Poczucie alienacji w zespole wypalenia zawodowego

• Authors: Rongińska Tatiana , Vodopyanova Natalia E.

Title variants

EN

Alienation in the context of professional burnout

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest analiza zjawiska alienacji występującego w środowisku pracy. Zaprezentowano źródła wiedzy psychologicznej na temat fenomenu alienacji, przedstawiono definicje pojęcia, pokazano złożony charakter zjawiska i jego podstawowe składniki. Objawy poczucia alienacji omówiono w kontekście rozwoju objawów syndromu wypalenia zawodowego. Szczególną uwagę zwrócono na wzrastający dystans, wyobcowanie i poczucie bezsensowności wykonywanych działań, pojawiające się w ostatnich fazach rozwoju syndromu. Zaproponowano kilka działań profilaktycznych ukierunkowanych na obniżenie poziomu poczucia alienacji w pracy i na przeciwdziałanie rozwojowi pustki egzystencjalnej.

EN

The aim of the paper is to analyze the phenomenon of psychological alienation (estrangement) in professional environment. The sources of psychological knowledge in the field of alienation are presented, and the complex nature of the phenomenon as well as its main components are shown. The manifestations of alienation feeling are represented in the context of professional burnout syndrome development. Special attention is paid to the growing distance, estrangement and the experience of activity meaninglessness which appear at the last burnout syndrome development stages. Some preventive measures aimed to reduce the level of alienation in professional environment and resist the development of existential void are offered.

Keywords

PL

syndrom wypalenia zawodowego; poczucie alienacji w pracy; przeżywanie sensu; i subiektywnego znaczenia pracy; poczucie sensowności; pustka egzystencjalna; wyobcowanie

EN

professional burnout syndrome; the feeling of alienation in professional environment; the experience of activity meaning and subjective significance; the feeling of activity meaning loss; existential void; isolation

• Publisher: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Journal: Psychologiczne Zeszyty Naukowe
• Year: 2016
• Issue: 2
• Pages: 145-156

Contributors

author

Rongińska Tatiana

• Uniwersytet Zielonogórski

author

Vodopyanova Natalia E.

