Mechanizmy obrony przed społeczno-kulturowymi konsekwencjami piętna (na przykładzie chorych na kiłę)

• Authors: Teresa Rzepa , Ryszard Żaba

Title variants

EN

Defense mechanisms against the socio-cultural consequences of stigma (for example, patients with syphilis)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wskaźniki epidemiologiczne zachorowań na kiłę wzrosły w ciągu ostatniej dekady i ponownie zwróciły uzasadnioną uwagę na diagnostykę, leczenie i aspekty psychologiczne tej choroby. Celem artykułu było określenie różnic w poziomie stresu i strategii radzenia sobie ze stresem u pacjentów z kiłą i zdrowych. Badania przeprowadzono wśród 87 chorych na kiłę hospitalizowanych w Klinice i Katedrze Dermatologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu w latach 2007–2012. Rozpoznanie oparte było na ocenie objawów klinicznych oraz na pozytywnych wynikach serologicznych testów kiłowych. Grupę badanych chorych porównano do odpowiednio dobranej pod względem wieku i płci populacji zdrowych osób. W badaniach wykorzystano zarówno testy psychologiczne, jak i autorską ankietę oraz pogłębiony wywiad psychologiczny. Przeprowadzone badania pozwoliły na zgromadzenie wielu interesujących danych na temat sytuacji życiowej pacjentów i sposobów radzenia sobie z nią oraz ich stosunku do choroby i do siebie. Okazało się, że cztery pierwsze miejsca na liście 35 najbardziej wstydliwych chorób zajęły te, które są przenoszone drogą płciową. Badania nad strategią obrony przed napiętnowaniem i jego konsekwencjami obejmowały następujące obszary: stres i obrona przed stresem, radzenie sobie z negatywnymi emocjami i uczuciami, radzenie sobie w otoczeniu społecznym, obrona przed negatywnymi przekonaniami o sobie. Pacjenci z kiłą starali się przede wszystkim uwolnić od negatywnych emocji, czyli wybierali sposób radzenia sobie ze stresem raczej nietypowy dla bezpiecznego stylu przywiązania.

EN

The epidemiological rates of syphilis have increased in the past decade, warranting renewed attention to the diagnosis, treatment and psychological aspects of this disease. The purpose of the study was to determine the differences in stress level and stress coping strategies between patients infected with syphilis and healthy controls. The study was conducted among 87 patients with syphilis hospitalized at the Department of Dermatology, University of Medical Sciences in 2007-2012. The group of patients were compared to the population of healthy people properly matched for age and sex. The diagnosis was made based upon the clinical features and positive syphilis serology tests. The study used both psychological tests, as well as a questionnaire developed by the author and in-depth psychological interview. The study helped to gather a lot of interesting data on the lives of patients, how they cope with the situation of being infected and their relationship to the disease and to each other. It turned out that the first four places in the list of 35 most embarrassing diseases were taken by those that are sexually transmitted. Research on the strategy of defense against the stigma and its consequences include the following areas: stress and defense against stress, dealing with negative emotions and feelings, dealing with the social environment, defense against the negative self-convictions. Patients with syphilis primarily sought to free themselves from negative emotions, i.e., chose a way to deal with stress which is rather unusual for a secure attachment style.

Keywords

PL

kiła,; stres; emocje; strategie radzenia ze stresem

EN

syphilis; stress; emotions; coping with stress strategies

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Opuscula Sociologica
• Year: 2014
• Issue: 2(8)
• Pages: 5-18

Contributors

author

Teresa Rzepa

• Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Wydział Zamiejscowy w Poznaniu

