, András. A II. Vatikáni Zsinat és a magyar elháritás. Dostęp 2015.03.17. http://www.arts.u-szeged.hu/vallastudomany/dokumentumok/zsinat-elharitas.
• „Nominacje biskupów na Węgrzech.” Tygodnik Powszechny 2 lutego 1975: 4.
• Puciłowski, Józef. 1999. Między martwym a żywym: Hungarica. Gdańsk: Drukonsul.
• Reuss, András. 2013. „A II. Vatikáni zsinat protestáns értékelése.” W A II. Vatikáni Zsinat: Isten ajándéka az egyház és a világ számára (Varia Theologica 5). Red. Puskás Attila, Perendy László, 88-107. Budapest: Szent István Társulat.
• Roccucci, Adriano. 1997. “Russian Observersat Vatican II. The „Council for Russian Orthodox Church Affairs” and the Moscow Patriarchate between Antireligious Policy and International Strategies.” W Vatican II In Moscow 1959-1965: Acts of the Coloquium on the History of Vatican II (Instrumenta Theologica 20). red. A. Melloni, 45-69. Leuven.
• Romsics, Ignác. 2005. Magyarország története a XX. században. Osiris Kiadó.
• Sági, György. 2013. „Egy katolikus főpap vívódásai. Hamvas Endre csanádi püspök és az államhatalom 1961–1964.” Egyháztörténeti szemle 14(2): 75-76.
• Salacz, Gábor. 1988. A magyar katolikus egyház tizenhét esztendeje 1948-1964. Dissertationes. München: Hungaricae ex historia Ecclesiae.
• Smith, Jefrey. 1962. „Vatican Council Breaks Iron Courtain Silence.” The Sydney Morning Herald 11 października 1962 roku: 5.
• Smith, Thomas. 1961. „Arrests of Priests and Church Leaders In Hungary.” Times (Londyn) 9 luty: 6.
• Staar, Felix Richard. 1982. Communist Regimes in Eastern Europe. Hoover Institition Press.
• Szabó, Csaba. 2010. “Egyhazüldözés Kelet-Közép Európában a 20. század második felében.” W Egyhazüldözés es egyhazüldözok a Kádár-korszakban. red. Attili V. Soós, Csaby Szabó, 31-43. Budapest: Szent István Társulat; Luther Kiadó.
• Szabó, Ferenc. 1964. „A Magyar Népköztarsaság éa a Vatikán megállapodása.” Szabad Föld 20 września 1964 roku: 3.
• Szakács, Gábor. 2010. „Meghalt Bulányi György.” Európai idő 11 (13): 11.
• Szakadát, István, i László Szakadát, 1990. “A magyar kommunista párt politikai bizottságának és titkárságának egymáshoz való viszonya (az adatok tükrében).” W A nómenklatúra csúcsán. Budapest: A BME Szociológia Tanszék kiadványai.