Koncepcje poprawy funkcjonowania samorządu powiatowego w Polsce. Badanie funkcjonowania powiatów ziemskich metodą strumieniową

• Authors: Iwona Koza

Title variants

EN

Ideas to Improve the Functioning of County Government in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Badanie kwestii funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce oraz możliwych rozwią-zań może być dokonane metodą strumieniową. Pozwala ona zarówno na pozyskanie wiedzy o tym, co funkcjonuje nieprawidłowo i powinno być naprawione, zreformowane, jak i na budowę pro-gramu naprawczego, mającego na celu przezwyciężenie zidentyfikowanych trudności i poprawy sytuacji oraz na ocenę wprowadzonych zmian. Schemat blokowy badania strumieniowego pozwala przeprowadzić diagnozę, w oparciu o obserwację tła historycznego, jak i otoczenia geopolitycznego oraz obowiązującego prawodaw-stwa. Włączone są w nią również konkluzje płynące z badania statystycznego obszarów społecz-nego, gospodarczego i finansowego. Korekta systemu powiatów ziemskich jest niezbędna. Zmniejszenie liczby powiatów ziemskich skutkowałoby lepszą efektywnością finansowania potrzeb lokalnych, dzięki wyższemu poziomowi wpływów budżetowych oraz niższym bieżącym kosztom funkcjonowania. Zwiększenie kompetencji powiatów ziemskich oznaczałoby rozszerzenie tychże kompetencji o elementy znajdujące się obecnie w gestii administracji rządowej, zwiększenie udziału powiatów ziemskich w podatkach dochodowych, lub też umocowanie w prawie podatków lokalnych ustalanych co do wysokości przez władze danego powiatu płaconych na rzecz tego powiatu. Zmniejszenie kompetencji powiatów ziemskich polegałoby na zastąpieniu dotychczasowych radnych powiatowych przedstawicielami organów gmin mieszczących się na terenie danego powiatu. Całkowita likwidacja powiatów i przypisanie ich zadań gminom, ewentualnie, województwom, poprawiłoby wyniki finansowe samorządów terytorialnych i usprawniłoby ich działanie. Reasumując, należy zastanowić się nad rozwiązaniami, które mogłyby bardziej usprawnić uwarunkowania funkcjonowania powiatów ziemskich i wychodząc od badań, których najważ-niejsze konkluzje prezentuje niniejsze opracowanie, prowadzić dalsze, bardziej szczegółowe analizy sytuacji polskich powiatów ziemskich.

EN

Study of the functioning of local government in Poland and the possible solutions can be made by stream analysis. It allows both to gain knowledge of what is malfunctioning and should be repaired, overhauled, and to build a rehabilitation program, which aims to overcome the identi-fied problems and improve the situation and to assess the changes. Block diagram of the stream test can perform diagnosis on the basis of observation of the his-torical background, as well as the geopolitical environment and the existing legislation. It presents the conclusions derived from the survey social, economic and financial areas. Correction of rural districts counties is essential. Reducing the number of rural districts would result in better efficiency of funding local needs, thanks to a higher level of revenue and lower current costs. Increasing the powers of rural districts would mean the extension of the pow-ers of the items that are currently the responsibility of the government, increasing the participation of districts in income taxes, or empowerment in local taxes calculated on the amount paid for each district. Reducing the powers of rural districts would mean replacing the existing district’s council-lors, representatives of the municipalities within each district. The total liquidation of districts and municipalities task assignment, possibly, region authorities, would improve the financial results of the regional and local authorities and would facilitate their operation. To sum up, you need to consider solutions that could improve the functioning conditions of rural districts and starting from the study, the most important conclusions this study shows, lead to further, more detailed analysis of the situation of Polish districts.

Keywords

PL

powiaty; reforma; analiza strumieniowa

EN

districts; reform; stream analysis

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy
• Year: 2014
• Issue: 37
• Pages: 379-391

Contributors

author

Iwona Koza

• Instytut Matematyki i Informatyki Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie

References

• Bober J., Hausner J., Izdebski H., Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, koniecz-ne działania. Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce, www.msap. uek.krakow.pl/doki/publ/raport_dysfunkcje.pdf, (dostęp 29.01.2013).
• Brol R., 2012, Układ terytorialny powiatów − propozycje zmian, Prace Naukowe Uni-wersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 243.
• Brown T., 1994, Greatness That Endures, “Industry Week”, z 5.09.1994.
• Dumaine B., 1995, Why Great Companies Last, “Fortune”, z 16.01.1995.
• Gębska K., 2011, Jeśli nie powiat, to kto to wykona?, „Wspólnota”, nr 21.
• Gorzym-Wilkowski W.A., 2008, Polityka przestrzenna powiatu − możliwości i ograni-czenia, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 3 (1203).
• Hadrowicz E., 2010, Reprezentacja powiatu − czyżby instytucja wymagająca zmian, „Samorząd Terytorialny” nr 10.
• Heller J., 2006, Samodzielność finansowa samorządów terytorialnych w Polsce, „Studia Regionalne i Lokalne”, nr 2.
• Jęczmionka P., Rząd powiatom odbiera, o likwidacji głośno nie mówi, www. gloswiel-kopolski.pl/artykul/548631,rzad-powiatom-odbiera-o-likwidacji-glosno-nie-mowi, id,t.html, (dostęp 12.04.2012).
• Kownacki P., 2006, Funkcjonowanie powiatów (ziemskich) w świetle wyników kontroli NIK [w:] Aktualne problemy finansów lokalnych i regionalnych w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej, red. Chojna-Duch E., Centrum Studiów Samorządu Te-rytorialnego i Rozwoju Lokalnego, Warszawa.
• Kulesza M., 2005, Blisko i daleko, „Wspólnota”, nr 6.
• Lipowicz I., 2005, Reforma samorządowa – ustrój powiatu a ustrój gminy, Warszawa.
• Maney K., 1994, Secrets of Outliving Competitors, “USA Today” z 28.10.1994.
• Miley M., 1995, Managing Change, “Oracle Magazine”, No. 11–12.
• Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Ocena sytuacji samorządów lokalnych, http:// mac.gov.pl/wp-content/uploads/2011/12/Ocena-sytuacji-samorzadow-lokalnych.pdf, (dostęp19.01.2013)
• Ostrom E., 1998, A Behavioral Approach to the Rational Choice. Theory of Collective Action, “The American Political Science Review”, No. 1.
• Ostrom E., 2008, Governing the commons: the evolution of institutions for collective action, Cambridge University Press, Cambridge, New York.
• Persson L.O., 2001, Local labour market performance in Nordic countries, “Nordregio Report”, No. 9.
• Porras J.I., 1987, Stream analysis. A powerful way to diagnose and manage organiza-tional changes, Addison – Wesley, Don Mills.
• Porras J.I., Collins J., 1994, Head and Shoulders Above The Rest, “Stanford Business School Magazine”, No. 12.
• Porras J.I., Silvers R.C., 1991, Organization Development and Transformation, “Annual Review of Psychology”, No. 42.
• Powiat wyzwanie ustrojowe cywilizacyjne i administracyjne, 1998, Wyższa Szkoła Biz-nesu w Tarnowie, Tarnów.
• Rząd samorządom mówi nie, www.samorzad.pap.pl/palio/html.run?_Instance=cms_ samorzad.pap.pl&_PageID=2&s=depesza&dz=temat_dnia&dep=122715& data=&_ CheckSum=1593797107 (dostęp 18.04.2013).
• Sobczyński M., Kulesza M., 2006, Miejsce i rola powiatu w tradycji podziału terytorial-nego Polski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Surówka K., 2009, Zakres samodzielności finansowej powiatów ziemskich w Polsce w latach 1999–2008 [w:] Samorząd terytorialny w zintegrowanej Europie, red. B. Filipiak, A. Szewczuk, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Swianiewicz P., 2011, Finanse samorządowe – koncepcje, realizacja, polityki lokalne, Municipium, Warszawa.
• Tofel R.J., 1995, After you’ve made a better mousetrap, “The Wall Street Journal” z 21.04.1995.
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (DzU, 1998 r., nr 91, poz. 578 z późn. zm.).
• Warto wiedzieć – Serwis główny Związku Powiatów Polskich, Od przeszłości do przy-szłości ustroju samorządu powiatowego, http://zpp.pl/index.php?path=main/glowna/ newsview&id=5542 (dostęp 19. 02. 2013).
• Warto wiedzieć – Serwis główny Związku Powiatów Polskich, Rewolucja prawa samo-rządowego?, http://wartowiedziec.org/index.php/start/aktualnosci/13085-rewolucja-prawa-samorzadowego (dostęp 20. 01. 2013).
• Wyganowski J., 2007, Samowystarczalny powiat, „Nowe Życie Gospodarcze”, nr 1.