author

Ryszard Żaba

• Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

References

• Arasiewicz H., Kowalska M. 2012, Regionalne zróżnicowanie zapadalności na kiłę, „Problemy Higieny i Epidemiologii”, nr 93 (1), s. 62–66.
• Bensing J.M., Verhaak P.F.M. 2004, Communication in medical encounters, w: Health Psychology, red. A. Kaptein, J. Weinman, BBS Blackwell, Oxford, s. 267–287.
• Blascovich J., Mendes W.B., Hunter S.B., Lickel B. 2008, Piętno, zagrożenie a interakcje społeczne, w: Społeczna psychologia piętna, red. T.F. Heatherton, R.E. Kleck, M.R. Hebl, J.G. Hull, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 281–305.
• Bloom J.R., Kessler L. 1994, Emotional support following cancer: a test of the stigma and social activity hypotheses, „Journal of Health and Social Behaviour”, nr 35, s. 118–133.
• Bowlby J. 2007, Przywiązanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Burgdorf W.H.C., Plewig G., Wolff H.H., Landthaler M. 2010, Choroby przenoszone drogą płciową. Kiła, w: Braun-Falco Dermatologia. T. 1, red. W. Gliński, Wydawnictwo Czelej, Lublin, s. 263–282.
• Carver C.S., Scheier M.F., Weintraub J.K. 1989, Assessing coping strategies: A theoretically based approach, „Journal of Personality and Social Psychology”, nr 56, s. 267–283.
• Celum C.L. 2010, Sexually transmitted infections and HIV: epidemiology and interventions, „Topics in HIV Medicine”, nr 18 (4), s. 138–142.
• Centers for Disease Control and Prevention. Congenital syphilis – United States, 2003–2008, 2010, „Morbidity and Mortality Weekly Report”, nr 59 (14), s. 413–417.
• Chodynicka B., Serwin B.A., Klepacki J. 2006, Kiła, w: Choroby przenoszone drogą płciową, red. T.F. Mroczkowski, Wydawnictwo Czelej, Lublin, s. 245–326.
• Crandall C.S., Moriarty D. 1995, Phisical illness stigma and social rejection, „British Journal of Social Psychology”, nr 34, s. 67–83.
• Crocker J., Cornwell B., Major B. 1993, The stigma of overweight: Affective consequences of attributional ambiguity, „Journal of Personality and Social Psychology”, nr 644, s. 60–80.
• Cunningham S.D., Tschann J., Gurvey J.E., Fortenberry J.D., Ellen J.M. 2002, Attitudes about sexual disclosure and perceptions of stigma and shame, „Sexually Transmitted Infections”, nr 78, s. 334–338.
• Cunningham S.D., Kerrigan D.L., Jennings J.M., Ellen J.M. 2009, Relationships between perceived STD-related stigma, STD-related shame and STD screening among a household sample of adolescents, „Perspectives on Sexual and Reproductive Health”, nr 41 (4), s. 225–230.
• Dickerson S.S., Gruenewald T.L., Kemeny M.E. 2004, When the social self is threatened: Shame, physiology, and health, „Journal of Personality”, nr 72, s. 1192–1216.
• Eubanks C., Lafferty W.E., Kimball A.M., MacCornack R., Kassler W.J. 1999, Privatization of STD services in Tacoma, Washington: a quality review, „Sexually Transmitted Diseases”, nr 26 (9), s. 537–542.
• Fenton K.A., Breban R., Vardavas R., Okano J.T., Martin T., Aral S., Blower S. 2008, Infectious syphilis in high income settings in the 21st century, „Lancet Infectious Diseases”, nr 8 (4), s. 244–253.
• Fortenberry J.D., Mc Farlane M., Bleakley A., Bull S., Fishbein M., Grimley D.M., Malotte C.K., Stoner B.P. 2002, Relationships of stigma and shame to gonorrhea and HIV screening, „American Journal of Public Health”, nr 92 (3), s. 378–381.
• Freud A. 2004, Ego i mechanizmy obronne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Goffman E. 2005, Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Goh B.T. 2005, Syphilis in adults, „Sexually Transmitted Infection”, nr 81 (6), s. 448–452.
