Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2015 | LXX | 9-29

Article title

„Czerwona Marianna”, O polsko-francuskich związkach literackich na łamach „Odrodzenia” (1945–1950)

Content

Title variants

EN
”Red Marianne.” On Polish-French connections in “Odrodzenie” magazine (1945–1950)

Languages of publication

PL

Abstracts

EN
The article comprehensively presents French art and literature in a socio-cultural weekly magazine that was published between 1944 and 1950, and that was considered to be one of the most prominent magazines in post-war Poland. Its widespread reach and open attitude towards culture that was reflected in “Odrodzenie” (contrary to Marxist approach represented in “Kuźnica”) influenced opinion-forming processes greatly and also shaped new literary canon. It was edited by Karol Kuryluk followed by Jerzy Borejsza — both editors had been genuinely involved in French culture since youth, hence the presence of writers and artists from that circle was explicit. Considering the amount of texts, “Odrodzenie” consisted mostly of Russian literature and also of French literature, that, having more artistic value, was ahead of English and Italian writings. Those proportions were also influenced by Aragon, Picasso and Eluard who were leftist and who were close friends with Kuryluk and Borejsza. Those connections were natural for both editors and they confirmed particular place that Poland took on the verge of Western and Eastern cultures. The transition that started to happen around 1948 and the processes that inhibited artistic freedom lead to a shift in the attitude towards Western culture which also included French culture. The beginning of Social Realism terminated artistic freedom and ended the publishing of “Odrodzenie” that was then perceived as too liberal. The magazine had printed classic writings by authors such as Diderot, Hugo, then-forgotten symbolists such as Verlaine, Rimbaud, and also by current writers that were gradually recognized in Polish culture.

