Polski hymn państwowy i jego prawnokarna ochrona

• Authors: Szeleszczuk Damian

Title variants

EN

Polish national anthem and its protection in criminal law

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The subject of this study is the issue of criminal law protection of the Polish national anthem. The author presents regulations concerning the anthem’s matter in historical, constitutional and criminal law perspective. The analysis of criminal provisions leads him to the conclusion that in the current state of law the only basis for criminal liability for insulting the anthem are the provisions of the Code of Petty Offences (Article 49 § 2). This view is a polemic with the position of authors claiming that the basis for liability for insulting the anthem is Article 137 § 1 of the Penal Code. Taking into account the jurisprudence of the Constitutional Tribunal and based on a comparative legal analysis, the author questions the proposals aimed at decriminalizing the behaviors concerning the national symbols of Poland. He formulates a de lege ferenda postulate to supplement the content of Article 137 § 1 of the Penal Code so that it would also cover the Polish national anthem without any doubts as to interpretation. Solutions functioning in many European countries may be a model for the Polish legislator.

Keywords

EN

national anthem; national symbols; constitution; Penal Code; Code of Petty Offenses

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Przegląd Sejmowy
• Year: 2020
• Issue: 4(159)
• Pages: 147-164

Contributors

author

Szeleszczuk Damian

• Dr Damian Szeleszczuk, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katedra Prawa Karnego, [e-mail], https://orcid.org/0000-0002-7062-3145

