Muzyczna realizacja tekstu literackiego dla dzieci

• Authors: Burczyk Irena

Title variants

EN

Musical Adaptation of Literary Texts for Children

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł podejmuje zagadnienie muzycznej realizacji tekstu literackiego. Omawia różne aspekty opracowania literatury dziecięcej, wzbogaconej czy dookreślonej muzyczną interpretacją wokalno-instrumentalną lub umuzycznieniem. Celem analizy teoretycznej ujętej w tekście jest przedstawienie problematyki umuzycznienia i etapów przygotowujących poprzez słuchanie repertuaru wokalno-instrumentalnego pieśni dziecięcej. Słowno-muzyczne opracowania artystyczne z użyciem różnych środków wyrazu muzycznego przysparzają doświadczeń muzycznych młodemu słuchaczowi. Deskrypcja, komparatystyka oraz interpretacja umożliwiły prześledzenie i zasygnalizowanie poruszanego zagadnienia. Kwerenda źródeł pozwoliła na analizę poszczególnych przykładów muzycznych i literackich w aspekcie zagadnienia relacji słowa do muzyki i związków zachodzących między nimi na przykładzie wybranego repertuaru dziecięcego. Rozważania na temat umuzycznienia poprzedza etap słuchania muzyki płynącej z wierszy, które jest aktywną odpowiedzią odbiorcy na komunikat zawarty lub interpretowany w poezji dziecięcej. Następuje uchwycenie idei utworu przeznaczonego dla dziecka, która przełożona jest na dźwięki, a co za tym idzie, wymaga odpowiedniego wyboru instrumentu. Mamy wówczas do czynienia z konfrontacją świata przedstawionego w utworze z rzeczywistością pozaliteracką ‒ muzyczną. Urzeczywistnienie idei utworu następuje poprzez dźwięki, brzmienia, barwy instrumentu odpowiednio dobranego. Intencjonalność zawarta w słowie przekłada się na konkretne środki wyrazu muzycznego, następuje sprecyzowanie wizualizacji wyobraźni i uszczegółowienie w kreacji artystycznej. Transponowanie słowa na dźwięki muzyczne wymaga znajomości języka muzycznego, który wprowadza w świat humanistycznych wartości uniwersalnych, ułatwia rozumienie, aktywizuje w procesie odbioru i zachęca do podejmowania własnej kreacji artystycznej.

EN

The article addresses the issue of setting a literary text to music. It discusses various aspects of preparing learning material based on children’s literature that is enriched or defined by musical interpretation, either vocal and instrumental or musical adaptation. The theoretical analysis included in the text focuses on presenting problems connected with musical adaptation and stages designed to prepare them through listening to the vocal and instrumental repertoire of children’s songs. By applying various means of musical expression, verbal and musical artistic adaptations provide a musical experience to young audience. Descriptive, comparative and interpretive studies have made it possible to trace and signal the subject of a given literary text. Carrying out this study has allowed an analysis of particular musical and literary examples in terms of the relationship between words and music as well as the relationship between the two on the example of children’s repertoire selected for the purpose. Considerations regarding setting a literary text to music are preceded by the stage of listening to the melody of the verses themselves, which constitutes an active response of the recipient to the message contained or interpreted in children’s poetry. What follows is the attaining of the idea of a given song addressed to a child it gets translated into sounds and, consequently, requires the right choice of instrument. We are then dealing with the confrontation of the world presented in the piece with a non-literary reality – music. The realization of the idea of the song takes place through the sounds and tones produced by instruments chosen appropriately. Intentionalism in words translates into specific means of musical expression and thus the imagined becomes more precisely visible and the artistic creation is presented in more detail. Transposing words into musical sounds requires knowledge of the musical language that introduces one into the world of universal humanistic values, facilitates understanding, activates the reception process, and encourages them to indulge in one’s own artistic activity.