• Hebl M.R., Tickle J., Heatherton T.F. 2008, Kłopotliwe momenty w interakcjach między jednostkami niestygmatyzowanymi i stygmatyzowanymi, w: Społeczna psychologia piętna, red. T.F. Heatherton, R.E. Kleck, M.R. Hebl, J.G. Hull, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 253–280.
• Heszen I., Sęk H. 2007, Psychologia zdrowia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Jakubowicz O. 2009, Kiła – realne zagrożenie. Część pierwsza, „Nowiny Lekarskie”, nr 78 (5–6), s. 335–338.
• Juczyński Z. 2001, Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia, Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Warszawa.
• Karp G., Schlaeffer F., Jotkowitz A., Riesenberg K. 2009, Syphilis and HIV co-infection, „European Journal of Internal Medicine”, nr 20 (1), s. 9–13.
• Kozińska B. 2007, Typ przywiązania a wielowymiarowa ocena stanu podmiotowego kobiet z chorobą nowotworową piersi, niepublikowana rozprawa doktorska, Gdańsk.
• Kubacka-Jasiecka D., Ostrowski T.M. 2005, Psychologiczny wymiar zdrowia, kryzysu i choroby, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Lambert N.L., Imrie J., Fisher M.J., Phillips A., Watson R., Dean G. 2006, Making sense of syphilis: beliefs, behaviours and disclosure among gay men recently diagnosed with infectious syphilis and the implications for prevention, „Sexual Health”, nr 3 (3), s. 155–161.
• Leary M. 2000, Wywieranie wrażenia na innych. O sztuce autoprezentacji, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Lee J.D., Craft E.A. 2002, Protecting one’s self from a stigmatized disease… Once one has it, „Deviant Behavior”, nr 23 (3), s. 267–299.
• Leoński T. 2011, Wizerunek „prawdziwych” kobiet i mężczyzn, czyli Marquard Media atakuje, w: Wokół problemu płci i gender, red. T. Rzepa, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin, s. 141–148.
• Leiber E., Li L., Wu Z., Rotheram-Borus M.J., Guan J. 2006, HIV/STD stigmatization fears as health-seeking barriers in China, „AIDS and Behavior”, nr 10 (5), s. 463–471.
• Lewis M. 1999, Shame and stigma, w: Shame: interpersonal behavior, psychopathology, and culture, red. P. Gilbert, B. Andrews, Oxford University Press, New York, s. 126–140.
• Lichtenstein B., Neal T.M., Brodsky S.L. 2008, The stigma of sexually transmitted infections: Knowledge, attitudes, and an educationally-based intervention, „Health Education Monograph Series”, nr 25 (2), s. 28–33.
• Liu H., Detels R., Li X. 2002, Stigma, delayed treatment, and spousal notification among male patiens with sexually transmitted diseases in China, „Sexually Transmitted Diseases. Journal ASTDA”, nr 29, s. 335–343.
• Majewski S., Rudnicka I. 2010, Choroby przenoszone drogą płciową w Polsce w 2008 roku, „Przegląd Epidemiologiczny”, nr 64 (2), s. 281–285.
• Majewski S., Rudnicka I. 2011, Choroby przenoszone drogą płciową w Polsce w 2009 roku, „Przegląd Epidemiologiczny”, nr 65 (2), s. 307–311.
• Mertens T.E., Smith G.D., Kantharaj K., Mugrditchian D., Radhakrishnan K.M. 1998, Observations of sexually transmitted disease consultations in India, „Public Health”, nr 112 (2), s. 123–128.
• Mikołajczyk K., Żaba R. 2011, Kiła. w: Psychologiczne i medyczne aspekty chorób skóry, red. T. Rzepa, J. Szepietowski, R. Żaba, Cornetis, Wrocław, s. 272–279.
• Miller C.T., Major B. 2008, Radzenie sobie z piętnem i uprzedzeniem, w: Społeczna psychologia piętna, red. T.F. Heatherton, R.E. Kleck, M.R. Hebl, J.G. Hull, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 225–250.
