Zasoby osobiste i społeczne człowieka w sytuacji doświadczania choroby przewlekłej

• Authors: Iwona Konieczna

Title variants

EN

Personal and social resources of a person in a situation of chronic illness

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W artykule podjęto próbę analizy zasobów wpływających na zdrowie człowieka w sytuacji doświadczania choroby przewlekłej. Zostały przedstawione wybrane definicje pojęcia zasobów, kategorie ich podziału oraz ukazano znaczenie wybranych zasobów dla funkcjonowania człowieka w chorobie. Kluczową kwestią wydaje się to, jakie zasoby są konieczne do tego, aby dana osoba miała poczucie jak najlepszego przystosowania się do życia z chorobą.

EN

This article will attempt to analyze the resources affecting the individual’s health in a situation of chronic illness. The definitions of the resources, the categories of their distribution, and the importance of selected resources for human functioning in illness will be presented. The key issue seems to be which resources are needed for the individual to feel well adapted to life with the disease.

Keywords

PL

zasoby; zasoby osobiste; zasoby społeczne; choroba przewlekła; człowiek z chorobą; stres; radzenie sobie

EN

resources; personal resources; social resources; chronic illness; person with illness; stress; coping

• Publisher: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Wydawnictwo APS
• Journal: Człowiek - Niepełnosprawność - Społeczeństwo
• Year: 2017
• Issue: 4(38)
• Pages: 57–73

Contributors

author

Iwona Konieczna

• Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, ul. Szczęśliwicka 40, 02-353 Warszawa; tel. [phone]

