Chrześcijaństwo i religie niechrześcijańskie w myśli Karla Bartha

• Authors: Kałuża Krystian

Title variants

EN

Christianity and Non-Christian Religions in the Thought of Karl Barth

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Celem artykułu jest ukazanie chrześcijaństwa i religii niechrześcijańskich w myśli Karla Bartha. Poglądy szwajcarskiego teologa na religie cechuje głęboka ewolucja, pozwalającą wyróżnić trzy zasadnicze fazy kształtowania się jego myśli. W pierwszej fazie, obecnej w pierwszym wydaniu „Listu do Rzymian” (Der Römerbrief, Zürich 1919), autor dopuszcza pogląd, że poganie wspomagani przez światło rozumu mogą dojść do poznania Boga. Przy takim spojrzeniu religie przedstawiają się jako wymowne świadectwa wznoszenia się człowieka ku Bogu. Ta wizja zostaje porzucona w następnej fazie, w drugim wydaniu „Listu do Rzymian” (Der Römerbrief, Zürich 1922) oraz w „Dogmatyce kościelnej” (Die Kirchliche Dogmatik, 1932–1966). Religie jawią się tutaj jak „niewiara” (Unglaube), wyraz pychy człowieka oraz próba samousprawiedliwienia. W trzeciej fazie swej teologicznej aktywności Barth zrewidował i nieco złagodził swoje poglądy, podkreślając uniwersalność Słowa Bożego oraz całego dzieła stworzenia jako możliwego nośnika Bożej prawdy. We współczesnej teologii religii stanowisko Bartha określane jest mianem ekskluzywizmu chrystocentrycznego i uważane jest za przezwyciężone. W ostatniej części artykułu dokonano krytycznej oceny koncepcji Bartha, wskazując jej mocne i słabe strony.

EN

The aim of the article is to present Christianity and non-Christian religions in the thought of Karl Barth. The ideas of the Swiss theologian about religions are characterized by a deep evolution, which allows to single out three basic phases of shaping his thought. In the first phase, present in the first edition of The Letter to the Romans (Der Römerbrief, Zürich 1919), the author allows a view that pagans who are aided by the light of reason may get to cognition of God. Religions in such a view present themselves as meaningful testimony to human rising towards God. This vision is given up in the next phase, in the second edition of The Letter to the Romans (Der Römerbrief, Zürich 1922), and in The Church Dogmatics (Die Kirchliche Dogmatik, 1932–1966). Religions are viewed here as the “unbelief” (Unglaube), an expression of human hubris and an attempt of self-justification. In the third phase of his theological activity Barth revised and slightly moderated his views by stressing universality of the Word of God and the whole work of Creation as possible means of conveying God’s truth. In the modern theology of religion the position of Barth is described as Christocentric exclusivism and considered to be overcome. In the last part of the article a critical evaluation of Barth’s concept has been performed, showing its strong and weak points.

Keywords

PL

Jezus Chrystus; chrześcijaństwo; religia; religie niechrześcijańskie; objawienie; wiara; Kościół

EN

Jesus Christ; Christianity; religion; non-Christian religions; revelation; faith; Church

• Publisher: Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
• Journal: Studia Oecumenica
• Year: 2017
• Volume: 17
• Pages: 335-364