Keywords

PL

umuzycznienie; muzyka płynąca z wierszy; dziecięcy repertuar wokalno-instrumentalny; realizacja tekstu literatury dziecięcej; środki wyrazu muzycznego

EN

musical adaptation; poetry; children’s vocal and instrumental repertoire; working with children’s text; means of musical expression

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2017
• Volume: 12
• Issue: 3(45)
• Pages: 145-156

Contributors

author

Burczyk Irena

References

• Burowska Z., Słuchanie i tworzenie muzyki w szkole, WSiP, Warszawa 1980.
• Bywalec Sz., Utwory orkiestrowe dla słuchacza dziecięcego w twórczości kompozytorów XX wieku, [w:] Dziecko w kulturze europejskiej, red. M. Knapik i W.A. Sacher, Biblioteka Śląska. Uniwersytet Śląski, Katowice 2005.
• Danel-Bobrzyk H., Muzyka inspiracją działań twórczych dziecka, [w:] Dziecko w świecie muzyki, red. B. Dymara, Impuls, Kraków 2000.
• Flach A., Literatura dla dzieci w wybranych utworach Augustyna Blocha, [w:] Literatura dla dzieci w kalejdoskopie sztuki, red. G. Darłak i K. Koziołek, Akademia Muzyczna im. K. Szymanowskiego w Katowicach, Katowice 2016.
• Frołowicz E., Konsonanse i dysonanse wczesnoszkolnej edukacji muzycznej, Akademia Muzyczna im. S. Moniuszki, Gdańsk 2011.
• Gwizdalanka D., Historia muzyki cz. 2, PWM, Kraków 2006.
• Gwizdalanka D., Magia muzyki, „Wychowanie Muzyczne” (2013)1.
• Hejmej A., Słuchać i czytać: dwa źródła jednej strategii interpretacyjnej, [w:] Muzyka w literaturze. Antologia polskich studiów powojennych, red. A. Hejmej, Universitas, Kraków 2002.
• Kowalska M., ABC historii muzyki, Musica Iagellonica, Kraków 2001.
• Pietrzak M., Retoryka dźwięku, ruchu i obrazu a przygotowania do odbioru literatury dziecięcej w przekazie artystycznym, [w:] Literatura dla dzieci w kalejdoskopie sztuki, red. G. Darłak i K. Koziołek, Akademia Muzyczna im. K. Szymanowskiego w Katowicach, Katowice 2016.
• Przychodzińska M., Słuchanie muzyki w klasach I‒III, WSiP, Warszawa 1990.
• Radion E., Nad „muzycznością” wierszy Józefa Czechowicza dla dzieci, [w:] Literatura dla dzieci w kalejdoskopie sztuki, red. G. Darłak i K. Koziołek, Akademia Muzyczna im. K. Szymanowskiego w Katowicach, Katowice 2016.
• Renat M., Młody muzyk według Marty Ptaszyńskiej, [w:] Literatura dla dzieci w kalejdoskopie sztuki, red. G. Darłak i K. Koziołek, Akademia Muzyczna im. K. Szymanowskiego w Katowicach, Katowice 2016.
• Renat M., Relacje między słowem a muzyką w pieśniach dziecięcych W. Lutosławskiego, „Wychowanie Muzyczne w Szkole” (2004)1.
• Smoleńska-Zielińska B., Relatywność czy trwałość wartości sztuki w edukacji muzycznej, „Edukacja Muzyczna” vol. 1 (2005)1.
• Stadnicka J., Terapia dzieci muzyką, ruchem i mową, WSiP, Warszawa 1998.
• Suświłło M., Etyczny wymiar kompetencji nauczyciela muzyki, „Wychowanie Muzyczne w Szkole”, (2006)3.
• Weiner A., Przekład akustyczno-ikoniczny schematów kinestetycznych jako meta cecha rozwoju audiacyjnego dzieci w wieku wczesnoszkolnym, [w:] Konteksty wczesnoszkolnej edukacji artystycznej, red. A. Weiner, A. Boguszewska, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2013.