Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2017 | 64 | 5: Teologia duchowości | 159-179

Article title

Duchowość chrześcijańska na tle współczesnych koncepcji duchowości. Zarys problematyki

Title variants

EN
Christian Spirituality in the Background of Modern Conceptions of Spirituality Outline of Issues

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Współcześnie pojęcie „duchowość” jest bardzo popularne i przez to wieloznaczne. Obfita literatura przedmiotu prezentuje różne koncepcje duchowości, które można określić jako „nowa duchowość”. Wśród nich najbardziej wyróżnia się duchowość ateistyczna (duchowość bez Boga) i psychologia duchowości. Ich wspólną cechą jest opieranie się na wpisanej w ludzką naturę zdolności do transcendowania. Także kard. Karol Wojtyła w zdolności do autotranscendencji upatruje istoty duchowości, która przejawia się w szeroko rozumianej kulturze i cywilizacji. Autor artykułu proponuje, aby tę podstawową formę duchowości, która ma źródło w ludzkiej naturze, nazwać duchowością antropogeniczną. Jeżeli zdolność do autotranscendencji ma ukierunkowanie soteryjne, wówczas staje się ona duchowością religijną. Jej szczególną formą, ze względu na czynnik nadprzyrodzony, jest duchowość chrześcijańska. Ponieważ ma charakter „odgórny”, jest nieredukowalna do żadnej innej formy duchowości. Zawarta w ostatniej części artykułu propozycja metodologiczna zdaje się rozwiązywać − z jednej strony − możliwe napięcie między różnymi przejawami „nowej duchowości”, zwłaszcza duchowości bez Boga, a duchowością chrześcijańską. Z drugiej zaś strony − nie pozwala na stawianie znaku równości między nimi. Na tle różnych przejawów „nowej duchowości” i psychologii duchowości, duchowość chrześcijańska jawi się jako szczególnie godna uwagi propozycja transcendowania i spełniania się ducha ludzkiego.
EN
The notion of “spirituality” is very popular in the contemporary times and therethrough is an ambiguous. The abundant literature of the object presents different conceptions of the spirituality, so we can qualify them as a “new spirituality”. The atheistic spirituality (or the spirituality without God) and the psychology of spirituality are the most distinguishes among them. The common feature of them is to base on written in human nature the ability to a transcendency. Also Karol Wojtyła in that ability to the autotranscendency sees the essence of spirituality, which manifests oneself in wide understanding of the culture and of the civilization. The author of the article proposes to name this basic form of spirituality which has its source in human nature the anthropogenical spirituality. If the ability to autotranscendency has a soteriological direction, it becomes then the religious spirituality. The Christian spirituality is her special form by virtue of the supernatural factor. Because its character is “from above”, it is not reducible to other form of spirituality. Contained in the last part of the article the methodological proposal admits to solve, from one side, the possible tension between different symptoms of the “new spirituality”, especially the spirituality without God, and the Christian spirituality. From the second side, it forbids to put an equals sign between them. On the background of different symptoms of “the new spirituality” and the psychology of spirituality, the Christian spirituality appears as a particularly remarkable the proposal of the transcendency and of the fulfilling of the human spirit.

Contributors

  • Katedra Duchowości Systematycznej i Praktycznej w Instytucie Teologii Duchowości KUL

