Wpływ Rady Szkolnej Krajowej na wdrażanie narodowego modelu wychowawczego w latach 1918–1926 (na przykładzie OSK)

• Authors: NIEDOJADŁO ANDRZEJ

Title variants

EN

The Influence of the National School Council on the Implementation of the National Educational Model in the Years 1918–1926 (on the Example of the OSK)

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono wpływ Rady Szkolnej Krajowej (RSK) na początki tworzenia się państwa i szkolnictwa polskiego oraz wychowania narodowego. Pomimo początkowej niechęci do władz centralnych RSK zarządziła palące zmiany w programach nauczania i obowiązkowe uczestnictwo młodzieży szkolnej w nabożeństwach odprawianych za wolną ojczyznę. Zwracała uwagę, aby w programach i podręcznikach nauczania znalazły się treści i bohaterowie wspomagający narodowy model wychowania. W okresie jej funkcjonowania wydano pierwsze świadectwa z polskim godłem narodowym i przyjęto na trwałe świętowanie ważnych uroczystości rocznicowych – Konstytucji 3 Maja, insurekcji kościuszkowskiej, powstań narodowo-wyzwoleńczych i odzyskania niepodległości – w polskich szkołach. Wpływała na kształtowanie postaw patriotycznych, moralnych i utrwalanie tożsamości narodowej.

EN

The article presents the influence of ROC on the beginnings of state formation and Polish education and national education. In spite of the initial reluctance towards the central authorities, the ROC commissions urgent changes in curricula and obligatory participation of school youth in services celebrated as a free homeland. She paid attention to the programs and teaching manuals included content and characters supporting the national model of education. During its operation, the first certificates with the Polish national emblem were issued and permanent celebrations of important anniversary celebrations – the Constitution of May 3, Kościuszko Insurrection, national liberation and independence regains – in Polish schools were adopted. It influenced the shaping of patriotic and moral attitudes and the consolidation of national identity.

Keywords

PL

Rada Szkolna Krajowa; patriotyzm; tożsamość narodowa; uroczystości państwowe; wychowanie narodowe

EN

National School Council; patriotism; national identity; state celebrations; national education

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski
• Journal: Edukacja-Technika-Informatyka
• Year: 2018
• Volume: 9
• Issue: 5
• Pages: 82-97

Dates

published

2018

Contributors

author

NIEDOJADŁO ANDRZEJ

• Doktor habilitowany profesor nadzwyczajny TSzW, Tarnowska Szkoła Wyższa, Wydział Nauk Stosowanych w Tarnowie, Polska