Year

Volume

LXX

Pages

9-29

Physical description

Dates

published
2015

Contributors

  • Wydział Polonistyki, Uniwersytet Warszawsk

References

  • Publikacje na łamach „Odrodzenia” (w zapisie pomijano tytuł pisma):
  • Apollinaire Guillaume (1946a). Strefa (urywek). Przeł. Adam Ważyk. R. III, nr 29. S. 4.
  • Apollinaire Guillaume (1946b). Cień. R. III, nr 29. S. 5.
  • Apollinaire Guillaume (1948a). Wzgórza. Przeł. Jan Kott. R. V, nr 45. S. 2.
  • Apollinaire Guillaume (1948b). Jesień chora. R. V, nr 49. S. 2.
  • Apollinaire Guillaume (1949a). Noc kwietniowa 1915, Na południe, Uczta. Przeł. Adam Ważyk. R. VI, nr 4. S. 5.
  • Aragon Louis (1948a). Kronika deszczu i pogody. Przeł. Maria Stulgińska, R. V, nr 7. S. 6.
  • Aragon Louis (1948b). Piosenka o radzie miejskiej. Przeł. Jerzy Zagórski, R. V, nr 21. S. 3.
  • Aragon Louis (1948c). Żdanow i my. R. V, nr 38. S. 1.
  • Aragon Louis (1948d). Czarne ryby. Przeł. Jerzy Zagórski, R. V, nr 39. S. 2.
  • Aragon Louis (1949a). Róże na gwiazdkę. Przeł. Allan Kosko, R. VI, nr 4. S. 2.
  • Aragon Louis (1949b). Przykład Romain Rollanda. R. VI, nr 13. S. 1.
  • Aragon Louis (1949c). Rok 1939. Przeł. Artur Sandauer. R. VI, nr 39. S. 1, 2.
  • Aragon Louis (1949d). A ja kocham nawet koszenie w moim małym, zimym kraju. R. VI, nr 42. S. 1.
  • Aragon Louis (1950). Nazim Hikmet. R. VII, nr 1. S. 8.
  • Bieńkowski Zbigniew (1945). Los książki francuskiej, (sprawa wydawnicza we Francji). R. II, nr 45. S. 5.
  • Bieńkowski Zbigniew (1946). Rozważania festiwalowe (film w Cannes). R. III, nr 45. S. 2–3.
  • Bieńkowski Zbigniew (1947a). W teatrach paryskich. R. IV, nr 14–15. S. 3–4.
  • Bieńkowski Zbigniew (1947b). Po strajku prasy paryskiej. R. IV, nr 17. S. 2.
  • Bieńkowski Zbigniew (1947c). Mąż opatrznościowy. Korespondencja z Paryża. R. IV, nr 36. S. 6.
  • Bieńkowski Zbigniew (1948). Słoneczna strona francuskiej literatury. R. V, nr 33. S. 2.
  • Bieńkowski Zbigniew (1950). Oficjalny mit współczesnej Francji. R. VII, nr 3. S. 2.
  • Billy André (1945). Francuz o literaturze francuskiej. R. II, nr 42. S. 5.
  • Billy André (1946). Literatura francuska w 1945 r. R. III, nr 7. S. 9.
  • Boullier Jean (1949). Bóg nie chce wojny. Intelektualiści w obronie pokoju. R. VI, nr 10. S. 3.
  • Breza Tadeusz (1946a). Nasz Paryż. R. III, nr 14. S. 3–5.
  • Breza Tadeusz (1946b). Francuskie spotkania. R. III, nr 15. S. 2–4.
  • Breza Tadeusz (1946c). Biblioteka Polska w Paryża za czasów okupacji. R. III, nr 21. S. 4–5.
  • Breza Tadeusz (1946d). Spotkania polskie w Paryżu. R. III, nr 22. S. 7–8.
  • Breza Tadeusz (1946e). Intelektualiści francuscy w walce z okupacją. R. III, nr 24. S. 5–6.
  • Breza Tadeusz (1946f). Francuski krzyż i polski wiersz. R. III, nr 26. S. 7–8.
  • Breza Tadeusz (1946g). Portret Balzaka. R. III, nr 41. S. 5–6.
  • Breza Tadeusz (1947). Marzenia nad Mussetem. R. IV, nr 49. S. 5.
  • Cassou Jean (1947). Prawdziwe oblicze Hiszpanii. R. IV, nr 34. S. 6.
  • Césaire Aimé (1948a). Ja chcę dostać bilet na pociąg wolności. R. V, nr 39. S. 1.
  • Césaire Aimé (1948b). Warszawa 1948. Z widokiem na Oświęcim. Przeł. Jan Kott. R. V, nr 40. S. 1.
  • Césaire Aimé (1949). Czego nie przewidział Renan… Intelektualiści w obronie pokoju. R. VI, nr 10. S. 3.
  • Claudel Paul (1946). Ballada. Przeł. Anna Świrszczyńska. R. III, nr 43. S. 7.
  • Daix Pierre (1949a). Kronika francuska. Konie wyścigowe, Nagrody literackie i pokój przeciw wojnie. R. VI, nr 2. S. 7.
  • Daix Pierre (1949b). Niewola i upadek powieści amerykańskiej. R. VI, nr 7. S. 1.