References

  • Anczyk A., Paweł M. Socha. Sylwetka Jubilata. Bibliografia prac Pawła M. Sochy, w: Religia. Religijność. Duchowość. W poszukiwaniu nowych perspektyw. Księga jubileuszowa dla Pawła M. Sochy od przyjaciół i uczniów, red. H. Grzymała-Moszczyńska, D. Motak, Kraków 2015, s. 9-19.
  • Benedykt XVI, Encyklika Caritas in veritate, Watykan 2009.
  • Chmielewski M., Metodologiczne problemy posoborowej teologii duchowości katolickiej, Lublin 1999.
  • Chmielewski M., Duchowość według Jana Pawła II. Studium na podstawie encyklik i adhortacji (Biblioteka teologii duchowości, 3), Lublin 2013.
  • Chmielewski M., Główne rysy duchowości katolickiej, w: Duchowość, mistyka i medytacja chrześcijańskiego świata − katolicyzm (Duchowość Dalekiego Wschodu a chrześcijaństwo. Dialog czy konfrontacja?), red. I. Kamiński, J. Perszon, J. Kulwicka-Kamińska, Toruń 2014, s. 13-27.
  • Comte-Sponville A., Duchowość ateistyczna. Wprowadzenie do duchowości bez Boga, przekł. E.E. Aduszkiewicz, Warszawa 2011.
  • Gołaszewska M., Poetyka duchowości, w: Oblicza nowej duchowości. Dyskusja o funkcjach piękna, dobra i prawdy na przełomie tysiącleci, red. M. Gołaszewska, Kraków 1995, s. 207-213.
  • Harris S., Przebudzenie. Duchowość bez religii, przekł. J. Żuławnik, Łódź 2015.
  • Jastrzębski A., Neuroteologia czy neuromitologia? O próbach neurobiologicznego badania modlitwy, „Duchowość w Polsce” 15(2013), s. 235-244.
  • Kamiński S., Metoda i język. Studia z semiotyki i metodologii nauk, Lublin 1994.
  • Leszczyńska K., Pasek Z., Nowa duchowość w badaniach społecznych, w: Nowa duchowość w społeczeństwach monokulturowych i pluralistycznych, red. K. Leszczyńska, Z. Pasek, Kraków 2008, s. 9-20.
  • Mariański J., Wargacki S., Nowa duchowość jako megatrend społeczny i kulturowy, „Przegląd Religioznawczy” 4(2011), s. 127-149.
  • Mariański J., Nowa duchowość jako megatrend społeczno-kulturowy − mit czy rzeczywistość, „Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne” 2015, nr 13(4), s. 22-45.
  • Napiórkowski S.C., Jak uprawiać teologię, Wrocław 1991.
  • Pasek Z., Nowa duchowość. Konteksty kulturowe, Kraków 2013.
  • Skowronek K., Pasek Z., Wstęp. Czy istnieje duchowość bez sacrum? Kilka słów o duchowości niereligijnej, w: Pozareligijne wymiary duchowości, red. Z. Pasek, K. Skowronek, R. Tyrała, Kraków 2013, s. 7-16.
  • Socha P., Psychologia rozwoju duchowego − zarys zagadnienia, w: Duchowy rozwój człowieka. Fazy życia. Osobowość. Wiara. Religijność. Stadialne koncepcje rozwoju w ciągu życia, red. P. Socha, Kraków 2000, s. 15-44.
  • Socha P.M., Duchowość jako przemiana. Nowa teoria duchowości i jej zastosowanie w badaniach, w: Religijność i duchowość. Dawne i nowe formy, red. M. Libiszowska-Żółtowska, S. Grotowska, Kraków 2010, s. 262-274.
  • Socha P.M., Duchowość jawna i ukryta. Czy warto kruszyć kopie o naukowy status badania duchowości?, „Roczniki Psychologiczne” 16(2013), z. 3, s. 369-390.
  • Socha P.M., Przemiana. W stronę teorii duchowości, Kraków 2014.
  • Solignac A., Spiritualitè, w: Dictionnaire de spiritualitè ascétique et mystique, t. XIV, red. M. Viller, F. Cavallera, J. De Guibert, Paris 1990, k. 1142-1173.
  • Szostek A., Autotranscendencja podstawą duchowości w ujęciu kard. Karola Wojtyły − Jana Pawła II, w: Jan Paweł II − Mistrz duchowy (Homo meditans, 27), red. M. Chmielewski, Lublin 2006, s. 37-51.
  • Wojtyła K., Osoba i czyn, Kraków 1985(2).

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-9ebaa03a-5a7a-4888-bf6a-598664ba0cab
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.