Od centralnego planowania do współzarządzania? Polski system edukacji w epoce zmiany paradygmatu administrowania

• Authors: Sadura Przemysław

Title variants

EN

From central planning to governance? Polish education system and the shift of public administration paradigm

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest analiza funkcjonowania administracji publicznej w Polsce z punktu widzenia ewolucji paradygmatów zarządzania publicznego (od public administration przez new public management po new public governance). Ogólny model jest szczegółowo analizowany na przykładzie funkcjonowania sektora edukacyjnego. Dużą uwagę poświęcono zagadnieniu kontraktowania usług edukacyjnych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz roli państwa w regulowaniu tego procesu. Zdaniem autora jednoczesne oddziaływanie na siebie sprzecznych paradygmatów zarządzania stworzyło dogodne warunki do autonomicznego procesu instytucjonalnego, który doprowadził do osiągnięcia przez polski system edukacyjny stanu chwiejnej równowagi między rozwiązaniami etatystycznymi i rynkowymi.

EN

The aim of this paper is to analyse the public administration in Poland from the perspective of the evolution of subsequent paradigms of public administration (Public Administration, New Public Management and Governance). The general model is applied to the case study of the education sector in Poland. Special attention was paid to the issue of delegating public services by local governments to non-governmental organisations in education in Poland and the role of the state in regulating this process. According to the author, simultaneous interaction of conflicting paradigms of management has created favourable conditions for the autonomous institutional process that led to an unstable balance of power between the market and statist solutions in the Polish educational system.

Keywords

PL

edukacja; zlecanie zadań publicznych; nowe zarządzanie publiczne; współzarządzanie

EN

education; delegation of public services; new public management; new public governance

• Publisher: Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej
• Journal: Zarządzanie Publiczne / Public Governance
• Year: 2016
• Issue: 1(35)
• Pages: 47-57

