Naukowcy w roli ekspertów: o pewnych problemach (re-)prezentacji prawdy w polityce

• Authors: Wierzchosławski Rafał Paweł

Title variants

EN

Scientist as Experts. Some Problems of Truth Representation in Politics

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zagadnienie pełnienia funkcji poza-poznawczych przez ludzi nauki jak bycie ekspertem staje się przedmiotem analiz w badaniach naukoznawczych, socjologii wiedzy naukowej czy też nauk politycznych. Wychodząc od fenomenu post-prawdy, który można traktować jako „bunt mas” w stosunku do wiedzy instytucjonalnej, sugeruję, że zjawisko to można potraktować w kategoriach niezamierzonych skutków działania intencjonalnego, jakim jest społeczeństwo oparte na wiedzy, którego przemiany omawiam z perspektywy prac Nico Stehra. Powiązanie wiedzy z działaniem prowadzi do różnych problemów z (re-)prezentacją prawdy w kontekście społecznym, zwłaszcza podejmowania decyzji politycznych. Stawiam pytanie czy pojęcie reprezentacji proponowane za przez Marka B. Browna może być użytecznym narzędziem interpretacji oraz regulacji wzajemnych relacji między nauką, a demokracją.

EN

The aim of the paper is to focus on non-cognitive functions of the man of knowledge, like expertizing in context of recent debates in sociology of scientific knowledge, STS and political sciences. The starting point deals with phenomenon of post-truth (The Economist) which might be interpreted as a rebellious attitude against the established knowledge. I consider whether this attitude might be read as unintended consequence (of intentional action on macro-level) of processes which attract the Knowledge Societies as described by Nico Stehr. It seems that the very idea of knowledge as capacity to act leads to some problems of truth (re-) presentation in social context of political decision making. I ask whether, and if yes to what extend the concept of representation proposed by Mark Brown might be applicable to the problems in questions as both interpretative tool and normative device.

Keywords

PL

nauka; liberalna demokracja; post-prawda; socjologia wiedzy; eksperci; laicy; Nico Stehr; społeczeństwo oparte na wiedzy; wiedza jako możliwość działania; Hannah Pitkin; reprezentacja; Mark B. Brown

EN

science; liberal democracy; post-truth; sociology of knowledge; experts; lay person; Nico Stehr; Knowledge Societies; knowledge as a capacity to act; Hannah Pitkin; representation; Mark B. Brown

• Publisher: Science Studies Committee, Polish Academy of Sciences
• Journal: Zagadnienia Naukoznawstwa
• Year: 2017
• Volume: 53
• Issue: 2(212)
• Pages: 207-232