  • Depestre René (1949). Sławie człowieka. Przeł. Ewa Fiszer. R. VI, nr 51–52. S. 16.
  • Desanti Dominique (1949). Podczas okupacji Stalin był również we Francji. Przeł. Magdalena Jawornicka. R. VI, nr 51–52. S. 14.
  • Desanti Dominique (1950). W oczach Zachodu. „Panowie o wrażliwych sumieniach” i procesy o zdradę. Przeł. Ewa Fiszer. R. VII, nr 1. S. 9.
  • Diderot Denis (1947a). Zasady polityki władców. Przeł. Jan Kott, R. IV, nr 31. S. 5.
  • Diderot Denis (1947b). Rozmowa panny de L’Espinasse z doktorem Bordeu. Przeł. Jan Kott, R. IV, nr 38. S. 5.
  • Diderot Denis (1948). Greuze, Voucher. R. V, nr 47. S. 3, 7.
  • Effel Jean (1946). Moskwa widziana oczami karykaturzysty francuskiego. Przeł. Jacek Frühling. R. III, nr 49. S. 6.
  • Eluard Paul (1946a). Bez urazy. Przeł. Zbigniew Bieńkowski. R. III, nr 29. S. 4.
  • Eluard Paul (1946b). Złoto warg twoich. Przeł. Zbigniew Bieńkowski. R. III, nr 29. S. 4.
  • Eluard Paul (1948a). Wiersz na śmierć generała Świerczewskiego. R. V, nr 15. S. 1.
  • Eluard Paul (1948b). „Poezja powinna sobie stawiać za cel prawdę użyteczną”. Przeł. Ewa Fiszer. R. V, nr 34. S. 1.
  • Eluard Paul (1948c). Rachunek do wyrównania. Przeł. Witold Wirpsza. R. V, nr 36. S. 4.
  • Eluard Paul (1949). Wartość dwudziestu lat tkwi w ich miłości. R. VI, nr 47. S. 8.
  • Eluard Paul (1950). Mówię o sile miłości. Przeł. Zbigniew Stolarek, R. VII, nr 10. S. 1.
  • Eluard Paul (1950a). Moim towarzyszom drukarzom, Pamięcie Pawła Saillant-Couturier. Przeł. Zbigniew Stolarek. R. VII, nr 5. S. 1.
  • Eluard Paul (1950b). „Guernica”. Wersja kompletna do filmu według obrazu Pabla Picassa. Przeł. W.A.R. VII, nr 5. S. 3.
  • Eluard Paul (1950c). Mówię o sile miłości. Przeł. Zbigniew Stolarek. R. VII, nr 10. S. 1.
  • Farge Yves (1949). Gdzie się podział miliard?. R. VI, nr 49. S. 1.
  • Farge Yves (1950). Śladami Romain Rollanda. Przeł. Maria Szeletyńska. R. VII, nr 5. S. 2.
  • Fargue Léon Paul (1946). Sny. Przeł. Stanisław Brucz. R. III, nr 29. S. 5.
  • Flaubert Gustave (1948). Początek rewolucji. Oprac. Aleksander Wat. R. V, nr 13–14. S. 13.
  • France Anatol (1949). Umierają nie dla ojczyzny… R. VI, nr 47. S. 1.
  • Gogłuski Stanisław (1948a). Życie literackie we Francji. R. V, nr 2. S. 2.
  • Gogłuski Stanisław (1948b). Francuska książka droższa 58 razy. R. V, nr 9. S. 7.
  • Gogłuski Stanisław (1948c). Procesy literackie we Francji. R. V, nr 25. S. 5.
  • Hugo Wiktor (1948). Rzeczy widziane, Oprac. Aleksander Wat. R. V, nr 13–14. S. 13, 15.
  • Jacob Max (1946). Miłość bliźniego, Cieplarnie. Przeł. Julia Hartwig. R. III, nr 29. S. 4.
  • Jacob Max (1947). Fedra (i) Hipolit, Być może. Przeł. Paweł Hertz. R. IV, nr 11. S. 4.
  • Jouvet Pierre-Jean (1946). Dywan jabłoni. Przeł. Stanisław Brucz. R. III, nr 29. S. 4.
  • Mallarme Stephané (1946). Dziewcze żywe piękne dziś. Przeł. Mieczysław Jastrun, R. III, nr 29. S. 4.
  • Marcenac Jean (1948). Malarstwo francuskie na kongresie wrocławskim. Przeł. Kalina Wojciechowska. R. V, nr 36. S. 4.
  • Matisse Henri (1945). O malarstwie. R. II, nr 55. S. 6.
  • Maupassant de Guy (1948). Wyznanie. Przeł. Adolf Sowiński. R. V, nr 46. S. 4.
  • Michel Luiza (1946). Na porażkę rewolucji. Przeł. Karol Drezdner. R. III, nr 18. S. 11.
  • Modigliani Jeanne (1948). Picasso. Przeł. Anna M. Linke. R. V, nr 32. S. 6. Mówi „Fala 49” (1950). R. VII, nr 5. S. 2. Na marginesie dyskusji (1950). R. VII, nr 10. S. 5.
  • Picasso Pablo (1949). A ja kocham nawet koszenie w moim małym, zimym kraju. R. VI, nr 42. S. 1.
