ZAWOALOWANA I BEZPOŚREDNIA UWAGI O FEMINO-ŚWIATACH MARII PINIŃSKIEJ-BEREŚ I EWY PARTUM1

• Authors: Kostołowski Andrzej
• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Veiled and Direct. Remarks About the Feminine Worlds of Maria Pinińska-Bereś and Ewa Partum The proposals of art by the internationally known: Maria Pinińska-Bereś (1931–1999) and Ewa Partum (b. 1945) have been emerging since the 1960s and 1970s as the successive steps driving through the shell of masculine domination in art. Owing to the power and coherence of the liberation endeavours, both artists have worked out their own forms of creativity. Through the individuality of feminine approaches they mani- fested in their statements some sort of model message, and at the same time a uniqueness in the way of using artistic means of expression. For the sculpturess and “performeress” Pinińska-Bereś entangled in the mul- ti-level dualism of the patriarchal domination and neo-avant-guarde free- dom, the method depended on showing psychoanalytically filtered depths through the veiled object allusions. For the relatively early emancipated and direct in her strong performances conceptual artist, Ewa Partum, the fusion of corporal presence with critical ideas was, and still is, important.

Keywords

PL

FEMINIZM; MASKULINIZM; KORPORALNOŚĆ; RÓŻ

EN

FEMINISM; MASCULINISM; CORPOREALITY; PINK

• Publisher: Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
• Journal: DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu
• Year: 2018
• Volume: 25
• Pages: 108-135