Dates

published

2017-07

Contributors

author

Wierzchosławski Rafał Paweł

• Wydział Zamiejscowy w Poznaniu, Uniwersytet Humanistycznospołeczny SWPS

References

• Aron, R., 1962, Eighteen Lectures on Industrial Society, New York: Free Press.
• Aron, R., 1981, Le spectateur engagé, Paris: Juilliard.
• Aron, R., 1992, Widz i uczestnik, tłum. A. Zagajewski, Warszawa: Czytelnik.
• Autor, D.H., 2015a, Skills, education, and the rise of earnings inequality among the ‘other 99 percent’, “Science” 344: 843–851.
• Autor, D.H., 2015b, Why are there still so many jobs? The history and future of workplace automation, “Journal of Economic Perspectives” 29: 3–30.
• Autor, D.H., & Dorn, D., 2013, The growth of low-skill service jobs and the polarization of the US labor market, “American Economic Review” 103: 1553–1597.
• Beck, U., 2002, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, przeł. S. Cieśla, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Beck, U., 2005, Władza i przeciwwładza w epoce globalizacji. Nowa ekonomia polityki światowej, przeł. J. Łoziński, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Bell, D., 1960, The End of Ideology: On the Exhaustion of Political Ideas in the Fifties, New York: Free Press.
• Bell, D., 1973, The Coming of Post-Industrial Society: A Venture in Social Forecasting, New York: Basic Books.
• Bell, D., 1960/1988, Afterword. [In:] The End of Ideology: The Exhaustion of Political Ideas in the Fifties, Cambridge, MA: Harvard University Press, ss. 409–447.
• Bocheński, J.M., 1993, Co to jest autorytet?, przeł. Jan Parys, w: J.M. Bocheński, Logika i filozofia. Wybór pism, red. Jan Parys, Warszawa: PWN, ss. 187–324.
• Böhme, G., Stehr N., red., 1986, Knowledge Society. The Growing Impact of Scientific Knowledge on Social Relations, Sociology of Sciences, vol. X, Dordrecht: D. Reidel Publishing.
• Brennan, J., 2016, Against Democracy, Princeton and Oxford: Princeton University Press.
• Brown, M.B., 2009, Science in Democracy: Expertise, Institution and Representation, Cambridge, MA: MIT Press.
• Drucker, P.F., 1968/1972, The age of discontinuity. In Guidelines to our changing society, New York: Harper & Row.
• Drucker, P.F., 1980/1981, Toward the next economics and other essays, New York: Harper & Row.
• Drucker, P.F., 1986, The changed world economy, “Foreign Affairs” 64: 768–791.
• Drucker, P.F., 1993, The Rise of the Knowledge Society, “Wilson Quarterly” 17: 52–71.
• The Economist, 2016a, The post-truth world. Yes, I’d lie to you (Sep. 10. 2016).
• The Economist, 2016b, Post-truth politics: Art of the lie (Sep. 10. 2016).
• Fuller, S., 1996, Talking Metaphysical Turkey about Epistemological Chicken, and the Poop on Pidgins, w: P. Galison, D.J. Stump, red., The Disunity of Science: Boundaries, Contexts, and Power, Stanford, CA: Stanford University Press, 1996, ss. 170–188.
• Fuller, S., 2000, The Governance of Science: Ideology and the Future of the Open Society, Buckingham, UK and Philadelphia, PA: Open University Press.
• Fuller, S., 1988/2002, Social Epistemology, 2nd ed. Bloomington: Indiana University Press.
• Fuller, S., 2006, The Philosophy of Science and Technology Studies, New York and London: Routledge.
• Fuller, S., 2000, New Frontiers in Science and Technology Studies, Cambridge, UK: Polity Press.
• Grundmann, R. i N. Stehr, 2012, Experts: The Knowledge and Power of Expertise, London: Routledge.
• Habermas, J., 1999, Teoria działania komunikacyjnego, tom 1, przełożył Andrzej Maciej Kaniowski, przekład przejrzał Marek Siemek, Warszawa: PWN.
• Habermas, J., 2002, Teoria działania komunikacyjnego, tom 2, przełożył Andrzej Maciej Kaniowski, przekład przejrzał Marek Siemek, Warszawa: PWN.
• Habermas, J., 2005, Faktyczność i obowiązywanie. Teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawnego, tłum. A. Romaniuk, R. Marszałek, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Kamiński, S., 1989, Typy wiedzy ludzkiej, w: S. Kamiński, Jak filozofować? Studia z metodologii filozofii klasycznej, red. T. Szubka, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, ss. 13–32.
• Kamiński, S., 1992/1961, Nauka i metoda: Pojęcie nauki i klasyfikacji nauk, red. Andrzej Bronk SVD, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Kitcher, P., 2001, Science, Truth, and Democracy, Oxford: Oxford University Press.
• Kitcher, P., 2011, Science in a Democratic Society, Amherst, NY: Prometheus Books.
