"Ostatnia Wieczerza" Pawła Huellego (i Jany Unuk) jako konfrontacja z tradycją, z własną i cudzą kulturą

• Authors: Tokarz Bożena

Title variants

SL

"Zadnja večerja" Pawła Huelleja (in Jane Unuk) kot soočenje z lastno tradicijo in tujo kulturo

EN

"Ostatnia Wieczerza" by Paweł Huelle (and Jana Unuk) as a confrontation with own tradition and other people’s culture

• Languages of publication: PL

Abstracts

SL

Slovenski prevod romana Zadnja večerja Pawła Huelleja je izšel leta 2010, komaj tri leta po izidu izvirnika, prevedla ga je Jana Unuk. Miselna shema Zadnje večerje (kot podlaga stereotipa), ki jo sestavljajo skupna večerja Jezusa in apostolov na način daritvene gostije, Jezusova vednost o Judeževi izdaji, lastnem mučeništvu in žrtvovanju ter preobrazba in sporočilo vere — obsega strukturo celotnega romana. Stereotip je vključen v kontekst sodobnih dogajanj kot argument širšega dialoga na temo skupnosti, svobode, izdaje, vere in umetnosti. Jana Unuk je pri prenašanju smisla in ideje izvirnika v slovensko kulturo glede na uresničeni jezikovni transfer do določene mere soustvarjalka romana. Kljub prevajalkini zvestobi izvirniku in njenim prevajalskim veščinam miselna shema Zadnje večerje, naravnana na prihodnost, zaradi drugačne pragmatike slovenskega jezika in nekoliko drugačne kulturne imaginacije ni dosegla vseh potencialov izvirnika (zbujajočih upanje). Ko izvirnik vstopa v ciljno kulturo, privzema njene lastnosti celo na ravni prevoda tako univerzalnih stereotipov, kot so religiozni stereotipi.

EN

In 2010, only three years after the Polish edition, a translation by Jana Unuk of the novel Ostatnia Wieczerza (‘The Last Supper’) by Paweł Huelle appeared. The mental schema of The Last Supper (the basis of a stereotype), which is in the character of a sacrificial feast and consists of: the shared supper of Jesus and the apostles, the knowledge of Jesus about the betrayal by Judas, about His own martyrdom, sacrifice and transubstantiation and the message of faith, covers the structure of the entire novel. The stereotype has been introduced into the context of the contemporary events as an argument of a broader dialogue on the topic of community, freedom, betrayal, religion and art. In a way, Jana Unuk has become a co-author of the novel by transferring the sense and the idea of the original version to the Slovenian culture, due to the performed language transfer. Despite the faithfulness to the original and the translation art of the translator, the mental schema of The Last Supper that is oriented upon the future did not receive the potentiality of the original (giving hope) because of the different pragmatics of the Slovenian language and its slightly different cultural conception.

Keywords

PL

stereotyp; przekład; Ostatnia Wieczerza; Paweł Huelle; Jana Unuk

SL

stereotip; prevod; Zadnja večerja; Paweł Huelle; Jana Unuk

EN

a stereotype; translation; The Last Supper; Paweł Huelle; Jana Unuk

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Przekłady Literatur Słowiańskich
• Year: 2013
• Volume: 4
• Issue: 1
• Pages: 185-207

Dates

published

2013-07-01

Contributors

author

Tokarz Bożena

• Instytut Filologii Słowiańskiej, Uniwersytet Śląski

References

• Bartmiński, Jerzy, Jolanta Panasiuk. „Stereotypy językowe.” Współczesny język polski. Encyklopedia kultury XX wieku. Red. Jerzy Bartmiński. Wrocław: Wiedza o Kulturze, 1993. 363—389.
• Danek, Danuta. Dzieło literackie jako książka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980.
• Eco, Umberto. „Nadinterpretowanie tekstów.” Interpretacja i nadinterpretacja. Red. Stefan Collin. Tłum. Tomasz Biedroń. Kraków: Znak, 1996. 45—65.
• Eco, Umberto. Lector in fabula. Tłum. Piotr Salwa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1994.
• Eco, Umberto. Pejzaż semiotyczny. Tłum. Adam Weinsberg. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972.
• Eliade, Mircea. Sacrum, mit, historia: wybór esejów. Tłum. Anna Tatarkiewicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970.
• Kordys, Jan. Kategorie antropologiczne i tożsamość narracyjna. Kraków: Universitas, 2006.
• Kroński, Tadeusz. Hegel. Warszawa: Wiedza Powszechna 1966.
• Mitosek, Zofia. Literatura i stereotypy. Wrocław—Warszawa—Kraków—Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1974.
• Ricœur, Paul. „Wyjaśnianie i rozumienie.”. Język, tekst, interpretacja. Tłum. Katarzyna Rosner. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1989.
• Ricœur, Paul. O tłumaczeniu. Tłum. T Tomasz Swoboda, Stanisław Ulaszek. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2008.
• Schaff, Adam. Szkice z filozofii języka. Warszawa: Książka i Wiedza, 1967.
• Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne. Red. Janusz Anusiewicz, Jerzy Bartmiński. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, 1998.
• Tabakowska, Elżbieta. „Bariery kulturowe są zbudowane z gramatyki.” Przekład, język, kultura. Red. Roman Lewicki. Lublin: Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2002. 25—34.
• Tokarz, Bożena. „Twórca — stereotyp — profilowanie, czyli literacka rzeczywistość alternatywna.” Stereotypy w literaturze (i tuż obok). Red. Włodzimierz Bolecki, Grzegorz Gazda. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2003. 161—172.
• Tokarz, Bożena. Spotkania. Czasoprzestrzeń przekładu artystycznego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2010.
• Tokarz, Bożena. Wzorzec, podobieństwo, przypominanie. Katowice: Śląsk, 1998.
• Ziomek, Jerzy. Retoryka opisowa. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1990.

Identifiers

ISSN

1899-9417