Kontrola rodzicielska a zachowania ryzykowne dzieci i młodzieży

• Authors: Przybysz-Zaremba Małgorzata

Title variants

EN

Parental control versus risky behaviours of children and youth – selected aspects and research

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tekst dotyczy oddziaływania kontroli rodzicielskiej na ujawnianie przez dzieci i młodzież zachowań ryzykownych. Autorka dokonując przeglądu dotychczas przeprowadzonych badań nad kontrolą rodzicielską, wskazuje na różne jej formy, które w różnym stopniu przyczyniają się do przejawianych przez nieletnich zachowań ryzykownych. Analiza oddziaływania kontroli rodzicielskiej w przywoływanych badaniach skupiona została głównie na kontroli behawioralnej i psychologicznej. W części końcowej tekstu zostały przedstawione wnioski i zalecenia skierowane do rodziców, które w pewnym stopniu mogą przyczynić się do minimalizacji zachowań ryzykownych. Wskazano m.in. na równowagę w obieranych przez rodziców metodach wychowawczych, bliskość z dzieckiem, na jego zadowolenie z życia, pełną otwartość interakcji pomiędzy rodzicami a dzieckiem oraz wzajemność rodziców w realizowanym procesie socjalizacyjno-wychowawczym.

EN

Text considers the interactions of parental control to the risky behaviours displayed by children and youth. By reviewing the existing research related to the parental control, the author presents its various forms which more or less contribute to displaying the risky behaviours by the young. The analysis of parental control interaction in the cited research was focused mainly on the behavioural and psychological control. The final part of the text presents some conclusions and recommendations dedicated to parents which, to some degree, can concur to minimise the risky behaviours. What was also indicated was the balance of the educational method chosen by parents, bond with a child to their life satisfaction, a complete openness of interactions between parents and children as well as parents’ reciprocity in realisation of socialisation-educational process.

Keywords

PL

Kontrola rodzicielska; dzieci; młodzież; zachowania ryzykowne; wychowanie; socjalizacja

EN

Parental control; children; youth; risky behaviours; education; socialisation

• Publisher: Pedagogium Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Warszawie
• Journal: Pedagogika Społeczna
• Year: 2017 (R. XVI)
• Issue: 4(66)
• Pages: 133-146

