Brud jako metafora w twórczości Brunona Schulza

• Authors: Magdalena Jarnotowska

Title variants

EN

Dirt as a Metaphor of Brunon Schultz’s Works

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The study describes anthropological and philosophical aspects of dirt as a metaphor. The author interprets the motif in the context of hygiene rhetoric (crystal palace, cleansing the society of unnecessary elements, dirt as a form of revolt, dirt as stigma etc.). Based on the example of Dwugłos o Schulzu by Kazimierz Wyka and Stefan Napierski she analyzes the meaning of metaphors and axiologically characterized pictures, favouring the analogy: if it is dirty, it is immoral. The author is interested in the idea of cleanliness and dirt as understood and pictured by the authors of the interwar period. It is these notions that literary critics of the named period refer to while formulating allegations towards Schulz’s works. The author presents dirt as a historically and culturally variable category, which was influenced by the development of medicine, cosmetic industry and advertising. She confronts Schulz’s modern guardian of order — Adela, with Jacob, an eccentric who introduces chaos and impropriety. The author is trying to grasp these metaphors and pictures due to which dirt in Schulz’s world stands for a creative potential.

Keywords

PL

Bruno Schulz; Kazimierz Wyka; Stefan Napierski; Dwugłos o Schulzu; brud; czystość; higiena; kryształowy pałac; międzywojenna krytyka literacka

EN

Bruno Schulz; Kazimierz Wyka; Stefan Napierski; Dwugłos o Schulzu; dirt; cleanliness; hygiene; crystal palace; interwar literary criticism

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Prace Polonistyczne
• Year: 2014
• Volume: 69
• Pages: 117-128

Dates

published

2014

Contributors

author

Magdalena Jarnotowska

References

• Adamczyk Adam (2012). Ucieczka z cieplarni [online]. Dostęp: „Res Publica Nowa”, http://publica.pl/ teksty/ucieczka-z-cieplarni [26.02.2014].
• Ashenburg Katherine (2010). Historia brudu. Przeł. Aleksandra Górska. Warszawa: Bellona. ISBN: 9788311114616.
• Bauman Zygmunt (2000). Ponowoczesność jako źródło cierpień. Warszawa: Wydawnictwo Sic!. ISBN: 8386056673. Sen o czystości. S. 11–34.
• Bolecki Włodzimierz (1996). Poetycki model prozy w dwudziestoleciu międzywojennym. Witkacy, Gombrowicz, Schulz i inni studium z poetyki historycznej. Wyd. 2 popr. i uzup. Kraków: Universitas. ISBN: 8370523218.
• Bolecki Włodzimierz (2003). Dwugłos o Schulzu. W: Słownik schulzowski. Oprac. Włodzimierz Bolecki, Jerzy Jarzębski, Stanisław Rosiek. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria. ISBN: 8389405806. S. 94–95.
• Dostojewski Fiodor (1992). Notatki z podziemia, Gracz. Przeł. Gabriel Karski. Warszawa: Wydawnictwo Puls. ISBN: 0907587682. Notatki z podziemia. S. 5–108.
• Douglas Mary (2007). Czystość i zmaza. Przeł. Marta Bucholc. Wstęp Joanna Tokarska-Bakir. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. ISBN: 9788306030488.
• Ficowski Jerzy (2002). Regiony wielkiej herezji i okolice. Bruno Schulz i jego mitologia. Sejny: Fundacja Pogranicze. ISBN: 8386872373.
• Fik Ignacy (1961). Wybór pism krytycznych. Wyd. 2. Oprac. i wstęp Andrzej Chruszczyński. Warszawa: Wydawnictwo „Książka i Wiedza”. Co za czasy! S. 212–221.
• Fischer-Dücklemann Anna (1908). Kobieta lekarką domową. Podręcznik lekarski do pielęgnowania zdrowia i lecznictwa w rodzinie, z szczególnym uwzględnieniem chorób kobiecych i dziecięcych, położnictwa i pielęgnowania dzieci… Przeł. Teresa Jaroszewska i A. Czarnowski. Mikołów — Warszawa: Nakładem Karola Miarki.
• Janion Maria (2001). Wyka i czas. „Dekada Literacka” 2001, nr 1/2 (171/172). ISSN: 0867-4094. S. 9–13.
• Kitowska-Łysiak Małgorzata (2007). Schulzowskie marginalia. Lublin: Wydawnictwo KUL. ISBN: 9878373636231. „Ja, Anna Csillag…”. S. 47–68.
• Klemperer Victor (1983). LTI. Notatnik filologa. Przeł. Juliusz Zychowicz. Kraków — Wrocław: Wydawnictwo Literackie. ISBN: 8308801125X.
• Koliński Michał (2007). Łódź między wojnami. Opowieść o życiu miasta 1918–1939. Łódź: Piątek Trzynastego Wydawnictwo. ISBN: 9788374151009.
• Kristeva Julia (2007). Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie. Przeł. Maciej Falski. Kraków: Wydawnictwo UJ. ISBN: 9788323323273.
• Krzywicka Irena (2013). Wyznania gorszycielki. Warszawa: Czytelnik. ISBN: 9788307032931. Mały słownik języka polskiego. Wydanie nowe (2000). Red. Elżbieta Sobol. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. ISBN: 8301131128.
• Markowski Michał Paweł (2012). Powszechna rozwiązłość. Schulz, egzystencja, literatura. Kraków: Wydawnictwo UJ. ISBN: 9788323334125.
• Mączewski Ryszard (2009). Warszawa między wojnami. Opowieść o życiu stolicy 1918–1939. Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy. ISBN: 9788361253518.
• Müldner-Nieckowski Piotr (2004). Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego. Wyrażenia, zwroty, frazy. Warszawa: Świat Książki. ISBN: 9788373914988.
• Schulz Bruno (1997a). Sanatorium pod Klepsydrą. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. ISBN: 8306026136. Księga. S. 113–126.
• Schulz Bruno (1997b). Sklepy cynamonowe. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. ISBN: 8306026136. Nawiedzenie. S. 16–23. Manekiny. S. 30–36.
• Schulz Bruno (2008). Księga listów. Oprac. Jerzy Ficowski. Wyd. 3. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/ Obraz Terytoria. ISBN: 9788374537414.
• Wyka Kazimierz (2000). Stara szuflada i inne szkice z lat 1932–1939. Oprac. Maciej Urbanowski. Red. Henryk Markiewicz, Marta Wyka. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2000. ISBN: 8308030912. Dwugłos o Schulzu. S. 419–427.
• Wyka Kazimierz, Napierski Stefan (1939). Dwugłos o Schulzu, „Ateneum” 1939, nr 1. S. 156–163.

Identifiers

ISSN

0079-4791