Współczesne zagrożenia demokracji – aspekt prawny

• Authors: Piotr Wiatrowski

Title variants

EN

The Contemporary Threats to Democracy – Legal Aspect

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest ukazanie zagrożeń współczesnej demokracji z wykorzystaniem metod: historycznej, logicznej i analizy literatury. W opracowaniu omówiono prawne aspekty zagrożeń demokracji liberalnej, wśród których szczególne znaczenie przypisano nierespektowaniu przez rządzących ogólnych zasad prawa i stawianie ponad nimi woli suwerena. Do innych zagrożeń zaliczono zniekształcanie rezultatów wyborów w ramach obowiązującego prawa wyborczego, przekraczanie mandatu przez wybranych przedstawicieli, wzmacnianie partii politycznych i władzy wykonawczej kosztem legislatywy, problem lobbingu i nadmiernych wpływów bogatych elit, finansowanie przez nie partii politycznych oraz wodzowską strukturę tych partii. W artykule podjęto również zagadnienia deficytu demokratycznego w Unii Europejskiej, która przejmuje ok. 2/3 kompetencji ustawodawczych państw członkowskich, oraz niebezpieczeństwa ingerencji obcych państw w proces wyborczy.

EN

The article discusses legal aspects of threats to liberal democracy. Of particular significance among them are rulers’ disrespect for general legal principles and prioritising the will of the sovereign over those principles. Other threats include election results being distorted by election law, elected representatives overreaching their powers, reinforcing political parties and executive powers at the expense of the legislature, lobbying and excessive influence for wealthy elites, the financing of political parties by those elites and an exaggerated focus on the leader of the party. The article also discusses the demographic deficit in the European Union. That deficit takes up around 2/3 of Member States’ legislative competences and poses a threat of interference in the elective process by third countries.

Keywords

PL

demokracja liberalna; konstytucja; prawo; państwo; autorytaryzm; zagrożenia

EN

liberal democracy; constitution; law; state; authoritarianism; threats

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Journal: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Year: 2019
• Issue: 2(980)
• Pages: 7-23

Contributors

author

Piotr Wiatrowski

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Prawa Administracyjnego i Zamówień Publicznych, ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków, Poland

References

• Antoszewski A. (2016), Współczesne teorie demokracji, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
• Berlin I. (1994), Cztery eseje o wolności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszwa.
• Bobbio N. (1998), Liberalizm i demokracja, Znak, Kraków.
• Constant B. (2016), O monarchii konstytucyjnej i rękojmiach publicznych, Wolters Kluwer, Warszawa.
• Czarnecki P. (2009), Autorytaryzm i demokracja. Przemiany ustrojowe w Polsce po roku 1989, Eneteia, Warszawa.
• Dahl R. (1995), Demokracja i jej krytycy, Znak, Kraków.
• Dahl R. (2000), O demokracji, Znak, Kraków.
• Deaton A. (2016), The Threat of Inequality: Can Civil Society Endure Extreme Economic Disparity?, „Scientific American”, nr 10.
• Ilnicki G. (2009), Prawo wyborcze (w:) Demokracja w XXI wieku, red. M. Szyszkowska, TCHU Dom Wydawniczy, Warszawa.
• Jarkowiec M. (2015), Najdroższy dom Ameryki, „Gazeta Wyborcza”, 14–16 sierpnia.
• Karolczuk E. (2016), O sprzecznościach powszechnego prawa wyborczego (w:) Antynomie i paradoksy współczesnej demokracji, red. M. Tobiasz, Elipsa, Warszawa.
• Król M. (2013), Klęska rozumu, Czerwone i Czarne, Warszawa.
• Król M. (2017), Jaka demokracja?, Agora, Warszawa.
• Krywko J. (2014), Nowe badania armii USA. Jak manipulować ludźmi przez internet?, „Gazeta Wyborcza”, 10 lipca.
• Migalski M. (2016), Koniec demokracji, The Facto, Warszawa.
• Nace T. (2004), Gangi Ameryki. Współczesne korporacje a demokracja, Muza, Warszawa.
• Sartori G. (1994), Teoria demokracji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Saward M. (2008), Demokracja, Sic!, Warszawa.
• Siewiorek R. (2013), Przeciw siorbaniu kawy na ławie, „Gazeta Wyborcza”, 13–14 lipca.
• Szymanek J. (2017), Bezpieczeństwo procesów wyborczych (uwagi de lege lata i de lege ferenda na tle rozwiązań stosowanych w państwach demokratycznych), „Zeszyty Prawnicze”, nr 1(53).
• Tilly Ch. (2008), Demokracja, PWN, Warszawa.
• Tocqueville de A. (2019), O demokracji w Ameryce, Aletheia, Warszawa.
• Uziębło P. (2009), Demokracja bezpośrednia i semibezpośrednia (w:) Demokracja w XXI wieku, red. M. Szyszkowska, TCHU Dom Wydawniczy, Warszawa.
• Westen D. (2014), Mózg polityczny, Zysk, Poznań.
• Wójcik Ł. (2018), Partie dają głos (w:) Demokracja. Krótka historia, Polityka, Warszawa.
• Wyrzykowski M. (2017), „Wrogie przejęcie” porządku konstytucyjnego (w:) Wyzwania dla ochrony konkurencji i regulacji rynku. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Skocznemu, C.H. Beck, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.15678/ZNUEK.2019.0980.0201