Strategie polskich tłumaczy włoskich librett w XVIII wieku

• Authors: Miszalska Jadwiga

Title variants

EN

Strategies in Translating Italian Librettos in 18th Century Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Polish dramatic writers of the 18th century very often referred to the European repertoire. The majority of Polish dramas in fact were translations or adaptations of foreign texts. Among Italian sources opera and oratorio librettos were the most important. The paper is an attempt to review Polish translations of Italian librettos in the 18th century, to reconstruct the translators’ motivation and to discover their translation strategies. In the first half of the 18th century a huge part of translated dramas were created by the Jesuits in order to be presented on school stage. Apart from this kind of texts at that time there were also Polish translations whose aim was to accompany performances in Italian language as texts „for reading”. Only in the late 18th century translation were used in performances with original music. Specific circumstances and finality of translations would have a decisive impact on translation strategies which could affect the story, the ideology but also the form of dramas and usually resulted in change of genre. These modifications prove that the translation of theater texts is especially submitted to a pressure of target system cultural context because the target text has to establish a direct contact with the public. Examining the history of translations and the evolution of translator’s approach helps to reconstruct an important share of the history of Polish dramaturgy and to indicate its sources.

Keywords

EN

italian opera; italian oratorio; libretto; polish translastions; 18th century

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: Między Oryginałem a Przekładem
• Year: 2013
• Volume: 22
• Pages: 11-25

Contributors

author

Miszalska Jadwiga

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Aaltonen, S. (2000), Time‑‑ Sharing on Stage. Drama Translation in Theatre and Society, Multilingual Matters, Clevedon–Buffalo–Toronto–Sydney.
• Borowski, F. (1761?), Dobra żona Zenobija, Temistokles, rkps. Archiwum Prowincji Południowej Jezuitów, sygn. 443.
• Even‑Z‑Z ohar, I. (1978), „The position of Translated Literature in the Literary Polysystem”, w: Hrushovski, B., Even‑Z‑Z ohar, I. (ed.), Papers on Poetics and Semiotics, 8, Tel Aviv, s. 21‑‑ 26.
• Gambacorta, L. (1990), Il dramma metastasiano nella Polonia di Augusto III (1733‑‑ 1763), Libreria L’Ateneo Pironti, Napoli.
• Jackl, J. (1967), „Teatr i życie teatralne w gazetach i gazetkach pisanych (1763‑1794)”, w: Kott, J. (red.), Teatr Narodowy 1765‑‑ 1794, PIW, Warszawa.
• Kadulska, I. (1974), Ze studiów nad dramatem jezuickim wczesnego Oświecenia (1746‑‑ 1765), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Kadulska, I. (1997), Teatr jezuicki w XVIII i XIX wieku w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Kniaźnin, F.D. (1828), Dzieła, t. IV, wyd. przez S.F. Dmochowskiego, Warszawa.
• Lefebvre, P. (1978), „L’adaptation théâtrale au Québec”, Jeu: revue de théâtre, 9, s. 33‑‑ 47.
• Lewański, J. (red.) (1963), Dramaty staropolskie. Antologia, t. 6, PIW, Warszawa.
• Męciński, W. (1753), Regulus, tragedia […] od prześwietnej krasomówskiej młodzi na sali przemyskiego Collegium Societatis Jesu […] na publiczny widok wydana, Druk. J.K.M. Coll. Soc. Iesu, Lublin.
• Minasowicz, J.E. (1755), Bohatyr chiński melodramma na Theatrum sali królewskiej w Warszawie […] śpiewane R.P. 1754, w: Zebranie rytmów…, t. 4, cz. 2 (Zbiór rytmów polskich), � � � � � � � � � J.K.Mci i Rzeczyp. XX. Schol. Piarum� , Warszawa, s. 1‑‑ 46 (numeracja odrębna).
• Miszalska, J., Gurgul, M., Surma‑‑ Gawłowska, M., Woźniak, M. (2007), Od Dantego do Fo. Włoska poezja i dramat w Polsce (od XVI do XXI wieku), Collegium Columbinum, Kraków.
• Miszalska, J., Gurgul, M., Surma‑‑ Gawłowska, M., Woźniak, M. (2011), Od Boccaccia do Eco. Włoska proza narracyjna w Polsce (od XVI do XXI wieku), Collegium Columbinum, Kraków.
• Paleta, A. (2013), Włoskie oratorium w Polsce w XVIII wieku. Wykonania, druki, przekłady, Collegium Columbinum, Kraków.
• Popiel, B. (1780), „Przedmowa”, w: Metastasio, P., Król Pasterz, Nakł. i Druk. Michała Grölla, Warszawa (strony nienumerowane).
• „Przedmowa” (1754), w: Zebranie rytmów przez wierszopisów żyjących lub tego wieku zeszłych pisanych, t. 2, J.K.Mci i Rzeczyp. XX. Schol. Piarum, Warszawa, brak numeracji stron.
• Puttkamer, J. (1753), „Wstęp”, w: Abdolomina (tłum. z Le Jaya), Druk. J.K.M. Coll. Soc. Iesu, Sandomierz (strony nienumerowane).
• Ryszka‑‑ Komarnicka, A. (2003), „«Pisma S. w Muzyce najsławniejszych Autorów» w tłumaczeniach Wacława hr. Sierakowskiego”, w: Wojnowska, E., Bielawski, L., Dadak‑‑ Kozicka, K. (red.), Europejski repertuar muzyczny na ziemiach polskich, Związek Kompozytorów Polskich, Biblioteka Narodowa, Warszawa, s. 116‑‑ 117.
• Seila, wyrażenie Mesyasza ludzkiego narodu Zbawiciela (1754), Druk. Coll. Soc. Jesu, Sandomierz.
• Załuski, J.A. (1754), „Przedmowa”, w: Zebranie rytmów przez wierszopisów żyjących lub tego wieku zeszłych pisanych, t. 2, J.K.Mci i Rzeczyp. XX. Schol. Piarum, Warszawa, brak numeracji stron.
• Ziętarska, J. (1969), Sztuka przekładu w poglądach literackich polskiego Oświecenia, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Żórawska‑‑ Witkowska, A. (2004), „O recepcji drammi per musica Pietra Metastasia w kulturze polskiej XVIII wieku”, w: Paczkowski, Sz. (red.), Muzyka wobec tradycji. Idee – dzieło – recepcja, Instytut Muzykologii UW, Warszawa, s. 569‑‑ 586.

Identifiers

DOI

10.12797/MOaP.19.2013.22.02