Prawda osoby – trzy wymiary. Reinterpretacja klasycznej formuły prawdy

• Authors: Starnawski Witold

Title variants

EN

The Truth of the Person – Three Dimensions. Reinterpretation of Classical Formula of Truth

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Podjęty temat nawiązuje do teorii osoby Jana Pawła II. Głównym problemem jest relacja dwu pojęć: „osobowy wymiar prawdy” i „klasyczna formuła prawdy”. Osobowy wymiar prawdy wskazuje na podmiotowy aspekt poznania (poznanie dokonuje się w osobie) i nie jest sprzeczny z transcendencją i obiektywnością rezultatów poznania. „Zapodmiotowanie” prawdy w osobie oznacza zobowiązanie osoby: bycie wiernym prawdzie i własnemu poznaniu. Podstawą tego „zaangażowania” jest bezinteresowność poznania. Prawda osoby przejawia się w trzech wymiarach: (1) poznawczym – intelekt potwierdza prawdę rzeczywistości; (2) wewnętrznym – osoba upodmiotawia prawdę, przyjmuje ją za „swoją”; (3) moralnym – prawda staje się racją czynu i czynnikiem doskonalenia osoby. Potwierdzanie prawdy postawą i czynami jest najbardziej swoistym, unikalnym aktem osoby. Bycie sobą oznacza stałe przekraczanie i doskonalenie siebie. Pełna miara prawdy osoby tkwi w Stwórcy, Źródle jej istnienia i darów wyznaczających sens i cel osobowego życia. Ten, kto żyje prawdą i jest gotów jej służyć, staje się jej świadkiem.

EN

The topic is considered in reference to John Paul II’s theory of the person. The primary problem is the relationship between two concepts: ‘personal dimension of truth’ and ‘classical formula of truth.’ The former points to the subjective aspect of cognition (cognition takes place in a person) and is not incompatible with the transcendence and objectivity of cognition results. The interiorization of the truth means a person’s commitment to be faithful to the truth and to one’s own cognition. The foundation of this commitment is selflessness of the cognition. The person’s truth has three dimensions: (1) cognitive: intellect confirms the truth of reality; (2) internal: a person internalizes the truth and recognizes it as its own; and (3) moral: the truth becomes the rationale for action and a factor in a person’s improvement. The confirmation of the truth by the mind and actions is a person’s most characteristic and unique act. To be oneself means to constantly transcend and improve oneself. The full measure of the personal truth lies in God, the Source of its existence and all gifts that determine the meaning and purpose of a person’s life. Who lives the truth and is willing to serve it, becomes its witness.

Keywords

PL

prawda; osoba; transcendencja; podmiot; świadek

EN

truth; person; transcendence; subject; witness

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Paedagogia Christiana
• Year: 2022
• Volume: 1/49
• Pages: 49-72

Contributors

author

Starnawski Witold

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

• https://orcid.org/0000-0002-5811-9210

References

• Chudy, W. (1984). Refleksja a poznanie bytu. Refleksja „in actu exercito” i jej funkcja w poznaniu metafizykalnym. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
• Jan Paweł II (1998). Encyklika Fides et ratio. Poznań: Pallottinum.
• Jan Paweł II (2005). Pamięć i tożsamość. Kraków: Znak.
• Jan Paweł II (2008). Przemówienie w siedzibie UNESCO. Paryż, 2 czerwca 1980. W: Przemówienia i homilie Ojca Świętego Jana Pawła II (s. 279–298). Kraków: Znak.
• Judycki, S. (2001). O klasycznym pojęciu prawdy. Pobrano 5.05.2022 z: https://www.kul.pl/files/108/O%20klasycznym%20pojeciu%20prawdy.pdf.
• Maryniarczyk, A. (2020). Prawda. W: A. Maryniarczyk (red.), Powszechna encyklopedia filozofii. Pobrano 15.05.2022 z: http://www.ptta.pl/pef/pdf/p/prawda.pdf.
• Penrose, R. (2021). Nowy umysł cesarza. Tłum. P. Amsterdamski. Poznań: Zysk i S-ka.
• Podsiad, A. i Więckowski, Z. (red.) (1983). Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych dla studiujących filozofię chrześcijańską. Warszawa: IW Pax.
• Starnawski, W. (2005). Prawda podstawą wspólnoty. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
• Starnawski, W. (2008). Prawda jako zasada wychowania. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
• Starnawski, W. (2020). Pedagogia osoby Jana Pawła II. Interpretacja egzystencjalna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.
• Wojtyła, K. (1969). Problem teorii moralności. W: B. Bejze (red.), W nurcie zagadnień posoborowych, t. 3 (s. 217–249). Warszawa: Wydawnictwo ss. Loretanek-Benedyktynek.
• Wojtyła, K. (1976). Znak, któremu sprzeciwiać się będą. Rekolekcje w Watykanie. Rzym – Watykan Stolica Apostolska 5–12 III 1976. Poznań–Warszawa: Pallottinum.
• Wojtyła, K. (1979). Problem konstytuowania się kultury poprzez ludzką praxis. Roczniki Filozoficzne, 1, 9–20.
• Wojtyła, K. (1991). W poszukiwaniu podstaw perfekcjoryzmu w etyce. W: K. Wojtyła, Zagadnienie podmiotu moralności (s. 201–212). Lublin: TN KUL.
• Wojtyła, K. (1994a). Osoba i czyn. W: K. Wojtyła, Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne (s. 45–344). Lublin: TN KUL.
• Wojtyła, K. (1994b). Podmiotowość i „to, co nieredukowalne” w człowieku. W: K. Wojtyła, Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne (s. 433–443). Lublin: TN KUL.

Identifiers

DOI

10.12775/PCh.2022.003