Contributors

author

Sadura Przemysław

• Instytut Socjologii, Uniwersytet Warszawski

References

• Ansell, Ch., Gash, A. (2008). Collaborative governance in theory and practice. Journal of Public Administration Research and Theory, 4 (18), 543–571.
• Ball, S. J. (2003). Class Strategies and the Education Market. The Middle Classes and Social Advantage. London: Routledge Falmer.
• Boni, M. (red.) (2009). Polska 2030. Wyzwania rozwojowe. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.
• Chhotray, V., Stoker, G. (2008). Governance Theory and Practice: A Cross-Disciplinary Approach. New York: Palgrave Macmillan.
• Dolata, R. (2009). Cicha rewolucja w polskiej oświacie – proces różnicowania się gimnazjów w dużych miastach. W: B. Niemierko, K. Szmigel (red.), Badania międzynarodowe i zagraniczne wzory w diagnostyce edukacyjnej (s. 111–123). Kielce: Polskie Towarzystwo Diagnostyki Edukacyjnej.
• Dolata, R. (2013). Międzyszkolne zróżnicowanie wyników nauczania na poziomie szkoły podstawowej i gimnazjum. Raport podsumowujący. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Dunn, E. (2008). Prywatyzując Polskę: bobofruty, wielki biznes i transformacja pracy, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Fábián, A. (2010). New public management and what comes after. Current Issues of Business & Law, 1 (5), 41–56.
• Hausner, J. (2015). Governance i jego konceptualne podstawy. W: S. Mazur (red.), Współzarządzanie publiczne (s. 17–37). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Herbst J. (2013). Zlecanie zadań publicznych jednostek samorządu terytorialnego organizacjom pozarządowym w Polsce – diagnoza sytuacji, trendy. Niepublikowany raport przygotowany w ramach projektu „Od partnerstwa do kooperacji”, Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego i Centrum Inicjatyw Obywatelskich.
• Herbst, M., Herczyński, J., Levitas, A. (2009). Finansowanie oświaty w Polsce. Diagnoza, dylematy, możliwości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Herbst M., Wojciuk, A. (2014). Common origin, different paths. Transformation of education systems in the Czech Republic, Slovakia, Hungary and Poland. GRINCOH Working Paper Series, 4.07.
• Howlet, M. (2011). Designing Public Policies. Principles and Instruments. Abingdon–New York: Routledge.
• Izdebski, H. (2007). Od administracji publicznej do public governance. Zarządzanie Publiczne, 1, 7–20.
• Kaufman, R. (2007). Market reform and social protection: Lessons from the Czech Republic, Hungary, and Poland. East European Politics & Societies, 1 (21), 111–125.
• Kopańska, A. (2013). Podział zadań publicznych między szczeble administracji publicznej a problemy koordynacji i regulacji w zakresie jakości rządzenia. W: J. Wilkin (red.), Jakość rządzenia w Polsce (s. 242–264). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Kozek, W. (red.) (2011). Gra o jutro usług publicznych w Polsce. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Krzyszkowski, J. (2013). Pomoc społeczna wobec starzenia się społeczeństwa polskiego. Przegląd socjologiczny, 62, 9–32.
• Lobina, E., Kishimoto, S., Petitjean, O. (2014). Here to Stay: Water Remunicipalisation as a Alobal Trend. Amsterdam– Paris–London: Public Services International Research Unit–Multinational Observatory–Transnational Institute.
• Lutyński, J. (1977). Działania pozorne. Kultura i Społeczeństwo, 2, 69–78.
• Lynn, L.E. Jr. (2012). The many faces of governance: Adaptation? Transformation? Both? Neither?.W: D. Levi-Faur (red.), The Oxford Handbook of Governance. Oxford: Oxford University Press.
• Mazur, S. (red.) (2015). Współzarządzanie publiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Milbourne, L., Cushman, M. (2012). From the third sector to the big society: how changing UK Government policies have eroded third sector trust. Voluntas: International Journal of Voluntary and Non-Profit Organisations, 2 (24), 485–508.
• OECD (1997). Contracting Out Government Services: Best Practices Guidelines and Case Studies. Paris: Organisation for Economic Co-operation and Development.
• OECD (2002) Distributed Public Governance: Agencies, Authorities and Other Government Bodies. Paris: Organisation for Economic Co-operation and Development.
• OECD (2005) Modernising Government: The Way Forward. Paris: Organisation for Economic Co-operation and Development.
• Offe, C. (1995). Projektowanie instytucji w krajach Europy Wschodniej w okresie przemian. W: J. Hausner (red.), Narodziny demokratycznych instytucji, Studia nad systemem reprezentacji interesów, t. 3. Kraków: Akademia Ekonomiczna.
• Offe, C. (2012). Governance – „puste pojęcie” czy naukowy program badawczy? Zarządzanie Publiczne, 3 (21), 90–102.
• ONZ (2005). Unlocking the Human Potential for Public Sector Performance. World Public Sector Report 2005. New York: United Nations.
• Osborne, S.P. (red.) (2010). The New Public Governance?: Emerging Perspectives on the Theory and Practice of Public Governance. London–New York: Routledge.
• Peters, G.A., Pierre, J. (1998). Governance without government? Rethinking public administraton. Journal of Public Administration Research and Theory, 2 (8), 223–243.
• Piotrowski, A. (1998). O Jana Lutyńskiego koncepcji działań pozornych. Kultura i Społeczeństwo, XLII, 39–50.
• Polanyi, K. (2011). Wielka transformacja. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Pollitt, Ch., Bouckaert, G. (2011). Public Management Reform: A Comparative Analysis – New Public Management, Governance, and the Neo–Weberian State. Oxford: Oxford University Press.
• PAP (2016). Zalewska: pod koniec czerwca decyzja dot. zmian systemu edukacji. Polska Agencja Prasowa, 10.02.2016.
• Radwan, A. (2014). Wyprowadzanie Karty nauczyciela tylnymi drzwiami. MEN zachęca do likwidacji szkół, w których obowiązuje. GazetaPrawna.pl, 22.10.2014. Pobrane z: http://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/830462,men-zacheca-samorzady-do-likwidacji-placowek-w-ktorych-obowiazuje-karta-nauczyciela.html [dostęp: 26.02.2016].
• Rhodes, R.A.W. (2012). Waves of governance. W: D. Levi-Faur (red.), The Oxford Handbook of Governance (s. 33–48). Oxford: Oxford University Press.
• Sadura, P. (2014). Państwo i nierówności w systemie edukacji: kierunki działań. W: B. Kłos, J. Szymańczak (red.), Nierówności społeczne w Polsce (s. 161–186). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Staniszkis, J. (2006). Ontologia socjalizmu. Nowy Sącz‒Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej‒Wydawnictwo Dante‒Wyższa Szkoła Biznesu–National Louis University.
• Staniszkis, J. (2001). Postkomunizm: próba opisu. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
• Stasikowski, R. (2009). O pojęciu zadań publicznych (studium z zakresu nauki administracji i nauki prawa administracyjnego). Samorząd Terytorialny, 7–8, 5–27.
• Syska, M. (red.) (2010). Komercjalizacja edukacji. Konsekwencje i nowe zagrożenia. Wrocław–Warszawa: Ośrodek Myśli Społecznej im. F. Lassalle’a.
• Sześciło, D. (2014a). O wątpliwościach wokół powierzania prowadzenia szkół samorządowych. Samorząd Terytorialny, 3, 5–13.
• Sześciło, D. (2014b). Rynek – konkurencja – interes publiczny. Wyzwania prawne urynkowienia usług publicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Sześciło, D. (2015). Samoobsługowe państwo dobrobytu. Czy obywatelska koprodukcja uratuje usługi publiczne? Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Szkudlarek, T. (2007). Edukacja i konstruowanie społecznych nierówności. W: J. Klebaniuk (red.), Fenomen nierówności społecznych (s. 31–52). Warszawa: Wydawnictwo Eneteia.
• Szymańczak, J. (2010). Edukacja przedszkolna w polityce oświatowej. Studia BAS, 2(22), 125–152.
• Wilkin, J. (red.) (2013). Jakość rządzenia w Polsce, Jak ją badać monitorować i poprawiać? Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Verdery, K. (1996). What Was Socialism, and What Comes Next? Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Verdery, K. (2003). The Vanishing Hectare: Property and Value in Postsocialist Transylvania. Ithaca: Cornell University Press.
• Zahorska, M. (2011). Polski „boom edukacyjny” i jego następstwa. W: M. Bucholc et al. (red.), Polska po 20 latach wolności (s. 175–190). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• ZNP (2015). Ostatnie małe szkoły. Pobrane z: http://www.znp.edu.pl/element/2281/Ostatnie_male_szkoly [dostęp: 26.02.2016].
• Zybała, A. (2013). Polityki publiczne wobec wzorców zarządzania publicznego. Zarządzanie Publiczne, 4 (26), 34–48.

Identifiers

DOI

10.15678/ZP.2016.35.1.04