Contributors

author

Kostołowski Andrzej

References

• 1. Niniejsze uwagi wykorzystują duże fragmenty moich wcześniejszych tekstów: Azyl Marii, [w katalogu:] Maria Pinińska-Bereś. Imaginarium cielesności, red. A. Borowiec, M. Piłatowska, Państwowa Galeria Sztuki, Sopot 2012 oraz Rozbiór, [w:] Ewa Partum 1965–2001 [polska edycja tekstów z katalogu Ewa Partum 1965–2001, Badische Kunstverein, Karlsruhe 2001), red. D. Monkiewicz, Muzeum Narodowe w Warszawie,
• 2006. Ponadto nawiązuję pośrednio do innych moich tekstów: Żywy róż, [wstęp w katalogu:] Maria Pinińska- Bereś, Galeria Krzysztofory, Kraków 1983; Kamień w wodę?, [w katalogu:] Maria Pinińska-Bereś. Obiekty z lat osiemdziesiątych, Galeria Krzysztofory, Kraków 1988; Ewy Partum krytyka kryteriów, „Arteon”, 2001, nr 10.
• 2. L. Nochlin, Why Have There Been No Great Women Artists?, „Art News”, January, 1971 [Dlaczego nie było wielkich artystek?], przeł. B. Limanowska, „Ośka”, 1999, nr 3(8).
• 3. W. Chadwick, Eros or Thanatos – The Surrealist Cult of Love Reexamined, „Artforum”, November, 1975, s. 46–56.
• 4. Exposition InteRnatiOnale du Surrealisme, Galerie Daniel Cordier, Paris 1959–1960, [katalog], s. 135.
• 5. W. Chadwick, dz. cyt., s. 56.
• 6. A. Markowska, Artystki Grupy Krakowskiej, [w:] Ewa Toniak (red.), Jestem artystką, we wszystkim co niepotrzebne. Kobiety i sztuka około 1968, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2010, s. 121.7.
• 7. Iza Kowalczyk poświęca Pinińskiej- Bereś m.in. fragment w tekście ogólniejszym: Feminizm w sztuce polskich artystek, www. oska.org.pl/biuletyn/6/64. pdf [dostęp 30.10.2011]. O samej artystce pisała w tekście Przestrzeń ucieleśniona [w:] Maria Pinińska-Bereś. Imaginarium cielesności, dz. cyt.
• 8. Patrz m.in. tej autorki: W poszukiwaniu ciała – w poszukiwaniu siebie. Wczesne realizacje rzeźbiarskie Marii Pinińskiej- Bereś, „Rzeźba Polska”, t. 13, 2008; (Nie) jestem feministką, ale..., www.obieg.pl/ teksty/4405, 13.10.2008, aktualizacja15.02.2009, [dostęp 30.10.2011]; Sztuka Marii Pinińskiej-Bereś i surrealistycznie rozumiana korporalność, www. Intertekst. com/201_artykul.html, 18.03.2010 [dostęp 30.10.2011].
• 9. J. Hanusek, (b.t.), [w:] Maria Pinińska- -Bereś. Rzeźba, [katalog], Galeria Manhattan, Łódź 1996.
• 10. A. Jakubowska o Pinińskiej-Bereś opublikowała m.in.: Ambigous Liberation, The Early Works of Maria Pinińska-Bereś, „Konsthistorisk tidskrift/ Journal ofArt History”, vol. 83, nr 2, 2014, http:// dx.doi.org/10.1080/00233609.2013.860 913 [dostęp: 11.03.2014]; Personalisingthe Global History of Pop Art. Alina Szapocznikow and Maria Pinińska-Bereś, [w:] Annika Oehrner (ed.), Art in Transfer in the Era of Pop, “Soderton Studies in Art History and Aesthetics”, 2016.
• 11. K. Minioudaki; Feminist Eruptions in Pop, Beyond Borders, [w:] Jessica Morgan i Flavia Frigeri (ed.), The World Goes Pop, Tate Publishing, London 2015.
• 12. Mihaly Csikszentmihalyi, Przepływ. Psychologia optymalnego doświadczenia, przeł. M. Wajda-Kacmajor, Taszów 2005, s. 167.
• 13. M. Pinińska-Bereś, O feminizmie w sztuce?, [w:] Maria Pinińska-Bereś 1931–1899, red. B. Gajewska, J. Hanusek, [katalog], Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki, Kraków 1999, s. 29.
• 14 .M. Hussakowska, Thing Pink, [w:] Maria Pinińska-Bereś 1931–1999, dz. cyt., s. 17.
• 15. The EY Exhibition: The World Goes Pop, Tate Modern, London 2015–2016.
• 16. M. Ławrynowicz, Metapoezja EwyPartum, [katalog], Galeria Krytyków, Waszawa 1981 (organizację wystawy wstrzymano ze względu na stan wojenny).
• 17. A. Stepken, Monografia twórczości, [w:] Ewa Partum 1965–2001, dz. cyt.
• 18. G. Nabakowski, Nieprzyjemne poczucie maskarady, [w:] Ewa Partum 1965–2001, dz. cyt.
• 19. G. Dziamski, Sztuka pisana ciałem, [w:] Ewa Partum 1965–2001, dz. cyt.
• 20. C. Gormley, Ewa Partum Visual Poetry 2006, Case Study, Performance at Tate.Onto the Space of Art, “Tate Research Publication”, 2016, http:://www.tate.org. uk/research/publications/performance- at-tate/case-studies/ewa-partum [dostęp: 28.05, 2018]
• 21. E. Majewska, Ewa Partum albo feminizm, który nadchodzi, [w:] M. Morzuch (red.), ewa partum. nic nie zatrzyma idei sztuki, [publikacja do wystawy], Muzeum Sztuki, Łódź 2014–2015.
• 22. Stosuję tu podział na perceptual and conceptual art, zastosowany przez Sol LeWitta w jego słynnym tekście Paragraphs on Conceptual Art, „Artforum”, R. 5, No. 10, 1967, s. 80.
• 23. E. Partum, Nowe źródła intelektualnych wzruszeń, [maszynopis], Warszawa 1970.
• 24. S. Melville, Aspects [w:] Anne Goldstein, Anne Rorimer (ed.), Reconsidering the Object of Art: 1965–1975, The MIT Press, Cambridge Mass. 1995.
• 25. U. Eco, Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych, Warszawa 1973, s. 164.
• 26. M. Ławrynowicz, Metapoezja Ewy Partum, dz. cyt.
• 27. E. Partum, Obszar zagospodarowany wyobraźnią, [ulotka, Warszawa], 1970.
• 28. M. Ławrynowicz, dz. cyt., s. 4. Wypowiedź Ewy Partum, cyt. za:
• 29. M. Ławrynowicz, dz. cyt., s. 5.
• 30. E. Partum, Wieża Eiffel’a. Obecność wysokości, [katalog], Galeria Adres.
• 31. R. Janssen, R. Crozier, TAMMail – Interview Project (www version), ICM The Museum Library, (London) 1994.
• 32. Cyt. za: A. Stepken, Monografia twórczości, [dz. cyt.], s. 12.