• Sankt-Petersburski Uniwersytet Państwowy, Rosja

References

• Adler, A. (1924). Praxis und Theorie der Individualpsychologie. Frankfurt a. M: Fischer TB.
• Antonovsky, A. (1997). Poczucie koherencji jako determinanta zdrowia. W: I. Heszen-Niejodek,H. Sęk (red.), Psychologia zdrowia (206-232). Warszawa: PWN.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review,84, 191-215.
• Burisch, M. (1989). Das Burnout-Syndrom - Theorie der inneren Erschöpfung. 2. Auflage. Berlin-Heidelberg:Springer.
• Burisch, M. (2000). W poszukiwaniu teorii – przemyślenia na temat natury i etiologii wypalenia. W: H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe. Przyczyny. Mechanizmy. Zapobieganie (58-82). Warszawa,PWN.
• Burisch, M. (2006). Das Burnout-Syndrom - Theorie der inneren Erschöpfung. 3. Auflage. Berlin- Heidelberg:Springer.
• Cherniss, C. (1980). Professional Burnout in Human Service Organizations. New York: Praeger.
• Diewald, M. (1991). Soziale Beziehungen: Verlust oder Liberalisierung? Soziale Unterstützung in informellen Netzwerken. Berlin: Rainer Bohn Verlag.
• du Plooy, J., Roodt, G. (2010). Work engagement, burnout and related constructs as predictors of turnover intentions: original research. SAJIP: South African Journal of Industrial Psychology, 36, 1,. 1-13.
• Edelwich, J., Brodski, A. (1980). Burn-out. Stages of Disillusioment in the Helping Profession. New York: Human Science Press.
• Frankl, V.E. (2009). Człowiek w poszukiwaniu sensu: Głos nadziei z otchłani Holokaustu. Warszawa:Czarna Owca.
• Freudenberger, H.J. (1974). Staff burn-out. Journal of Social Issues, 30, 159-165.
• Freudenberger, H.J., Richelson, G. (1983). Mit dem Erfolg leben. München: Heyne.
• Freudenberger, H.J, North, G. (1992). Burn-out bei Frauen. Über das Gefühl des Ausgebranntseins.Frankfurt a. M.: S. Fischer Verlag GmbH.
• Fromm, E. (1955). Wege aus einer kranken Gesellschaft. In: Erich-Fromm-Gesamtausgabe, IV, 88.
• Fromm, E. (1975). Entfremdung – Vom Alten Testament bis zur Gegenwart. W: Heinz-Horst Schrey(Hrsg.): Entfremdung (60-91). Darmstadt.
• Fromm, E. (1994). Niech się stanie człowiek. Warszawa: PWN, 42 - 43.
• Jerich, L. (2007). Burnout. Ausdruck der Entfremdung. Graz: Leykam.
• Kets de Vries, M. (2006). Mistyka przywóztwa. Wiodące zachowania w przedsiębiorczości. Warszawa:Wydawnictwo Studio EMKA, 155.
• Kmiecik-Baran, K. (1993). Poczucie alienacji. Treść i charakterystyka psychometryczna. Przegląd Psychologiczny, 4, 461-480.
• Kmiecik-Baran, K. (1995). Poczucie alienacji: destruktywne i konstruktywne sposoby minimalizacji.Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Korzeniowski, K. (1986). Ku pojęciu poczucia alienacji. Przegląd Psychologiczny, Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Wydawnictwo Ossolineum, XXIX(2), 37-38.
• Lauderdale, M. (1982). Burnout: Strategies for Personal and Organizational Life. Speculations on Evolving Paradigms. Austin, TX: Learning Concepts.
• Leontiev, D. (2005). Three facets of meaning. Journal of Russian and East European Psychology, 43,6, 45-72.
• Leontiev, D.A. (2013). Personal meaning: A challenge for psychology. The Journal of Positive Psychology,8, 6, 459-470.
• Maslach, Ch. (1982). Understanding burnout: Definitional issues in analyzing a complex phenomenon.W: W.S. Paine (ed.), Job, Stress and Burnout. Beverly Hills: Sage, s. 29-40.
• Maslach, Ch., Leiter, M.P. (2011). Prawda o wypaleniu zawodowym. Co robić ze stresem w organizacji.Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Meier, S.T. (1983). Toward a theory of burnout. Human Relations, 36, 899-910.
• Nettler, G. (1957). A Measure of Alienation. American Sociological Review, 22, 670-677.
• Pati, S.P., Kumar, P. (2015). Work Engagement&Work Alienation: Distinct or Opposites? Indian Journal of Industrial Relations, 51, 1, 17-29.
• Pines, A.M. (2003). Burnout: An existential perspective. Professional burnout: Recent developments in theory and research. W: W.B. Schaufeli (ed.), Series in applied psychology: Social issues and questions(33-51). Philadelphia, PA, US: Taylor & Francis.
• Rongińska, T., Gaida, W. (2012). Strategie radzenia sobie z obciążeniem psychicznym w pracy zawodowej.Polska adaptacja kwestionariusza „Wzorzec zachowań i przeżyć związanych z pracą” (Arbeitsbezogenes Verhaltens- und Erlebensmuster – AVEM) U. Schaarschmidt’a i A. Fischer’a, ZielonaGóra. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytet Zielonogórski
• Sarason, I.G., Levine, H.M., Basham, R.B., Sarason, B.R. (1983). Assessing social support: The social support questionnaire. Journal of Personality and Social Psychology, 44, 127-139.
• Schaarschmidt, U., Fischer, A.W. (1997). AVEM – ein diagnostisches Instrument zur Differenzierung von Typen gesundheitsrelevanten Verhaltens und Erlebens gegenüber der Arbeit. Zeitschrift fürDifferentielle und Diagnostische Psychologie, 18, 3, 151-163.
• Schmidt, B. (1984). Der Entfremdungsbegriff in der Gegenwart und seine ethische Relevanz. Jahrbuch für Christliche Sozialwissenschaften, 25.
• Seeman, M. (1959). On the Meaning of Alienation. American Sociological Review, 24, 6, 783-791.
• Seeman, M. (1991). Alienation and Anomie. W: J.P. Robinson, P.R. Shaver, L.S. Wrightsman (eds.), Measures of Personality and Social Psychological Attitudes. Vol. 1 (291-371). San Diego: Academic Press.
• Siegrist, J.(1966). Soziale Krisen und Gesundheit. Göttingen: Hogrefe.
• Stokols, d. (1975). Toward a psychological theory of alienation. Psychological Review, 82, 26-44.
• Turska-Kawa, A. (2011). Poczucie alienacji a użytkowanie mediów: w poszukiwaniu nowych obszarów zastosowania teorii użytkowania i gratyfikacji. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk.
• Брaтуcь, Б.C. (1991). К изучению cмыcлoвoй cферы личнocти. Веcтн. Мocк. ун-тa., Cер. 14, Пcиxoлoгия, 2, 46-55.
• Вoдoпьянoвa, Н.Е. (2009). Прoтивoдейcтвие cиндрoму выгoрaния в кoнтекcте реcурcнoй кoнцепции челoвекa. Веcтн. C.-Петерб. ун-тa, Cер. 12, Пcиxoлoгия. Coциoлoгия.Педaгoгикa, Вып. 1, 1, 75-88.
• Леoнтьев, Д.A. (1999). Пcиxoлoгия cмыcлa. Москва: Cмыcл.
• Леoнтьев, Д.A.(2006). Теcт cмыcлoжизненныx oриентaций. Москва: Cмыcл.
• Мaркc, К. (1956). Экoнoмичеcкo-филocoфcкие рукoпиcи 1844 гoдa. Из рaнниx прoизведений. Москва: Пoлитиздaт, 517-642.
• Ocин, Е.Н. (2007). Cмыcлoутрaтa и oтчуждение. Культурнo-иcтoричеcкaя пcиxoлoгия, 4, 68-77.
• Осин, Е.Н. (2015). Категория отчуждения в психологии образования: история и перспективы.Культурно-историческая психология, 11, 4, 79-88.