Contributors

author

Kałuża Krystian

• Wydział Teologiczny UO

References

• Balthasar H.U. von, Gott redet als Mensch, w: tenże, Verbum caro, Einsiedeln 1960.
• Balthasar H.U. von, Karl Barth. Darstellung und Deutung seiner Theologie, Köln 19622.
• Barth K., Das Christentum und die Religionen, „Junge Kirche” 24 (1963), s. 436–438.
• Barth K., Das Wort Gottes als Aufgabe der Theologie, w: K.-J. Kuschel (red.), Lust an der Erkenntnis: Die Theologie des 20. Jahrhunderts. Ein Lesebuch, München 1994, s. 69–86.
• Barth K., Der Römerbrief (1919), Bern 1919.
• Barth K., Der Römerbrief (1922), Zollikon – Zürich 196710.
• Barth K., Die christliche Dogmatik im Entwurf, t. I: Die Lehre vom Worte Gottes, München 1927.
• Barth K., Die Kirchliche Dogmatik, München 1932–1937.
• Barth K., Die protestantische Theologie im 19. Jahrhundert, Zürich 1947.
• Barth K., Von der Paradoxie des „positiven Paradoxes”. Antworten und fragen an Paul Tillich, „Theologische Blätter” 2 (1923), s. 287–296.
• Benktson B.E., Christus und die Religion. Der Religionsbegriff bei Barth, Bonhoeffer und Tillich, Stuttgart 1967.
• Bernhardt R., Der Absolutheitsanspruch des Christentums. Von der Aufklärung bis zur Pluralistischen Religionstheologie, Gütersloh 1990.
• Bronk A., Nauka wobec religii, Lublin 1996.
• Brunner E., Der neue Barth. Bemerkungen zu Karl Barths Lehre vom Menschen, „Zeitschrift für Theologie und Kirche” 48 (1951), s. 89–100.
• Eicher P., Offenbarung. Prinzip neuzeitlicher Theologie, München 1977.
• Fries H., Absolutheitsanspruch des Christentums, w: LThK2, t. I, s. 71–74.
• Fries H., Das Christentum und die Religionen der Welt, w: K. Forster (red.), Das Christentum und die Weltreligionen, Würzburg 1965, s. 13–36.
• Geffré C., Jedyność chrześcijaństwa a pluralizm religijny, „Znak” 8 (1996) 495, s. 14–27.
• Graß H., Theologischer Liberalismus, w: RGG IV, Tübingen 19603, s. 353–354.
• Hecker K., Liberalismus und liberale Theologie, w: SM III, Freiburg 1969, s. 227–234.
• Hessen J., Der Absolutheitsanspruch des Christentums. Eine religionsphilosophische Untersuchung, München – Basel 1963.
• Jaskóła P., Ku jedności w Chrystusie. Wybrane zagadnienia z problematyki ekumenicznej i dogmatycznej, Opole 2016.
• Jüngel E., Gott als Geheimnis der Welt. Zur Begründung der Theologie des Gekreuzigten im Streit zwischen Theismus und Atheismus, Tübingen 1978.
• Kałuża K., Jeden Pośrednik i wiele pośrednictw. Teologia religii wobec zbawczych roszczeń religii pozachrześcijańskich, „Roczniki Teologii Fundamentalnej” 3 (2011) 58, s. 117–149.
• Kraus G., Gotteserkenntnis ohne Offenbarung und Glaube? Natürliche Theologie als ökumenisches Problem, Paderborn 1986.
• Kubacki Z., Kościół, religie i zbawienie, Kraków 2016.
• Küng H., Existiert Gott? Antwort auf die Gottesfrage der Neuzeit, München 20043.
• Ledwoń I.S., „… i nie ma w żadnym innym zbawienia”. Wyjątkowy charakter chrześcijaństwa w teologii posoborowej, Lublin 2006.
• Marsch W.D., „Gerechtigkeit im Tal des Todes”. Christlicher Glaube und politische Vernunft im Denken Karl Barths, w: W. Dantine, K. Lüthi (red.), Theologie zwischen Gestern und Morgen, München 1968, s. 167–191.
• Moltmann J., Bóg w stworzeniu, tłum. Z. Danielewicz, Kraków 1995.
• Niles D.T., Karl Barth – A personal Memory, „The South East Asia Journal of Theology” 11 (1969), s. 10–11.
• Nossol A., Dialektyczna teologia, w: EK, t. III, kol. 1254–1255.
• Rusecki, Objawienie Boże podstawą religii, w: G. Dziewulski (red.), Teologia religii. Chrześcijański punkt widzenia, Łódź – Kraków 2007, s. 157–182.
• Schmidt-Leukel P., Gott ohne Grenzen. Eine christliche und pluralistische Theologie der Religionen, Gütersloh 2005.
• Schmidt-Leukel P., Theologie der Religionen. Probleme, Optionen, Argumente, Frankfurt am M. 1997.
• Smith W.C., Idolatry: In Comparative Perspective, w: J. Hick, P. Knitter (red.), The Myth of Christian Uniqueness, Maryknoll 1987, s. 69–88.
• Thils G., Problemy teologii religii niechrześcijańskich, tłum. J. Kowalczyk, Warszawa 1975.
• Waldenfels H., Absolutheitsanspruch des Christentums, w: W Kasper i in. (red.), Lexikon für Theologie und Kirche, Freiburg im Br. (Sonderausgabe) 20063, t. I, s. 80–82.
• Werbick J., Den Glauben verantworten. Eine Fundamentaltheologie, Freiburg im Br. 20104.

Identifiers

DOI

10.25167/SOe/17/2017/335-364