  • Pottier Eugeniusz (1946). Komuna przeszła tędy. Przeł. Allan Kosko. R. III, nr 18. S. 11.
  • Pottier Eugeniusz (1949). Komuna nie zginęła!. Przeł. Allan Kosko. R. VI, nr 12. S. 2.
  • Putrament Jerzy (1950). Fala 49. R. VII, nr 8. S. 7.
  • Rennert Arthur (1948). Artyści opuszczają wieże z kości słoniowej. Echa kongresu wrocławskiego oczami Francuzów. R. V, nr 44. S. 1.
  • Rimbaud Artur (1948). Z „Iluminacji”: Barbarzyński, Antyczny, Królewskość, Bottom, Alchemia słowa. Przeł. Jan Kott. R. V, nr 29. S. 1; nr 31. S. 4.
  • Rolland Romain (1945). List do Polaków. R. II, nr 20. S. 8.
  • Rolland Romain (1947). Nie opublikowany tekst z dziennika (o H. Sienkiewiczu). Przeł. Maria Stulgińska. R. IV, nr 28. S. 4.
  • Rolland Romain (1948). Z przemówienia na konferencji dla spraw pokoju w Brukseli. R. V, nr 34. S. 1.
  • Rolland Romain (1949a). Osiemnaście lat temu. R. VI, nr 22. S. 2, 7.
  • Rolland Romain (1949b). Cześć budowniczemu nowego świata (Z okazji 70. urodzin Stalina). R. VI, nr 51–52. S. 5.
  • Rożdiestwienski Wsiewołod (1948). Szopen. Przeł. Stanisław Ziembicki. R. V, nr 44. S. 4–5.
  • Rylejew Konrad (1946). Wojnarowski, cz. I. Przeł. Władysław Syrokomla. R. III, nr 38. S. 7.
  • Sadoul Georges (1949a). List z Paryża. (Obecne trudności kinematografii francuskiej). R. VI, nr 9. S. 6.
  • Sadoul Georges (1949b). („O świcie”). R. VI, nr 28. S. 7.
  • Sadoul Georges (1949c). Film. Kryzys filmu na festiwalu w Belgii. R. VI, nr 33. S. 6.
  • Saint-Pol-Roux (1946). Łazarz (fragment). Przeł. Adam Ważyk. R. III, nr 29. S. 4.
  • Supervielle Jules (1946a). [Nad brzegiem ciche drzewo…]. Przeł. Julian Rogoziński. R. III, nr 29. S. 4.
  • Supervielle Jules (1946b). [Gdy słońca zasną…]. Przeł. Julian Rogoziński. R. III, nr 29. S. 4.
  • Supervielle Jules (1946c). [Gdy się przypływ nocy…]. Przeł. Adam Ważyk. R. III, nr 29. S. 4.
  • Supervielle Jules (1946d). Wspomnienie. Przeł. Allan Kosko. R. III, nr 47. S. 4.
  • Vailland Roger (1948). Bronię „Dziwnej zabawy”. Przeł. Allan Kosko. R. V, nr 39. S. 6–7.
  • Vailland Roger (1948). W niedzielę rano na ulicy „Faubourg de Temple”. Przeł. J. Kasińska, R. V, nr 49. S. 4.
  • Valéry Paul (1946). Nuta Semiramidy. Przeł. Artur Sandauer. R. III, nr 23. S. 4.
  • Verlaine Paul (1946). Zwyciężeni. Przeł. Mieczysław Jastrun. R. III, nr 18. S. 11.
  • Pozostałe przywołane publikacje:
  • Apollinaire Guillaume (1949b). Wybór poezji. Oprac. i przedmową opatrzył Adam Ważyk. Warszawa: Książka i Wiedza.
  • Aragon Louis (1950–1951). Komuniści. T. I–V. Przeł. zbiorowe. Warszawa: Czytelnik.
  • Hugo Wiktor (1899). Rzeczy widziane 1848–1849. Z niewydanych rękopisów. W przekładzie i z przedmową Juliana Ochorowicza. Warszawa: Biblioteka Dzieł Wyborowych.
  • Supervielle Jules (1965). Liryki i poematy. Przeł. Zbigniew Bieńkowski, Warszawa: PIW.
  • Triolet Elsa (1949). Kochankowie z Avinionu i inne opowiadania. Przeł. Julia Hartwig. Warszawa: Czytelnik.
  • Dzieła sztuki (malarstwo) na łamach „Odrodzenia” (w zapisie pomijano tytuł pisma):
  • Apollinaire Guillaume (1948). G. Rysunki. R. V, nr 45. S. 2.
  • Chagall Marc (1948). Kompozycja, Rysunek. R. V, nr 51–52. S. 15.
  • Chagall Marc (1948a). Kompozycja (gwasz). R. V, nr 49. S. 6.
  • Chagall Marc (1948b). Autoportret. R. V, nr 51–52. S. 15.
  • Courbet Gustavé (1946a). Drwal. R. III, nr 9. S. 5.
  • Courbet Gustave (1946b). Kamieniarze. R. III, nr 43. S. 14.
  • Daumier Honoré (1946a). Powstanie. R. III, nr 19. S. 3.
  • Daumier Honoré (1946b). Na barykadzie. R. III, nr 29. S. 5.
  • Daumier Honoré (1947). Don Kichot. R. IV, nr 51–52. S. 5.