References

• Kronika Jednoklasowej Pospolitej Etatowej Szkoły w Toniach 1869–1949, rkps 129.
• Kronika Szkoły 1914–1939, Szkoła Podstawowa im. M. Konopnickiej w Tarnowie.
• Kronika Szkolna 1914–1939, Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Tarnowie, rkps bn. (bez numeru).
• Kronika szkolna 1918–1946, Szkoła Podstawowa nr 9 w Nowym Sączu, rkps bn.(bez numeru).
• Kronika 4 klasowej Szkoły w Iwkowej 1915–1939, pow. Brzeski (bez numeru).
• Kronika Szkoły Podstawowej w Nawojowej 1918–1939 (bez numeru).
• Protokoły Rady pedagogicznej 1918–1939, Szkoła Podstawowa w Tuchowie, pow. tarnowski (bez numeru).
• Historia Szkoły Ludowej na Rzędzinie 1868–1927, Szkoła Podstawowa nr 9 im. Orląt Lwowskich w Tarnowie, rkps 2.
• Kronika Szkoły Ludowej im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie 1924–1948. Szkoła im. Kazimierz Brodzińskiego w Tarnowie 1910–1960, rkps 1.
• Kronika Szkolna 1879–1943, Szkoła Podstawowa im. Juliusza Słowackiego w Tarnowie, rkps 47.
• Kronika Szkolna Szkoły Wydziałowej im. Mikołaja Kopernika w Tarnowie 1795–2003, rkps 19.
• Kronika Szkoły 7-klasowej im. Tadeusza Kościuszki 1896–1930, Szkoła Podstawowa nr 5 im. T. Kosciuszki w Tarnowie, rkps 1.
• Kronika Szkoły i księga wizytacyjna Szkoły Podstawowej im. Władysława Jagiełły w Pilźnie 1914–1954, rkps 6.
• Kronika Szkoły, Szkoła Powszechna Żeńska im. Królowej Jadwigi w Pilźnie 1914–1946, rkps 1.
• Kronika Szkoły Powszechnej 1918–1939, Szkoła Podstawowa nr 9 im. Orląt Lwowskich w Tarnowie, rkps 2.
• Księga protokołów i konferencji nauczycielskich 1917–1926, Szkoła Powszechna im. Henryka Sienkiewicza w Tarnowie, rkps 16.
• Księga protokołów i konferencji 1920–1927, Szkoła Wydziałowa im. Marii Konopnickiej w Tarnowie, rkps 99.
• Księga protokołów Rady Pedagogicznej 1925–1935, Szkoła Podstawowa im. Stanisława Staszica w Tarnowie, rkps 2.
• Księga protokołów konferencji miesięcznych grona nauczycielskiego 1920–1927, Szkoła Podstawowa w Borusowej, rkps 1.
• Inspektorat szkolny w Limanowej, Szkoła Podstawowa w Szyku 1925 –1962, rkps 85.
• Kronika szkolna Szaflary 1878–1966, rkps 11.
• Historia Szkoły w Bierutowicach 1890–1938, rkps 49.
• Kronika Szkoły w Roztoce–Brzezinach 1924–1952, rkps 121.
• Kronika Szkoły Filialnej we Wróblówce z księgą inwentarzową 1889–1937, pow. Nowy Targ, rkps 140.
• Kronika Szkoły im. Św. Scholastyki w Krakowie 1914–1941, rkps 76.
• Kronika Szkoły im. Józefa Dietla w Krakowie 1885–1938, rkps 74.
• Kronika Szkoły Ludowej w Maruszynie 1885–1932, rkps 97.
• Kronika Szkoły w Międzyczerwiennem Dolnem 1913–1951, rkps 100.
• Kronika Szkoły w Wiśniczu Nowym, pow. Bochnia 1818–1951, rkps 135.
• Księga wizytacyjna, rozporządzenia oraz kronika Szkoły Ludowej w Cieniawie 1891–1952, rkps 21.
• Księga protokołów Rady Pedagogicznej 1931–1934, Szkoła Podstawowa nr 1, im. Stanisława Staszica w Kielcach, rkps 5.
• Kronika Szkoły Ludowej w Bidzinach 1909–1931, Publiczna Szkoła Powszechna w Bidzianch, rkps 1.
• Protokół z posiedzeń Rady Pedagogicznej 1922–1927, Publiczna Szkoła Powszechna w Bodzechowie, rkps 22.
• Kronika szkolna 1920–1960, Publiczna Szkoła Powszechna w Sudole, rkps 1.
• Kronika szkolna 1915–1933, Szkoła Powszechna Żeńska im. Tadeusza Kościuszki w Radomiu, rkps 1.
• Kronika Szkoły Ludowej 1916–1927, Szkoła Podstawowa w Starosiedlicach, powiat iłżecki, rkps 1.
• Dziennik rozporządzeń Polskiej Komisji Likwidacyjnej 1918.