• Reynolds S.J., Risbud A.R., Shepherd M.E., Rompalo A.M., Ghate M.V., Godbole S.V., Joshi S.N., Divekar A.D., Gangakhedkar R.R., Bollinger R.C., Mehendale S.M. 2006, High rates of syphilis among STI patiens are contributing to the spread of HIV-1 in India, „Sexually Transmitted Infection”, nr 82 (2), s. 121–126.
• Rusch M., Shoveller J., Burgess S., Stancer K., Patrick D., Tyndall M. 2008, Association of sexually transmitted disease – related stigma with sexual health care among women attending a community clinic program, „Sexually Transmitted Diseases”, nr 35 (6), s. 553–557.
• Rzepa T., Żaba R. 2009a, Radzenie sobie ze stresującym piętnem choroby przenoszonej drogą płciową, „Postępy Psychiatrii i Neurologii”, nr 18 (2), s. 143–148.
• Rzepa T., Żaba R. 2009b, „Wielka piątka” a doświadczenie choroby przenoszonej drogą płciową, w: Psychologiczne i środowiskowe konteksty zachowań człowieka, red. T. Rzepa, Print Group, Szczecin, s. 137–145.
• Rzepa T., Żaba R. 2010a, Wizerunek siebie a spostrzeganie świata społecznego u chorych na kiłę (doniesienie z badań), w: Kultury, subkultury i światy społeczne w badaniach jakościowych, red. J. Leoński, M. Fiternicka-Gorzko, Wydawnictwo Volumina, Szczecin, s. 289–300.
• Rzepa T., Żaba R. 2010b, Piętno choroby przenoszonej drogą płciową a funkcjonowanie społeczne, „Studia Sociologica”, nr 20, s. 141–152.
• Rzepa T., Stanišić M.G. 2011, Niektóre determinanty przekazywania nieoczekiwanej informacji o chorobie zagrażającej życiu, „Czasopismo Psychologiczne”, t. 17, nr 2, s. 199–206.
• Rzepa T., Żaba R., Silny W. 2011a, Management of the stressful stigma attached to sexually transmitted disease (preliminary report), „Ginekologia Polska”, nr 82, s. 675–679.
• Rzepa T., Żaba R. 2011b, Psychologiczne konsekwencje piętna kiły - badania wstępne, w: Psychologiczne i medyczne aspekty chorób skóry, red. T. Rzepa, J. Szepietowski, R. Żaba, Cornetis, Wrocław, s. 105–110.
• Rzepa T., Żaba R., Jakubowicz O., Szramka-Pawlak B. 2012a, Kiła i jej konsekwencje jako zapomniany problem zdrowia publicznego, „Polityka Społeczna”, R. XXXIX (456), nr 3, s. 19–23.
• Rzepa T., Żaba R., Jakubowicz O., Szramka-Pawlak B. 2012b, Styl przywiązania a radzenie sobie ze stresem u chorych na kiłę, „Wiadomości Psychiatryczne”, nr 15 (1), s. 11–16.
• Rzepa T., Żaba R., Jakubowicz O., Skopińska S. (2013), Wstydliwa choroba a orientacja seksualna (badania wstępne), „Miscellanea. Anthropologica et Sociologica”, 14 (2), s. 69–80.
• Stangor C., Crandall C.S. 2008, Zagrożenie i społeczna konstrukcja piętna, w: Społeczna psychologia piętna, red. T.F. Heatherton, R.E. Kleck, M.R. Hebl, J.G. Hull, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 74–94.
• Taylor S.E., Sherman D.K. 2007, Psychologia pozytywna i psychologia zdrowia: owocny związek, w: Psychologia pozytywna w praktyce, red. P.A. Linley, S. Joseph, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 194–210.
• Thiruvalluvan E., Shenbagavalli R., Mohana M. 2008, Influence of stigma and shame in HIV screening among women in prostitution, „Saarc Journal Tuberculosis, Lung Diseases and HIV/AIDS”, nr V(II), s. 15–21.
• Voeten H.A., Otido J.M., O’Hara H.B., Kuperus A.G., Borsboom G.J., Ndinya-Achola J.O., Bwayo J.J., Habbema J.D. 2001, Quality of sexually transmitted disease casa management In Nairobi, Kenya: a comparison among different types of Healthcare facilities, „Sexually Transmitted Diseases”, nr 28 (11), s. 633–642.
• Wojtyniak B., Goryński P. 2008, Sytuacja zdrowotna ludności Polski, w: Zachorowania na choroby zakaźne, red. M. Czarkowski, A. Zieliński, M. Rosińska, Państwowy Zakład Higieny, Warszawa, s. 151–154.