Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2014 | 5 | 3 | 47-66

Article title

Wczesne wiersze Cypriana Norwida a konwencja gotycyzmu

Title variants

EN
Early Poems of Cyprian Norwid Contrary to Gothic Fiction Convention

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Romantyczni poeci w pierwszym etapie swojej twórczości na ogół wyrażali fascynację gotycyzmem (pojmowanym jako świat przedstawiony dzieła i specyficzna antropologia). Także Cyprian Norwid w swoich juweniliach nawiązywał do estetyki i poetyki gotycyzmu, jednak traktował gotycyzm jako konwencję, sprzyjającą głównie literackiej komunikacji. Tworzył więc wyróżniające się bardzo sprawnym opanowaniem warsztatu poetyckiego sugestywne wiersze w stylu stricte romantycznym, w których epatował obrazami poetyckimi o gotyckiej proweniencji (jest tu często mowa o bezdennych katuszach bohatera w czasie nocy i podczas burzy). Wiersze takie jak Wieczór w pustkach, Noc, Marzenie, Pożegnanie, mimo wykorzystania rekwizytów gotyckich (jak obrazowanie, nastrój, klimat, konstrukcja bohatera), stanowią w istocie pastisz stylu pierwszej fazy romantyzmu. Wczesne liryki Norwida jako swego rodzaju ćwiczenia romantycznego wierszopisania stały się podstawą do wykrystalizowania koncepcji dojrzałej twórczości poetyckiej będącej - w dużej mierze - zaprzeczeniem konwencji gotycko-romantycznej.
EN
Romantic poets generally in the first phase of their work expressed a fascination with Gothic fiction (understood as the world presented in the work and specific anthropology). In his early works Cyprian Norwid also referred to the aesthetics and poetics of Gothic fiction, but treated it as a convention which mainly was building up a literary communication. So he created evocative strictly romantic poems which stand out as his very efficient mastery of poetic workshop, he dazzled there the poetic images of Gothic provenance (often with the stories about the bottomless anguish of a hero during the night and storm). Poems such as Wieczór w pustkach [Evening in voids], Noc [Night], Marzenie [Dream], Pożegnanie [Farewell] despite of using the gothic props (as imagery, mood, climate, character design) are essentially a pastiche of the style of the first phase of Romanticism. Early poetry of Norwid as a kind of romantic writing exercises became the basis to crystallize the concept of mature poetry which is—largely—denial of gothic-romantic convention.

Year

Volume

5

Issue

3

Pages

47-66

Physical description

Contributors

  • Wydział Filologii Polskiej, Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku

References

  • Aguirre M.: Geometria strachu. Wykorzystanie przestrzeni w literaturze gotyckiej. Przeł. A. Izdebska. W: Wokół gotycyzmów. Wyobraźnia, groza, okrucieństwo. Red. G. Gazda, A. Izdebska, J. Płuciennik. Kraków: Universitas 2002 s. 15-32.
  • Borowy W.:0 Norwidzie. Rozprawy i notatki. Warszawa: PIW 1960.
  • Bubula B.: Noc i ciemność w twórczości Norwida. „Ruch Literacki” 29:1988 z. 4-5 s. 317-336.
  • Czwornóg-Jadczak B.: Polska powieść gotycka początku XIX wieku (z zagadnień historycznych przeobrażeń gatunku). W: Z problemów poetyki historycznej. Red. L. Ludorowski. Lublin: UMCS 1984 s. 125-142.
  • Delaperriere M.: Fantastyka czy cudowność (Z badań porównawczych nad polską wyobraźnią literacką). „Ruch Literacki” 31:1990 z. 1 s. 1-18.
  • Dokurno Z.: Kompozycja utworów lirycznych C.K. Norwida (do roku 1852). Toruń: PWN 1965.
  • Dunajski A.: Akcenty modlitewne w lirykach Norwida. W: Liryka Cypriana Norwida. Red. P. Chlebowski, W. Toruń. Lublin: TN KUL 2003 s. 57-80.
  • Gadamska-Serafin R.: Oblicza smutku w młodzieńczych lirykach Norwida. „Ruch Literacki” 39:1998 nr 5 s. 611-626.
  • Gazda G., Izdebska A., Płuciennik J. (red.): Gotycyzm i groza w kulturze. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2003.
  • Genelle G.: Palimpsesty. Przeł. A. Milecki. W: Współczesna teoria badań literackich za granicą.
  • Antologia. Oprac. H. Markiewicz. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1996 t. 4 cz. 2 s. 317-366.
  • Gomulicki J.W.: Metryki i objaśnienia. W: C. Norwid. Pisma wszystkie. Zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył J.W. Gomulicki. T. II: Wiersze. Warszawa: PIW 1971-1976.
  • Halkiewicz-Sojak G.: Młodzieńcze ‘fantazje’ Cypriana Norwida. W: Taż. Nawiązane ogniwo. Studia o poezji Cypriana Norwida i jej kontekstach. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK 2010 s. 35-46.
  • Halkiewicz-Sojak G.: Wobec tajemnicy i prawdy. O Norwidowskich obrazach „całości”. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK 1998.
  • Janion M.: „Opinogórski gotycyzm”. W: Taż. Zygmunt Krasiński - debiut i dojrzałość. Warszawa: Wiedza Powszechna 1962 s. 56-74.
  • Kasperski E„ Nalewajk Ż.: Edgar Allan Poe. Klasyk grozy i perwersji - i nie tylko... Warszawa: Wydawnictwa UW 2009.
  • Kubicka A.: Obrazowość słowna i malarska w kontekście symbolicznym. W: Symbol w dziele Cypriana Norwida. Red. W. Rzońca. Warszawa: Wydawnictwa UW 2011 s. 247-259.
  • Latawiec Cz.: Cyprian Kamil Norwid i jego czasy (pierwsze dziesięciolecie twórczości Norwida). Poznań: Wydawnictwo Stefana Dippla 1938.
  • Mróz P.: Angielska powieść grozy (gohtic novel). Uwagi o estetyce gatunku. W: Estetyka i sztuki. Red. M. Gołaszewska. Kraków: UJ IF 1983 s. 87-98.
  • Norwid C.: Pisma wszystkie. Zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył J.W. Gomulicki. T. I: Wiersze. Warszawa: PIW 1971-1976.
  • Nycz R.: Parodia i pastisz. Z dziejów pojęć artystycznych w świadomości literackiej XX wieku. W: Tenże. Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze. Kraków: Universitas 2000 s. 229-240.
  • Plucińska D.: Poe wobec gotycyzmu („Zagłada domu Usherów”). W: Edgar Allan Poe niedoceniony nowator. Red. E. Kasperski, Ż. Nalewajk. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT - Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe 2010 s. 67-77.
  • Puzynina J.: Problemy intensyfikacji językowej w liryce Norwida. W: Liryka Cypriana Norwida. Red. P. Chlebowski, W. Toruń. Lublin: TN KUL 2003 s. 107-117.
  • Rzońca W.: Norwid a romantyzm polski. Warszawa: Wydział Polonistyki UW 2005.
  • Sinko Z.: Proza fabularna w czasopismach polskich 1801-1830. Wrocław: Zakład Narodowy
  • im. Ossolińskich 1988.
  • Sinko Z.: Powieść angielska XVIII wieku a powieść polska 1764-1830. Warszawa: PIW 1961.
  • Smaszcz W.: Trzy analizy („Noc”, „Legenda”, „Syberie”). „Poezja” 18:1983 nr 4-5 s. 170-183.
  • Štepán L.: Kalejdoskop form genologicznych w popularnych nurtach gotycyzmu. W: Wokół gotycyzmów. Wyobraźnia, groza, okrucieństwo. Red. G. Gazda, A. Izdebska, J. Płuciennik. Kraków: Universitas 2002 s. 115-130.
  • Toruń W.: Symbolika w twórczości Norwida. W: Symbol w dziele Cypriana Norwida. Red. W. Rzońca. Warszawa: Wydawnictwa UW 2011 s. 171-182.
  • Toruń W.: W kręgu ciszy i milczenia. Kilka zbliżeń do poezji Norwida. W: Liryka Cypriana Norwida. Red. P. Chlebowski, W. Toruń. Lublin: TN KUL 2003 s. 119-140.
  • Trojanowicz Z.: Rzecz o młodości Norwida. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1968.
  • Wydmuch M.: Gra ze strachem. Fantastyka grozy. Warszawa: Czytelnik 1975.
  • Wyka K.: Harfa, łuk i kolumna. Światła tkliwość i sztuk budowa. Norwid w Krakowie. W: Tenże. Cyprian Norwid. Studia, artykuły, recenzje. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1989 s. 67-157,285-340.
  • Żabski T.: Powieść gotycka. W: Słownik literatury popularnej. Red. T. Żabski. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2006 s. 457-458

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-9e628112-be10-47d3-ac07-06b6657d9c58
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.