Ewolucja prawa wolności religijnej w Australii

• Authors: Tadeusz Jacek Zieliński

Title variants

EN

The Evolution of the Right to Religious Freedom in Australia

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W toku swojej ponad 200-letniej historii skolonizowany przez Brytyjczyków kontynent australijski był miejscem realizacji różnych modeli relacji między władzą publiczną a religią, a więc i różnych sposobów określania w prawie granic wolności religijnej. Początkowy model ścisłego zespolenia państwa i Kościoła Anglikańskiego ustąpił systemowi prawnego uprzywilejowania wybranych Kościołów chrześcijańskich, który jednocześnie zapewniał daleko idącą tolerancję dla pozostałych wspólnot religijnych. Rozwiązanie to następnie zastąpione zostało przez model – niekonsekwentnego wprawdzie – rozdziału struktur władzy publicznej od struktur religijnych. Po powstaniu federacji australijskiej ukształtowało się prawodawstwo pozwalające na pragmatyczne popieranie przez protestanckie pod względem ideowym państwo gotowych do współpracy z nim wspólnot religijnych. W postawie akomodacji państwa do religii widoczne było jednak preferencyjne traktowanie światopoglądu religijnego kosztem światopoglądów areligijnych, preferencyjne traktowanie wspólnot chrześcijańskich kosztem niechrześcijańskich oraz sprzyjanie wspólnotom religijnym o dłuższej historii. W warunkach pogłębiającego się na początku nowego millenium pluralizmu ideowego społeczeństwa australijskiego, przed tamtejszym prawem stanowym i federalnym stoi wszakże zadanie przekształcenia dotychczasowego modelu, by sprostać oczekiwaniom żywionym przez członków wielokulturowego, wielowyznaniowego i wieloetnicznego społeczeństwa, które coraz wyraźniej będzie artykułować potrzebę nowoczesnych gwarancji prawnych dla swobód światopoglądowych na wzór systemów ochrony przyjętych w krajach Unii Europejskiej lub USA.

EN

Throughout over two hundred years of its history, the Britain-colonized Australian continent has seen various models of relations between the secular and religious authority and, consequently, various legal solutions to the issue of the boundaries of religious freedom. The original model of relative unity of the state and the Anglican Church was superseded by a system of legal privileges granted to selected Christian churches, however, with far-reaching toleration of the remaining religious communities. This solution was further replaced by a model of – though not complete – separation between the public authorities and religious structures. After the establishment of the Australian Federation, the newly-made legislation allowed the ideologically Protestant state to sanction cooperative religious groups. Nevertheless, the state’s attitude to religion displayed a preferential treatment of religious rather than non-religious outlook, of Christian rather than non-Christian communities and favouring religious groups of long standing. With the currently deepening ideological pluralism of the Australian society, the country’s state and federal law is facing a challenge of transforming the existing model in order to meet the expectations of the multicultural, multiconfessional and multiethnic society. This society will even stronger voice the requirement of modern legal guarantees for the liberty of worldviews, following the patterns adopted in the USA and European Union.

Keywords

PL

relacje państwo-kościół; rozdział kościoła i państwa; prawo wyznaniowe; wolność sumienia i religii; wolność sumienia i wyznania; państwo świeckie; religia; państwo wyznaniowe

EN

freedom of conscience and religion ; law on religion; State-Church relations ; churches and other religious denominations

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Studia z Prawa Wyznaniowego
• Year: 2009
• Volume: 12
• Pages: 35-56

Contributors

author

Tadeusz Jacek Zieliński

• Chrześcijańska Akademia Teologiczna, ul. Miodowa 21, 00-246 Warszawa

References

• Border R., Church and State in Australia 1788-1872, London 1962.
• Bożyk S., Parlament federalny Australii, Warszawa 1999.
• Bożyk S., System konstytucyjny Australii, Warszawa 2001.
• Breward I., A History of the Australian Churches, St. Leonards 1993.
• Drozdowicz Z., Kościół Scjentologiczny, w: Ilustrowana encyklopedia religii świata. Kościoły, wyznania, kulty, sekty i nowe ruchy religijne, red. Z. Drozdowicz, Z. Stachowski, Poznań 2002.
• Frame T., Church and State. Australia’s Imaginary Wall, Sydney 2006.
• Gregory J.S., Church and State. Changing Government Policies Towards Religion in Australia with Particular Reference to Victoria since Separation, North Melbourne 1973.
• Hogan M., The Sectarian Strand. Religion in Australian History, Ringwood – Harmondsworth 1987.
• Humphreys R., Ward R., Religious Bodies in Australia. A Comprehensive Guide, wyd. 3, Melbourne 1995.
• Maddox M., God under Howard. The Rise of Religious Right in Australian Politics, Crow Nest 2005.
• McLeish S., Making Sense of Religion and the Constitution. A Fresh Start for Section 116, “Monash University Law Review” 1992, vol. 18, No 2.
• Monsma S.V., Soper J.C., Australia: Pragmatic Pluralism, w: The Challenge of Pluralism. Church and State in Five Democracies, red. S. V. Monsma, J. C. Soper, Lanham – New York 1997.
• Murtagh J.G., Australia. The Catholic Chapter, Melbourne 1969.
• Nichols A., Australia, w: The New International Dictionary of the Christian Church, red. J. D. Douglas, Grand Rapids 1978.
• Olszewski W., Historia Australii, Wrocław 1999.
• Patapan H., Church and State in Australia. Towards a New Dialogue, “Public Law Review” vol. 12, March 2001.
• Religion in Early Australia. The Problem of Church and State, red. J. Woolmington, Sydney 1976.
• Richardson J.T., Minority Religions (“Cults”) and the Law. Comparisons of the United States, Europe and Australia, “University of Queensland Law Journal” 1995, vol. 18, No 2.
• Sadurski W., Neutrality of Law Towards Religion, “Sydney Law Review” 1990, vol. 12.
• The Oxford Dictionary of the Christian Church, red. F. L. Cross, E.A. Livingstone, Oxford – New York 1990.
• The Oxford Dictionary of World Religions, red. J. Bowker, Oxford – New York 1997.
• Thompson R.C., Religion in Australia. A History, Oxford – Auckland 1994.
• Zieliński J., Referendum konstytucyjne w Australii z 6 listopada 1999 r., w: Studia nad ustrojoznawstwem i administracją. Księga jubileuszowa Profesora Michała Teofila Staszewskiego, red. J. Zieliński, Siedlce 2007, s. 219-237.