• Lane, R.E., 1966, The Decline of Politics and Ideology in a Knowledgeable Society, “American Sociological Review” 31: 649–662.
• Luhmann, N., 1990, Die Wissenschaft der Gesellschaft, Suhrkamp: Frankfurt am Main.
• Marx, K., 1939–1941/1973, Grundrisse der Kritik der politischen Ökonomie, Frankfurt am Main: Europäische Verlagsanstalt.
• Merton, R.K., 1973, The Sociology of Science: Theoretical and Empirical Investigations, Chicago: University of Chicago Press.
• Merton, R.K., 1982, Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Warszawa: PWN.
• Nichols, T., 2017, The Death of Expertise: The Campaign against Established Knowledge and Why It Matters, Oxford: Oxford University Press.
• Pitkin, H.F., 1967, The Concept of Representation, Berkeley and Los Angeles: University of California Press.
• Pitkin, H.F., 1989, Representation, w: Terrence Ball, James Farr, Russell L. Hanson, red., Political Innovation and Conceptual Change, Cambridge: Cambridge University Press, ss. 132–154.
• Pitkin, H.F., 2004, Representation and Democracy: Uneasy Alliance, “Scandinavian Political Studies” 27.3: 335–342.
• Outhwaite, W. ed., 2017, Brexit: Sociological Responses, London: Anthem Press.
• Stehr, N., 1994, Knowledge Societies, London: Sage.
• Stehr, N., 2001, The Fragility of Modern Societies: Knowledge and Risk in the Information Age, London: SAGE Publications.
• Stehr, N., 2015, Die Freiheit ist eine Tochter des Wissens, Wiesbaden: Springer Fachmedien.
• Stehr, N., 2016, Information, Power, and Democracy. Liberty Is a Daughter of Knowledge, Cambridge: Cambridge University Press.
• Stehr, N., Meja, V. red., 1980, Wissensozologie, Sonderheft “Kölner Zeistschift für Sozologie und Sozialpshychologie”, 20.
• Stehr, N., Mast, J.L., 2011, The Modern Slaves: Specialized Knowledge and Democratic Governance, “Society” 48, ss. 36–40.
• Stehr, N., Ruser, A., 2017, Knowledge Society, Knowledge Economy and Knowledge Democracy, w: Handbook of Cyber-Development, Cyber-Democracy, and Cyber-Defense, E. G. C. e. al., Springer International Publishing: ss. 1–20.
• Schelsky, H., 1961/1965, Der Mensch in der wissenschaftlichen Zivilisation, w: Helmut Schelsky, Auf der Suche nach der Wirklichkeit. Gesammelte Aufsätze. Düsseldorf: Diederichs, ss. 439–480.
• Turner, S.P., 2003, Liberal Democracy 3.0: Civil Society in the Age of Experts, London: Sage.
• Turner, S.P., 2014a, The Politics of Expertise, London: Routledge.
• Urbinati, N., 2000, Representation as Advocacy: A Study of Democratic Deliberation, “Political Theory” 28.6: 758–786.
• Urbinati, N., 2006, Representative Democracy: Principles and Genealogy. Chicago: University of Chicago Press.
• Urbinati, N., i Warren, M.E., 2008, The Concept of Representation in Contemporary Democratic Theory, “Annual Review of Political Science” 11: 387–412.
• Urbinati, N., 2014, Democracy Disfigured: Opinion, Truth, and the People, Cambridge Mass, London: Harvard University Press.
• Van Bouwel, J., red., 2009, The Social Sciences and Democracy, Hampshire: Palgrave Macmilan.
• Weber, M., 1992, The Protestant ethic and the spirit of capitalism, London/New York: Routledge.
• Wierzchosławski, R.P., 2014, The Role of Experts in the Condominium Model as Republican (Re-) Solution of Social, Economic, and Political Problems, w: red., C. Martini, M. Boumans, Experts and Consensus in Social Science – Critical Perspectives from Economics, Sociology, Politics and Philosophy, Springer Verlag, ss. 253–274.
• Wierzchosławski, R.P., 2016a, Florian Znaniecki, Alfred Schütz, Milieu Analysis and Experts Studies, w: E. Hałas red., Life-World, Intersubjectivity and Culture. In Memoriam of Richard Grathoff, Series: Studies in Sociology: Symbols, Theory and Society – Volume 8, Frankfurt am Main: Peter Lang Verlag, ss. 245–262.
• Wierzchosławski, R.P., 2016b, Floriana Znanieckiego „Społeczne role uczonych” w kontekście współczesnego naukoznawstwa i socjologii wiedzy naukowej, „Humaniora. Czasopismo Internetowe” 1.13: 111–130.
• Wierzchosławski, R.P., 2016c, Rola nauki w demokracji liberalnej. Subiektywny przegląd zagadnień, „Zagadnienia Naukoznawstwa” 1.207: 63–86.
• Young, I.M., 2000, Inclusion and Democracy, New York: Oxford University Press.
• Young, I.M., 2001, Activist Challenges to Deliberative Democracy, “Political Theory” 29.5: 670–690.
• Znaniecki, F., 1984, Społeczne role uczonych, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.