• Dziennik Urzędowy Rady Szkolnej Krajowej 1918, nr 11, s. 431
• Sprawozdania sejmowe 1919, s. LIX/19, 23.
• Program nauki w szkołach powszechnych siedmioklasowych, Geografia z nauką o Polsce współczesnej, Warszawa 1922.
• Program nauki w szkołach powszechnych siedmioklasowych, Gry i gimnastyka, Warszawa 1922.
• Program nauki w szkołach powszechnych siedmioklasowych, Historia, Warszawa 1922.
• Program nauki w szkołach powszechnych siedmioklasowych, Nauka o Polsce i świecie współczesnym, Warszawa 1922.
• Program nauki w szkołach powszechnych siedmioklasowych, Roboty, Warszawa 1922.
• Program nauki w szkołach powszechnych siedmioklasowych, Śpiew, Warszawa 1922.
• Juśko, E. (2003). Szkolnictwo powszechne w powiecie tarnowskim w latach 1918–1939. Lublin: Wyd. KUL.
• Juśko, E. (2006). Wpływ szkolnictwa ludowego autonomicznej Galicji na kształt polskiej szkoły powszechnej w latach 1918–1922. Lublin: Wyd, KUL.
• Kulczykowska, A. (1972). Programy nauczania historii w Polsce 1918–1932. Warszawa: PWN.
• Lipowska, M. (1961). Koncepcje wykształcenia ogólnego w programach szkoły polskiej z lat 1919–1922. Toruń; Towarzystwo Naukowe w Toruniu.
• Lipowska, M. (1969). Koncepcje wychowania w polskich programach szkolnych okresu międzywojennego. Rozprawy z Dziejów Oświaty, XII, 3–48.
• Niedojadło, A. (2013). Wychowanie narodowe i państwowe w szkołach powszechnych Okręgu Szkolnego Krakowskiego w latach 1918–1939. Lublin, Tarnów: Wyd, KUL, Biblios.
• Niedojadło, A. (2015a). Postacie bohaterów narodowych Polski oraz Europy i świata, związanych z Polską, występujące w obchodach uroczystości państwowym w szkolnictwie powszechnym II Rzeczypospolitej w latach 1918–1926 na przykładzie Okręgu Szkolnego Krakowskiego. Tarnowskie Studia Historyczne, IV, 92–102.
• Niedojadło, A. (2015b). Uroczystości państwowe ważnymi praktycznym komponentem realizacji podstawowych założeń i teleologii wychowania narodowego w szkołach powszechnych Okręgu Szkolnego Krakowskiego w II Rzeczypospolitej. W: E. Juśko, J. Kamińska-Kwak, R. Pelczar (red.), Studia problemowe z historii wychowania w XIX–XX wieku (s. 113–137). Tarnów, Stalowa Wola: Wyd. Wydziału Zamiejscowego Prawa i Nauk o Społeczeństwie KUL w Stalowej Woli.
• Niedojadło, A. (2016). Pierwsze dni i lata w działalności szkół powszechnych w Tarnowie po odzyskaniu niepodległości Polski w 1918 r. W: B. Sawczyk, E. Stańczyk, T. Trytek (red.), Tarnów. Pierwsze niepodległe. Różnymi drogami do niepodległości (s. 83–101). Tarnów.
• Nowa Reforma (1928) nr 492.
• Oświata i Wychowanie (1929), nr 2, s. 110.
• Ruta, Z. (1980). Szkolnictwo powszechne w okręgu szkolnym krakowskim w latach 1918–1939. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Ruta, Z. (1983). Szkolnictwo powszechne, średnie ogólnokształcące i pedagogiczne w Tarnowie i powiecie tarnowskim. W: F. Kiryk, Z. Ruta (red.), Tarnów. Dzieje miasta i regionu. T. 2. Czasy rozbiorów i Drugiej Rzeczypospolitej (s. 548–619). Tarnów.
• Sochaniewicz, K. (1921). Kult przeszłości w wychowaniu narodowym. Zamość.
• Trzebiatowski, K. (1970). Szkolnictwo powszechne w Polsce w latach 1918–1932. Wrocław, Warszawa, Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Urbanowicz, B. (2010). Józef Piłsudski w świetle podręczników do nauczania historii z lat 1918– 1977. Częstochowskie Teki Historyczne, I.
• Wasilewska, A.E. (2004). Gloria victis. Tradycje powstania styczniowego w Drugiej Rzeczypospolitej. Pruszków: Ajaks.