  • Daumier Honoré (1948a). Panowie i panie!, Nie zbliżaj się do okna, strzelają!, Thiers. R. V, nr 8. S. 1.
  • Daumier Honoré (1948b). Morderca, Zachciało ci się kontaktu z prasą. R. V, nr 8. S. 3.
  • Daumier Honoré (1948c). W klubie kobiet, Ulica Transnonain w Paryżu. R. V, nr 10. S. 3.
  • Daumier Honoré (1949). Karykatura z 1834 r. R. VI, nr 49. S. 2.
  • Delacroix Eugene (1946). Wolność prowadzi lud. R. III, nr 18. S. 3.
  • Delacroix Eugene (1947). Masakra w Chios. R. IV, nr 46. S. 1.
  • Delacroix Eugene (1948). Adam Mickiewicz. R. V, nr 17. S. 3.
  • Greuze Jean-Baptiste (1948). Stłuczony dzbanek. R. V, nr 47. S. 3.
  • Picasso Pablo (1945). Guillaume Apollinaire. R. II, nr 50. S. 7.
  • Picasso Pablo (1946). Guernica. R. III, nr 18. S. 7.
  • Picasso Pablo (1947a). Kobieta przed lustrem. R. IV, nr 46. S. 3.
  • Picasso Pablo (1947b). Głowa. R. IV, nr 46. S. 3.
  • Picasso Pablo (1948a). Głowa dziewczyny, Rysunek, Kobiety, Akt. R. V, nr 13–14. S. 10.
  • Picasso Pablo (1948b). Dwa rysunki. R. V, nr 25. S. 1.
  • Picasso Pablo (1948c). Portret Franciszki. R. V, nr 32. S. 6.
  • Picasso Pablo (1948d). Radość życia. R. V, nr 32. S. 6.
  • Picasso Pablo (1948e). Koza, R. V, nr 32. S. 6.
  • Picasso Pablo (1948f). Półmisek, R. V, nr 49. S. 6.
  • Picasso Pablo (1950a). Biedni nad brzegiem morza. R. VII, nr 5. S. 3.
  • Picasso Pablo (1950b). Maurice Thorez. R. VII, nr 11–12. S. 5.
  • Rousseau Henri (1947). Zaklinacze węży. R. IV, nr 46. S. 1.
  • Rude François (1946). Marsylianka (z Łuku Triumfalnego). R. III, nr 18. S. 1.
  • Utrillo Maurice (1948). Dawna siedziba Gabrielle d’Estres. R. V, nr 41. S. 6.
  • Opracowania:
  • Natanson Jacek (1987). Tygodnik „Odrodzenie” 1944–1950. Warszawa: PWN.
  • Szymański Wiesław P. (1981). „Odrodzenie” i „Twórczość” w Krakowie 1945–1950. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
  • Koźniewski Kazimierz K. (1977). Historia co tydzień. Zbiór szkiców o tygodnikach społeczno-kulturalnych 1944–1950. T. II. Warszawa: Czytelnik.
  • Pankiewicz Ewa (1989). Karol Kuryluk redaktorem „Odrodzenia”. „Dzieje Najnowsze”. Nr 2. S. 83–111.
  • Wójcik Włodzimierz (2011). Karol Kuryluk — redaktor „Sygnałów” i „Odrodzenia”. „Rocznik Prasoznawczy. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas”. R. V. S. 69–75.
  • Bikont Anna, Szczęsna Joanna (2006). Lawina i kamienie. Pisarze wobec komunizmu, Warszawa: Prószyński i Ska.
  • Wojtczak Mieczysław (2014). Wielką i mniejszą literą. Literatura i polityka w pierwszym ćwierćwieczu PRL. Warszawa: Wydawnictwo Studio Emka.
  • Krasucki Eryk (2009). Międzynarodowy komunista. Warszawa: PWN.
  • Jakubowski Jan Zygmunt (1951). Z dziejów naturalizmu w Polsce. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
  • Markiewicz Henryk (1947). Grupa Medanu jako wyraz naturalizmu francuskiego. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
  • Nowakowski Jan (1951). Spór o Zolę w Polsce. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
  • Jakubowski Jan Zygmunt (1960). Młoda Polska. Antologia. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
  • Jakubowski Jan Zygmunt (1951). Z zagadnień literatury polskiej epoki imperializmu. Łódź [s.n].
  • „Na rogu Stalina i Trzech Krzyży”. Listy do Jerzego Borejszy (2014). Wybór, wstęp, opracowaniei przypisy Grzegorz P. Bąbiak. Warszawa: Czytelnik.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

ISSN
0079-4791

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-a041fb73-0c99-4fd9-94f3-0ac0b38f5018
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.