References

• Dekret z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. nr 47, poz. 314, ze zm.
• Kasacja Rzecznika Praw Obywatelskich od prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 13 lutego 2018 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Wołominie z dnia 12 kwietnia 2017 r. <https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/Kasacja%20RPO%20ws.%20przerobienia%20s%C5%82%C3%B3w%20hymnu%20RP.pdf>.
• Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 22 lipca 1952 r., Dz.U. z 1952 r. nr 33, poz. 232.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. nr 78, poz. 483, ze zm.
• Mazurek Dąbrowskiego ogłoszony hymnem Polski, <https://muzhp.pl/pl/e/1836/mazurek-dabrowskiego-ogloszony-hymnem-polski>.
• Obwieszczenie Przewodniczącego Rady Państwa z 16 lutego 1976 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalonej przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r., Dz.U. z 1976 r., nr 7, poz. 36.
• Polacy witają uchodźców, <https://www.youtube.com/watch?v=dAX4vJiO9Aw&t=16s>.
• Projekt ustawy o zmianie niektórych przepisów prawa karnego i prawa o wykroczeniach z 26 lutego 1985 r., druk nr 563, <https://bs.sejm.gov.pl/F?func=direct&doc_number=000029245>.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach, barwach państwowych oraz o odznakach i pieczęciach, Dz.U. nr 115, poz. 980.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. — Kodeks karny, Dz.U. nr 60, poz. 571, ze zm.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11 lipca 1932 r. — Prawo o wykroczeniach, Dz.U. nr 60, poz. 572, ze zm.
• Sprawozdanie stenograficzne z 65 posiedzenia Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 10 maja 1985 r., <https://bs.sejm.gov.pl/F?func=find-acc&acc_sequence=000122991>.
• Ukaranie grzywną za przerobienie polskiego hymnu, <https://www.rpo.gov.pl/pl/postepowania-strategiczne-rpo/ukaranie-grzywn%C4%85-za-przerobienie-polskiego-hymnu>.
• Ustawa z dnia 1 sierpnia 1919 r. o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. nr 69, poz. 416.
• Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. — Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. nr 44, poz. 267.
• Ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. — Kodeks karny, Dz.U. nr 13, poz. 94, ze zm.
• Ustawa z dnia 10 lutego 1976 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Dz.U. nr 5, poz. 29.
• Ustawa z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Dz.U. z 1980 r., nr 7, poz. 18, ze zm.
• Ustawa z dnia 10 maja 1985 r. o zmianie niektórych przepisów prawa karnego i prawa o wykroczeniach, Dz.U. nr 23, poz. 100.
• Wyrok Sądu Najwyższego z 3 listopada 1936 r., sygn. akt III KK 1557/36, OSN(K) 1937/5/13, LEX/el.
• Wyrok Sądu Najwyższego z 14 października 2019 r., sygn. akt II KK 381/18 (niepubl.).
• Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga z 13 lutego 2018 r., sygn. akt VI Ka 720/17 (niepubl.).
• Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 22 lutego 2018 r., sygn. akt X Ka 1345/17, <http://www.hfhr.pl/wp-content/uploads/2018/02/HFPC-wyrok-SO-Zieloni.pdf>.
• Wyrok Sądu Rejonowego w Wołominie z 12 kwietnia 2017 r., sygn. akt II W 305/16, LEX nr 2280337.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 21 września 2015 r., sygn. akt K 28/13, OTK-A 2015/8/120.
• Banaszak B., Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2012.
• Bojarski M., Radecki W., Kodeks wykroczeń. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2019, Legalis/el.
• Bojarski T., Komentarz do art. 49, [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. T. Bojarski, Wolters Kluwer, Warszawa 2019, LEX/el.
• Borucki M., Polskie symbole narodowe. Historia i współczesność, Bellona, Warszawa 2013.
• Budyn-Kulik M., Komentarz do art. 49 KW, [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. P. Daniluk, C.H. Beck, Warszawa 2019, Legalis/el.
• Chrzanowski I., Nasz hymn narodowy, [w:] I. Chrzanowski, Literatura a naród. Odczyty, przemówienia, szkice literackie, Wydawnictwo Zakładu Narodowego Imienia Ossolińskich, Lwów 1936.
• Ciemniewski J., Nowela konstytucyjna z 29 grudnia 1989 r., „Przegląd Sejmowy” 2009, nr 3(92).
• Dorożała-Brodniewicz T., Piotrowski M., Hymn — gatunek artystyczny i symbol, [w:] Pieśń nieśmiertelna. W dwieście dziesiątą rocznicę powstania, w osiemdziesięciolecie ustanowienia polskiego hymnu państwowego, Ars Nova, Poznań 2007.
• Grabowska S., The Evolution of Polish National Symbols on the Example of the Flag and Anthem, „Kultura i Edukacja” 2016, nr 4.
• Grabowski R., Polskie symbole narodowe i państwowe. Geneza, ewolucja, stan prawny, „Przegląd Prawa i Administracji” 2011, t. 87.
• Hoc S., O prawnokarnej ochronie przedstawicieli państw obcych oraz ich symboli państwowych, „Prokuratura i Prawo” 2003, nr 12.
• Jabłońska-Bonca J., Rozpoznawanie symboli o znaczeniu prawnym, „Palestra” 1996, nr 5–6.
• Jankowski W., komentarz do art. 49, [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. T. Grzegorczyk, Wolters Kluwer, Warszawa 2010.