References

• Antonovsky, A. (1979). Health, Stress and Coping. San Francisco: Jossey-Bass.
• Antonovsky, A. (1995). Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować? Warszawa: Fundacja IPN.
• Block, J., Kremen, A.M. (1996). IQ and Ego-Resiliency: Conceptual and empirical connections and separateness. Journal of Personality and Social Psychology, 70, 349–361.
• Byra, S. (2012). Przystosowanie do życia z niepełnosprawnością ruchową i chorobą przewlekłą. Struktura i uwarunkowania. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Carver, C.S., Scheier, M.F. (1994). Situational coping and coping dispositions in a stressful transaction. Journal of Personality and Social Psychology, 1(2), 184–195.
• Chronister, J., Chan, F. (2007). Hierarchical coping: Conceptual framework for understanding coping within the context of illness and disability. W: E. Martz, H. Livineh (red.), Coping with Chronic Illness and Disability: Theoretical, Empirical and Clinical Aspects (s. 49–71). New York: Springer Science & Business Media.
• Czapiński, J. (1994). Psychologia szczęścia: przegląd badań i zarys teorii cebulowej. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych. Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
• Dunkel Schetter, C., Dolbier, C. (2011). Resilience in the context of chronic stress and health in adults. Social and Personality Psychology Compass, 5(9), 634–652.
• Gałuszka, A. (2005). Człowiek przewlekle chory. Aspekty psychoegzystencjalne. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Gerrig, R.J., Zimbardo, P. (2006). Psychologia i życie. Warszawa: WN PWN.
• Heszen, I., Sęk, H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: WN PWN.
• Heszen-Niejodek, I. (2000). Radzenie sobie z chorobą – przegląd zagadnień. W: I. Heszen-Niejodek (red.), Jak żyć z chorobą i jak ją pokonać (s. 13–33). Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Hobfoll, S.E. (2006). Stres, kultura i społeczeństwo. Psychologia i filozofia stresu. Gdańsk: GWP.
• Jakubowska-Winecka, A. (2004). Style a strategie radzenia sobie ze stresem po zawale serca. W: K. Wrześniowski, D. Włodarczyk (red.), Choroba niedokrwienna serca (s. 83–106). Gdańsk: GWP.
• Juczyński, Z. (1998). Poczucie własnej skuteczności jako wyznacznik zachowań zdrowotnych. Promocja Zdrowia. Nauki Społeczne i Medycyna, 14, 54–63.
• Juczyński, Z. (2001). Narzędzia pomiaru w psychologii i promocji zdrowia. Warszawa: PTP.
• Juczyński, Z., Ogińska-Bulik, N. (2003). Zasoby osobiste i społeczne sprzyjające zdrowiu jednostki. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
• Kaczmarek, Ł. (2009). Resiliency, stress appraisal, positive affect and cardiovascular activity. Polish Psychological Bulletin, 40, 46–53.
• Kaczmarek, Ł., Sęk. H., Ziarko, M. (2011). Sprężystość psychiczna i zmienne pośredniczące w jej wpływie na zdrowie. Przegląd Psychologiczny, 54(1), 29–46.
• Kirenko, J. (2007). Indywidualna i społeczna percepcja niepełnosprawności. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Kirenko, J., Byra, S. (2011). Zasoby osobiste w chorobach psychosomatycznych. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Konieczna, I. (2013). Budowanie poczucia koherencji u dzieci z chorobą reumatyczną. Warszawa: Wydawnictwo APS.
• Larkowa, H. (1987). Człowiek niepełnosprawny. Problemy psychologiczne. Warszawa: PWN.
• Lazarus, R.S., Folkman, S. (1984). Stress, Appraisal and Coping. New York: Springer.
• Livneh, H., Martz, E. (2007). An introduction to doping theory and research. W: H. Livneh, E. Martz, (red.), Coping with Chronic Illness and Disability: Theroretical, Empirical and Clinical Aspects (s. 3–27). New York: Springer Science & Business Media.
• Łosiak, W. (2008). Psychologia stresu. Warszawa: WAiP.
• Pasikowski, T. (2000). Stres i zdrowie. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• Poprawa, R. (2001). Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem. W: G. Dolińska-Zygmunt (red.), Elementy psychologii zdrowia (s. 103–141). Wrocław: Wydawnictwa UW.
• Salovey, P., Bedell, B.T., Detwliler, J.B., Mayer, J.B. (2005). Aktualne kierunki w badaniach nad inteligencją emocjonalną. W: M. Lewis, J.M. Havilnad-Jones (red.), Psychologia emocji (s. 634–654). Gdańsk: GWP.
• Seligman, M.E.P., Walter, E.F., Rosenhan, D.L. (2003). Psychopatologia. Poznań: Zysk i S-ka.
• Sęk, H. (2001). O wieloznacznych funkcjach wsparcia społecznego. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.), Psychologia kliniczne i psychologia zdrowia. Wybrane zagadnienia (s. 13–32). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• Sęk, H. (2012). Zastosowanie teorii zachowania zasobów S. Hobfolla do interpretacji mechanizmów działania zasobów w świetle wybranych badań z zakresu psychologii zdrowia. W: E. Bielawska-Batorowicz, B. Dudek (red.), Teoria zachowania zasobów Stevana E. Hobfolla (s. 65–80). Łódź: Wydawnictwo UŁ.
• Sęk, H., Kaczmarek, Ł., Ziarko, M., Pietrzykowska, E., Lewicka, J. (2012). Sprężystość psychiczna a dobrostan w chorobie przewlekłej – mediująca rola podmiotowego umocowania i radzenia sobie. Polskie Forum Psychologiczne, 17, 327–343.
• Smorti, M. (2012). Adolescents’ struggle against bone cancer: An explorative study on optimistic expectations of the future, resiliency and coping strategies. European Journal of Cancer Care, 21, 251–258.
• Schwarzer, R. (1992). Self-efficacy in the adoption and maintenance of health behaviors: Theoretical approaches and the new model. W: R. Schwarzer (red.), Self-efficacy: Thought Control of Action (s. 217–242). Washington: Hemisphere.
• Terelak, J.F. (2008). Człowiek i stres. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Branta.
• Whitmarsh, A., Koutantij, M., Sidell, K. (2003). Illness perception, mood and coping in predicting attendance at cardiac rehabilitation. British Journal of Health Psychology, 8(3), 208–221.
• Wrześniowski, K. (2004). Interakcyjny model radzenia sobie ze stresem po zawale serca. W: K. Wrześniowski, D. Włodarczyk (red.), Choroba niedokrwienna serca (s. 69–81). Gdańsk: GWP.
• Ziarko, M. (2014). Zmaganie się ze stresem choroby przewlekłej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0012.0328