Tożsamość a niedostosowanie społeczne i doświadczanie wstydu w okresie wczesnego dorastania

• Authors: Marta Molińska

Title variants

EN

Identity status, social maladjustment and shame during early adolescence

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł prezentuje wybrane wyniki badania przeprowadzonego na grupie 373 uczniów trzech gimnazjów województwa wielkopolskiego – jednego w średnim mieście i dwóch w mniejszych miastach. Skupiono się na charakterystyce statusów tożsamości młodzieży uzyskanych w wyniku zastosowania analizy skupień metodą k-średnich. Wyłoniono trzy statusy tożsamości: rozproszoną (32% uczniów), ruminacyjne moratorium (27%) i tożsamość osiągniętą (41%). Następnie sprawdzono za pomocą wielozmiennowej analizy wariancji, czy grupy młodzieży o różnych statusach tożsamości różnią się poziomem niedostosowania społecznego oraz doświadczania wstydu przy kontroli czynników ekonomiczno-demograficznych. Osoby o tożsamości rozproszonej charakteryzowały się wyższym poziomem niedostosowania rodzinnego oraz koleżeńskiego niż pozostałe. Nie stwierdzono istotnych różnic pod względem niedostosowania szkolnego oraz poziomu doświadczanego wstydu.

EN

Findings from research conducted in group of 373 students from three schools on characteristics of early adolescent identity emerged from cluster analysis. Three types emerged: diffused (32%), moratorium (27%) and achievement identities (41%). Analysis of variance (MANCOVA) showed that there was no significant difference between socio-demographic indicators (gender, socio-economic family status), level of social maladjustment and experience of shame for individuals according to identity status. Socialmaladjustment only differentiated at the level of family or colleagues – at a significant but moderate level in a group with diffused, moratorium and achievement identities.

Keywords

PL

wczesny okres dorastania; wymiary tożsamości; statusy tożsamości; niedostosowanie społeczne; wstyd

EN

early adolescence; dimensions of identity; identity statuses; social maladjustment; shame

• Publisher: Instytut Badań Edukacyjnych
• Journal: Edukacja
• Year: 2014
• Issue: 4(129)
• Pages: 62–70

Dates

published

2014-12-31

Contributors

author

Marta Molińska

• Instytut Psychologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

References

• Brzezińska, A. I., Kaczan, R., Piotrowski, K., Rycielski, P. (2008). Uwarunkowania aktywności zawodowej osób z ograniczeniami sprawności: kapitał osobisty i społeczny. Nauka, 2, 129–156
• Brzezińska, A. I., Piotrowski, K. (2010). Polska adaptacja Skali Wymiarów Rozwoju Tożsamości (DIDS). Polskie Forum Psychologiczne, 15 (1), 66–84.
• Brzezińska, A. I. (2012) Tutoring w edukacji: kaprys, konieczność czy szansa rozwoju dla ucznia i nauczyciela? W: J. Iwański (red.), Tutoring młodych uchodźców (s. 38–55). Warszawa: Stowarzyszenie Praktyków Kultury.
• Czub, T. i Brzezińska, A. I. (2013). Regulacyjna wartość emocji wstydu w procesie kształtowania się tożsamości. Psychologia Rozwojowa, 1 (18), 27–43.
• Czub, T. (2005). Wstyd i formy obrony przed wstydem. W: P. Orlik (red.), Magma uczuć (s. 377–389). Poznań: Wydawnictwo Instytutu Filozofii UAM.
• Czub, T. (2009). Wstyd u dzieci krzywdzonych – mechanizmy i konsekwencje. W: B. Gulla i M. Wysocka-Pleczyk (red.), Dziecko jako ofiara i sprawca przemocy, (t. 1, s. 51–60). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Czub, T. (2012). Adaptacja Kwestionariusza Uczuć Osobistych. Instytut Psychologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (maszynopis niepublikowany).
• Galliher, R. V., Kerpelman, J. L. (2012). The intersection of identity development and peer relationships processes in adolescence and young adulthood: Contributions of the special issue. Journal of Adolescence, 32, 1409–1415.
• Grotevant, H. D. (1987). Toward a process model of identity formation. Journal of Adolescent Research, 2, 203–222.
• Flum, H., Lavi-Yudelevitch, M. (2002). Adolescents’ relatedness and identity formation: A narrative study. Journal of Social and Personal Relationships, 19 (4), 527–548.
• Jarmakowski, T. (2011). Rola myślenia ruminacyjnego w podatności na wyuczoną bezradność. Studia Psychologiczne, 49, 61–72.
• Lewis, M. (2005). Emocje samoświadomościowe: zażenowanie, duma, wstyd, poczucie winy. W: J. M. Haviland-Jones, M. Lewis (red.), Psychologia emocji (s. 780–795). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Luyckx, K., Schwartz, S. J., Berzonsky, M. D., Soenens, B., Vansteenkiste, M., Smiths, I., Goossens, L. (2008). Capturing ruminative exploration: extending the four-dimensional model of identity formation in late adolescence. Journal of Research in Personality, 42, 52–82.
• Marcia, J.E. (2002). Identity and psychosocial development in adulthood. Identity: An International Journal of Theory and Research, 2 (1), 7–28.
• Pytka L. (2005). Pedagogika resocjalizacyjna, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
• Rękosiewicz, M. (2013). W drodze do dorosłości. Tożsamość osób z niepełnosprawnością intelektualną. Poznań: Tipi.
• Zakrzewska, M. (2004). Miary podobieństwa i odległości dla danych ilościowych wykorzystywane przez SPSS w analizie skupień. W: J. M. Brzeziński (red.), Metodologia badań psychologicznych – wybór tekstów (s. 506–534). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Notes

http://www.edukacja.ibe.edu.pl/images/numery/2014/4-5-molinska-tozsamosc-a-niedostosowanie-spoleczne.pdf

Identifiers

ISSN

0239-6858