• Jasiński J., Obraz polityki karnej lat osiemdziesiątych i początku lat dziewięćdziesiątych (1980–1991), „Archiwum Kryminologii” 1993, t. 19.
• Kaleta R., Nie zginęła. Dzieje recepcji „Mazurka Dąbrowskiego”, „Pamiętnik Literacki” 1988, z. 1.
• Kijowski M., Polski hymn państwowy jako zagadnienie konstytucyjnoprawne, „Ius et Administratio” 2004, nr 3.
• Kilińska-Pękacz A., Prawnokarna ochrona symboli państwowych, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2015, nr 4.
• Klugiewicz K., Kontrawencjonalizacja oraz inne praktyczne problemy ze stosowaniem art. 50 ustawy z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy — Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, [w:] Reforma prawa karnego materialnego i procesowego z 2015 roku. Wybrane zagadnienia, red. D. Kala, I. Zgoliński, Wolters Kluwer, Warszawa 2015.
• Kłączyńska N., Komentarz do art. 137, [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. J. Giezek, LEX a Wolters Kluwer business, Warszawa 2014, LEX/el.
• Kłoskowska A., Socjologia kultury, PWN, Warszawa 1983.
• Kopaliński W., Słownik symboli, Oficyna Wydawnicza „Rytm”, Warszawa 1990.
• Kosińska A., Ochrona prawna hymnu narodowego jako elementu dziedzictwa narodowego — jej charakterystyka i funkcje, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2014, nr 5.
• Kozłowska-Kalisz P., komentarz do art. 49, [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. M. Mozgawa, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
• Kubuj K., Komentarz do art. 28 Konstytucji, [w:] Konstytucja RP, t. 1: Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, C.H. Beck, Warszawa 2016, Legalis/el.
• Kulesza J., komentarz do art. 137, [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 1: Komentarz do art. 117–221, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, C.H. Beck, Warszawa 2017.
• Kulesza J., Zgodność z Konstytucją demonstracyjnego okazywania w miejscu publicznym lekceważenia narodowi polskiemu, Rzeczypospolitej Polskiej lub jej konstytucyjnym organom — glosa do wyroku TK Z 21.9.2015 r., K 28/13, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2017, t. 105.
• Lizak A., Prawo a patriotyzm, [w:] Prawo jako narzędzie kształtowania społeczeństwa, red. I. Barwicka-Tylek, P. Eckhardt, J. Ptak, M. Wróbel, Kasper, Kraków 2016.
• Malinowski L., Polskie symbole narodowe. Godło — Barwy — Hymn, Społeczne Stowarzyszenie Prasoznawcze „Stopka”, Warszawa–Łomża 2016.
• Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2007.
• Melezini M., Punitywność wymiaru sprawiedliwości karnej, Temida 2, Białystok 2003.
• Michalska-Warias A., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. T. Bojarski, LexisNexis, Warszawa 2015.
• Niżnik J., Symbole a adaptacja kulturowa, Comuk, Warszawa 1985.
• Panek W., Hymny polskie, Wydawnictwo Polskie, Wołomin 2007.
• Przedpełski M., „Jeszcze Polska nie zginęła...”. Recepcja Mazurka Dąbrowskiego i innych pieśni hymnicznych, „Notatki Płockie” 1991, nr 1.
• Rojek-Socha P., Flaga lepiej chroniona niż hymn — ale za jej znieważenie głównie grzywna, <https://prawo.pl>, LEX/el.
• Rokosz M., Niepodległa pieśń. O polskim hymnie narodowym, [w:] M. Rokosz, Na szańcach pamięci. Szkice z dziedziny tradycji i tożsamości, Księgarnia Akademicka, Kraków 2003.
• Rychlik M., Mazurek Dąbrowskiego jako polski hymn państwowy — aspekt historyczno-prawny, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2016, nr 5.
• Sagan S., Serzhanowa V., Symbole państw współczesnych, „Studia Prawnoustrojowe” 2011, nr 13.
• Sarnecki P., Komentarz do art. 28 Konstytucji, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 1, red. L. Garlicki, M. Zubik, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2016, LEX/el.
• Sułkowska B., Nietypowe zadanie kontrolne, czyli o kontroli symboli państwowych, „Kontrola Państwowa” 2006, nr 1.
• Swat T., O tradycji „Mazurka Dąbrowskiego”, „Niepodległość i Pamięć” 1998, nr 5.
• Szymański J., Reddidit victricia signa Polonis. W sprawie konstytucyjnego zapisu o znakach Rzeczypospolitej, „Biuletyn Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego” 1990, nr 6.
• Wawrzykowska-Wierciochowa D., Mazurek Dąbrowskiego. Dzieje polskiego hymnu narodowego, Wydawnictwo MON, Warszawa 1977.
• Wiak K., komentarz do art. 137, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak K., C.H. Beck, Warszawa 2018.
• Willaume J., „Jeszcze Polska...”, [w:] S. Russocki, S.K. Kuczyński, J. Willaume, Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej. Zarys dziejów, Wiedza Powszechna, Warszawa 1978.
• Wiszowaty M., Symbole państwowe III Rzeczypospolitej Polskiej, „Państwo i Prawo” 2011, nr 7–8.
• Wojciechowski J., Kodeks karny. Komentarz. Orzecznictwo, Librata, Warszawa 1997.
• Wrona J., Symbole państwowe i narodowe Polski w czasach najnowszych, „Studia Historyczne” 2008, nr 3–4.

Identifiers

DOI

10.31268/PS.2020.53