Czy normy etyczne są przykazaniami?

• Authors: Jacek Wojtysiak

Title variants

EN

Are Ethical Norms Commands?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W niniejszym artykule próbuję bronić tezy, że najlepsze wyjaśnienie istnienia i obowiązywania powszechnych, obiektywnych i bezwarunkowych norm moralnych oferują teistyczne teorie etyczne (TET). Według nich Bóg jest jedynym absolutnym i osobowym gwarantem moralności. Przewaga TET nad innymi nieredukcyjnymi teoriami etycznymi (tzn. teoriami natury ludzkiej i teoriami wartości moralnych) polega na następujących czynnikach: prostota, siła eksplanacyjna, normatywność i personalna analogia. Istnieją rożne odmiany TET. Jedną z nich jest etyka Bożych przykazań (EBP), która głosi, że Bóg bezpośrednio stwarza normy moralne wolnym aktem Boskiej woli i że “być dobrym” znaczy “być nakazanym przez Boga”. Ostatnia część artykułu stanowi polemikę z etycznym relatywizmem. W moim przekonaniu tylko EBP przezwycięża relatywizm zarówno w teorii jak i w praktyce.

EN

In this paper I try to defend the thesis that theistic ethical theories (TETs) give the best explanation of the existence and obligatory character of universal, objective and unconditional moral norms. According to these theories God is the only absolute and personal warrant of morality. The advantage of TETs over other non-reductive ethical theories (i.e. theories of human nature and theories of moral values) consists in the following factors: simplicity, explanatory power, normativity, and personal analogy. There are different kinds of TETs. One of them is Divine Command Ethics (DCE), which claims that God indirectly creates moral norms by a free act of the Divine Will and that ‘to be right’ means ‘to be commanded by God’. The last part of the paper is a polemic against ethical relativism. In my opinion only DCE overcomes relativism in theory as well as in practice.

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2006
• Issue: 7
• Pages: 56-81

Contributors

author

Jacek Wojtysiak

References

• Galewicz [1997] – W. Galewicz, O religijnych uzasadnieniach norm etycznych, „Znak” nr 511, grudzień (12) 1997, s. 43-55.
• Idziak [1999] – J. M. Idziak, Divine Command Ethics, w: A Companion to Philosophy of Religion, red. P. L. Quinn, Ch. Taliaferro, Blackwell Publishers, Oxford 1999 s. 453- 459.
• Idziak [1989] – J. M. Idziak, In Search of „Good Positive Reasons” for an Ethics of Divine Commands: a Catalogue of Arguments, „Faith and Philosophy. Journal of the Society of Christian Philosophers”, vol. 6, no. 1, January 1989, s. 47-64.
• Jadacki [2001] – J. J. Jadacki, Uniwersalność etyki katolickiej, w: U progu trzeciego tysiąclecia. Człowiek – nauka – wiara. Księga pamiątkowa Sympozjum Naukowego zorganizowanego w Uniwersytecie Warszawskim z okazji 2000-lecia chrześcijaństwa w dniach 19-21 listopada 1999 roku, red. A. Białecka i J. J. Jadacki, WN Semper, Warszawa 2001, s. 339-352.
• KPR – I. Kant, Krytyka praktycznego rozumu, przeł. J. Gałecki, PWN, Warszawa 1984.
• Kotarbiński [1985/1966] - T. Kotarbiński, Zagadnienia etyki niezależnej, w: idem, Medytacje o życiu godziwym, Wiedza Powszechna, Warszawa 1985, s. 151-165.
• Quinn [1990] – P. L. Quinn, The Recent Revival of Divine Command Ethics, „Philosophy and Phenomenological Research”, vol. 1, Supplement, Fall 1990, s. 345-365.
• Tatarkiewicz [1989/1919] – W. Tatarkiewicz, O bezwzględności dobra, w: idem, Dobro i oczywistość. Pisma etyczne pod redakcją Pawła J. Smoczyńskiego, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1989.
• STh – Św. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna (1-2, 90–105), t. 13 Prawo, przeł. o. P. Bełch OP, KOW VERITAS, London 1986.
• Wierenga [2002] – E. Wierenga, Religion and Morality. Three Theories.
• Wojtysiak [2004] – J. Wojtysiak, O argumencie moralnym za istnieniem Boga, „Roczniki Filozoficzne”, t. 52, nr 2, 2004 (Novis vetera augere atque perficere. Księga Pamiątkowa ofiarowana Księdzu Profesorowi Józefowi Herbutowi), s. 391-428.

Identifiers

DOI

10.13153/diam.7.2006.198