Dietricha Bonhoeffera krytyka teologii liberalnej

• Authors: Jędrzejczak Helena Anna

Title variants

EN

Dietrich Bonhoeffer’s critique of liberal theology

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W niniejszym artykule przedstawiam główne założenia niemieckiej ewangelickiej teologii liberalnej na podstawie tekstów Friedricha D.E. Schleiermachera i Davida F. Straussa. Zestawiam je z myślą teologiczną (radykalnym chrystocentryzmem, etyką praktyczną) Dietricha Bonhoeffera, znajdującą odbicie w podejmowanych przez niego działaniach – zarówno politycznych, jak i duszpasterskich, teologicznych. W pracy nad esejem posługiwałam się metodologią właściwą historii idei. W związku z tym w eseju pokazuję także kontekst ideowy i historyczny powstania omawianych tekstów i prądów intelektualnych. Ważnymi tropami są tu oświecenie niemieckie, model niemieckiej ewangelickiej religijności i tradycja katolickiej i ewangelickiej teologii niemieckojęzycznej. W eseju pokazuję, w jaki sposób myśl Bonhoeffera jednocześnie doskonale się w nie wpisuje i całkowicie im zaprzecza.

EN

In this article I show the main assumptions of the German Lutheran liberal theology, based on the thought and texts of its most important representatives: Friedrich D.E. Schleiermacher and David F. Strauss. I compare it with Dietrich Bonhoeffer’s theological thought (radical Christocentrity, practical ethics), which was reflected in his decisions and activity – both political and theological, pastoral. Since the history of ideas methodology was used during work on the essay, the text also points out the elements of the intellectual climate and historical background of these texts and intellectual currents, which may have influenced thoughts and works. Important ones are: German Enlightenment, German model of religiosity, and the tradition of Germanspeaking theology, both Catholic and Lutheran. In this essay, I show how Bonhoeffer’s thought at the same time perfectly fits in there and completely contradicts them.

Keywords

PL

Bonhoeffer; teologia liberalna; Chrystus; Niemcy; teologia niemiecka

EN

Bonhoeffer; liberal theology; Jesus Christ; Germany; German theology

• Publisher: Instytut Socjologii UW
• Journal: Stan Rzeczy
• Year: 2015
• Issue: 2(9)
• Pages: 141-160

Contributors

author

Jędrzejczak Helena Anna

• Uniwersytet Warszawski; Wydział Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji; Instytut Stosowanych Nauk Społecznych

References

• Ackermann J. 2007. Dietrich Bonhoeffer. Wolność ma otwarte oczy, tłum. E. Pieciul-Karmińska, Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów „W drodze”.
• Bethge E. 1970. Dietrich Bonhoeffer. Theologe – Christ – Zeitgenosse. Eine Biographie, Chr. Kaiser Verlag.
• Bethge E. 2003. Dietrich Bonhoeffer. Świadek Ewangelii w trudnych czasach, tłum. B. Milerski, Augustana.
• Bonhoeffer D. 1970. Wybór pism, tłum. i red. A. Morawska, Bibliotek „WIĘZI”.
• Bonhoeffer D. 1997. Naśladowanie, tłum. J. Kubaszczyk, Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów „W drodze”.
• Bonhoeffer D. 2009. Ethics, red. I. Tödt, H.E. Tödt, E. Feil, C. Green, tłum. R. Krauss, Ch.C. West, D.W. Stott, Fortress Press.
• Bonhoeffer D. 2001. Życie wspólne, tłum. K. Wójtowicz, Wydawnictwo Alleluja.
• Bultmann R. 1965. Jesus, Siebenstern Taschenbuch Verlag.
• Hintz M. 2003. Teologia liberalna [w:] Religia. Encyklopedia PWN, red. T. Gadacz, B. Milerski, t. 9, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 274.
• Hegel G.W.F. 1958. Wykłady z filozofii dziejów, tłum. J. Grabowski, A. Landmann, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Jędrzejczak H.A. 2013. Teologia polityczna i etyka, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 1(41), s. 12–28.
• Kant I. 1993. Religia w obrębie samego rozumu, tłum. A. Bobko, Znak.
• Kopiec P. 2008. Kościół dla świata. Wiarygodność kościoła w teologicznej interpretacji Dietricha Bonhoeffera, Wydawnictwo KUL.
• Lessing G.E. 1979. Theologiekritische Schriften III; Philosophische Schriften, red. H. Göpfert, Hauser.
• Milerski B. 1994. Religia a Słowo. Krytyka religii w ujęciu Dietricha Bonhoeffera i Paula Tillicha, Wydawnictwo Ewangelickie Świętego Mateusza.
• Morawska A. 1970. Chrześcijanin w Trzeciej Rzesz y, Biblioteka „Więzi”.
• Napiórkowski A. 2006. Eklezjologia Dietricha Bonhoeffera – czyli Kościół w bezreligijnym świecie, [w:] Wierzyć w Tego samego i tak samo. Ekumeniczna dogmatyka Dietricha Bonhoeffera. Praca zbiorowa, red. J. Lipniak, Świdnicka Kuria Biskupia, s. 53–68.
• Reimarus H.S. 2005. Apologia albo Pismo w obronie rozumnych czcicieli Boga, [w:] Praeceptores. Teologia i teologowie języka niemieckiego, red. T. Węcławski, E. Piotrowski, Wydawnictwo Poznańskie.
• Ryś G. 1994. Heliand – Chrystus saksońskich baronów, „Znak”, nr 9, s. 72–79.
• Schilling H. 2010. Konfesjonalizacja. Kościół i państwo w Europie doby przednowoczesnej, tłum. J. Kałążny, Wydawnictwo Poznańskie.
• Schleiermacher F.D.E. 1995. Mowy o religii do wykształconych spośród tych, którzy nią gardzą, tłum. J. Prokopiuk, Wydawnictwo Znak.
• Strauss D.F. 2005. Życie Jezusa krytycznie opracowane, tłum. E. Pieciul, [w:] Praeceptores. Teologia i teologowie języka niemieckiego, red. T. Węcławski, E. Piotrowski, Wydawnictwo Poznańskie, s. 305–311.
• Węcławski T. 2005a. Teologia niemieckojęzyczna w stuleciach XIX i XX – rys historyczny, [w:] Praeceptores. Teologia i teologowie jęz yka niemieckiego, red. T. Węcławski, E. Piotrowski, Wydawnictwo Poznańskie, s. 157–184.
• Węcławski T. 2005b, 2007. Uwagi wstępne – koncept antologii, [w:] Praeceptores. Teologia i teologowie języka niemieckiego, red. T. Węcławski, E. Piotrowski, Wydawnictwo Poznańskie, s. 7–11.