Contributors

author

Przybysz-Zaremba Małgorzata

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• Akcinar B., Baydar N. (2014), Parental Control is Not Unconditionally Detrimental for Externalizing Behaviors in Early Childhood, „International Journal of Behavioral Development”, Vol. 38, nr 2.
• Barber B.K. (1996), Parental psychological control: Revisiting a neglected construct, „Child Development”, Vol. 67.
• Barber B.K., Harmon E.L. (2002), Violating the self: Parental psychological control of children and adolescents,[w:] Intrusive parenting: How psychological control affects children and adolescents, Barber B.K. (red.), American Psychological Association, Washington.
• Bebes A., Samarova V., Shilo G., Diamond G. M. (2015), Parental Acceptance, Parental Psychological Control and Psychological Symptoms Among Sexual Minority Adolescents, „Journal of Child and Family Studies”, nr 24.
• Chao R.K., Aque C. (2009), Interpretations of parental control by Asian immigrant and European American youth, „Journal of Family Psychology: JFP: Journal of The Division of Family Psychology of the American Psychological Association”, Vol. 23(3).
• Eisenberg N., Spinrad T.L., Eggum N.D. (2010), Emotion-related self-regulation and its relations to children’s maladjustment,„Annual Review of Clinical Psychology”, Vol. 6.
• Gaś Z.B. (2003), Szkolny program profilaktyki: istota, konstruowanie, ewaluacja, MENiS, Warszawa.
• Gerrig R.J., Zimbardo P.G. (2006), Psychologia i życie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Gray M.R., Steinberg L. (1999), Unpacking authoritative parenting: Reassessing a multidimensional construct, „Journal of Marriage and the Family”, Vol. 3, nr 61.
• Grochmal-Bach B. (2011), Zachowania dewiacyjne jako wynik zaburzeń w wychowaniu rodzinnym, [w:] Dziecko zagrożone wykluczeniem. Elementy diagnozy, działania profilaktyczne i pomocowe, Biel K., Kusztal J. (red.),Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Grzywa-Bilkiewicz A., Śpila B., Grzywa A. (2011), Zaburzenie opozycyjno-buntownicze i zaburzenie zachowania w DSM IV, „Curr Probl Psychiatry”, nr 12(1).
• Igra V., Irwin Ch.E. (1996), Theories of Adolescents Risk-taking Behavior, [w:] Handbook of Adolescent Health Risk Behavior, DiClemente R.J., Hansen W.B., Ponton L. E. (red.), Plenum Press, New York–London.
• Imacka J., Bulsa M. (2012), Ryzykowne zachowania seksualne młodzieży jako czynnik zwiększający ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową, „Hygeia Public Health”, 47(3), s. 272–276
• Jankowiak B., Gulczyńska A. (2014), Wczesna inicjacja seksualna młodzieży – przyczyny i konsekwencje, „Kultura – Społeczeństwo – Edukacja”, nr 1(5).
• Jarczyńska J. (2009), Diagnozowanie kontroli rodzicielskiej jako istotnego czynnika chroniącego młodzież przed podejmowaniem zachowań problemowych, [w:] Diagnoza. Profilaktyka w grupach ryzyka, cz. 1, Deptuła M. (red.), PARPA, Warszawa.
• Kołodziejski M., Przybysz-Zaremba M. (2014), Zwykli rodzice – niezwykłe dziecko. O uzdolnieniach i zamiłowaniach muzycznych dziecka – studium przypadku, [w:] Kreatywność w edukacji artystycznej, Kołodziejski M. (red.), Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Pułtusk–Warszawa.
• Kunz J.H., Grych J.H. (2013), Parental Psychological Control and Autonomy Granting: Distinctions and Associations with Child and Family Functioning, „Parenting: Science and Practice”, nr 13.
• Li X., Li D., Newman J. (2013), Parental Behavioral and Psychological Control and Problematic Internet Use Among Chinese Adolescents: The Mediating Role of Self-Control, „Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking”, Vol. 16, nr 6.
• Meldrum R.C., Connolly G.M., Flexon J., Guerette R.T. (2015), Parental Low Self-Control, Family Environments, and Juvenile Delinquency, „International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology”, nr 5.
• Ostaszewski K. (2010), Badania zachowań ryzykownych warszawskich gimnazjalistów. Koncepcja i metoda, [w:] Promocja zdrowia psychicznego. Badania i działania w Polsce, Okulicz-Kozaryn K., Ostaszewski K. (red.), Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa.
• Ostaszewski K. (2014), Zachowania ryzykowne młodzieży w perspektywie mechanizmów resilience, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa.
• Ostaszewski K., Kocoń K. (2007), Tatuaż i kolczykowanie ciała a używanie substancji psychoaktywnych i inne zachowania ryzykowne wśród gimnazjalistów, „Alkoholizm i Narkomania”, nr 20, s. 247–266.
• Ostrowska K. (2008), Psychologia resocjalizacyjna. W kierunku nowej specjalności psychologii Fraszka Edukacyjna Sp. z.o.o., Warszawa.
• Plopa M. (2005), Psychologia rodziny: teoria i badania, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Plopa M. (2008), Kwestionariusz retrospektywnej oceny postaw rodziców (KPR-Roc). Podręcznik Wydawnictwo: Wizja Press & IT, Warszawa.
• Przybysz-Zaremba M. (2014), Ryzykowne zachowania młodzieży jako implikacja dekompozycyjnych oddziaływań środowiska rodzinnego – wybrane konteksty i eksploracje, „Studia nad Rodziną”, nr 2 (35).
• Przybysz-Zaremba M. (red.) (2015), Zachowania ryzykowne dzieci i młodzieży. Heterogeniczny wymiar oddziaływań profilaktycznych, Oficyna Wydawnicza PR, Olsztyn
• Przybysz-Zaremba M. (red.) (2015), Zachowania ryzykowne dzieci i młodzieży – eksplikacje, kontemplacje, egzemplifikacje, eksploracje. Tytułem wprowadzenia, [w:] Zachowania ryzykowne dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Prospekt PR, Olsztyn.
• Ryś M. (2001), Systemy rodzinne. Metody badań struktury rodziny pochodzenia i rodziny własnej, CMPPP MEN, Warszawa.
• Siudem A. (2013), Zachowania ryzykowne młodzieży gimnazjalnej, „Psychologia Rozwojowa”, t. 8, nr 1, s. 69–85.
• Szczepański J. (1972), Elementarne pojęcia socjologii, PWN, Warszawa.
• Szymańska J. (2012), Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa.
• Szymańska-Pytlińska, M., Szumski, F. (2014), Rola rodziców w etiologii przestępczości seksualnej, „Dziecko Krzywdzone. Teoria, Badania, Praktyka”, nr 13(1).
• Ulman P. (2011), Społeczne i rodzinne uwarunkowania uzależnień u dzieci i młodzieży, „Kwartalnik Naukowy Towarzystwa Uniwersyteckiego Fides Et Ratio”, 4(8).

Identifiers

ISSN

1642-672X