Parentocentryzm Davida Heyda i epos (pro)kreacyjny

• Authors: Kazimierz Szewczyk

Title variants

EN

David Heyd’s Generocentrism and the ‘(Pro)creation Epic’

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W pierwszej części artykułu, odwołując się do prac Davida Heyda, uzasadniam tezę o kluczowej roli autonomii decyzyjnej kobiet (partnerów) w wyborach prokreacyjnych oraz przedstawiam pogląd, że w relacji pracownik systemu opieki zdrowotnej – pacjentka brzemienna lub planująca ciążę, zasadniczym etycznym obowiązkiem lekarzy jest pomaganie podopiecznym w dokonywaniu takich wyborów. Powinny być one zgodne z koncepcjami moralnie dobrego człowieka afirmowanymi przez kobiety (partnerów). W drugiej części pracy korzystam z koncepcji świętości ludzkiego życia rozwijanej przez Ronalda Dworkina, w celu minimalizacji skłonności do zrównywania płodu z innymi narządami w kompleksowym medycznym modelu relacji kobieta brzemienna – dziecko nienarodzone. Posługuję się nią również w konstruowaniu „eposu prokreacyjnego” jako światopoglądowej ramy polityki zdrowotnej i profesjonalnej pomocy udzielanej w sferze reprodukcyjnej. Zakładam, że jest to rama właściwa dla demokratycznych społeczeństw prawnych.

EN

In the first part of my paper, drawing on the works by David Heyd, I argue that, in the choices related to procreation, an autonomous decision of the woman (or of partners) involved should play the key role. In the relation between a healthcare professional, on the one hand, and a pregnant patient, or a patient who intends to become pregnant, on the other – the former is ethically obliged to provide proper help in the decision-making process that should nevertheless be founded on the ethical ideal of a morally good person. The decision should also be informed by the conception of a morally good person endorsed by the woman (or by partners). In the second part of my paper, I refer to the conception of the sanctity of human life, developed by Ronald Dworkin, to claim that, in a complex medical model, the tendency to equate the fetus with bodily organs should be curtailed as far as the relation between the pregnant woman and the fetus is concerned. The idea of the sanctity of life also serves as the ground on which what I call a ‘procreation epic’ is based. The suggested epic, viewed as a general philosophical framework for the healthcare and reproductive medicine policy, is considered relevant to democratic societies.

Keywords

PL

Ronald Dworkin; David Heyd; autonomia prokreacyjna; demokratyczne społeczeństwa; epos prokreacyjny; kobieta ciężarna; świętość życia

EN

Ronald Dworkin; David Heyd; democratic societies; pregnant women; procreative autonomy; procreation epic; the sanctity of life

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2014
• Issue: 42
• Pages: 178-203

Contributors

author

Kazimierz Szewczyk

References

• W. Chańska, Nieszczęsny dar życia. Filozofia i etyka jakości życia w medycynie współczesnej, Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2009.
• B. Chyrowicz, Problem argumentacji z odpowiedzialności za przyszłe pokolenia, [w:] Świadomość środowiska, W. Galewicz (red.), Universitas, Kraków 2006.
• P. Conrad, The Medicalization of Society. Transformation of Human Condition into Treatable Disorders, The John Hopkins University Press, Baltimore 2007.
• R. Dworkin, Life’s Dominion. An Argument About Abortion, Euthanasia, and Individual Freedom, Vintage Books, New York 1994.
• J. Harris, Genethics. Moral Issues in the Creation of People – Book Reviews, „Mind” (4) 1994; dostępne na: http://findarticles.com/p/articles/mi_m2346/ is_n410_v103/ai_15256435/?tag=mantle_skin;content.
• Health Council of the Netherlands, Care for Unborn Child, Centre for Ethics and Health, Hague 2009; dostępne na: http://www.gezondheidsraad.nl/sites/default/files/200901E.pdf.
• D. Heyd, Genethics. Moral Issues in the Creation of People, University of California Press, Berkeley 1992; dostępne na: http://publishing.cdlib.org/ucpressebooks/view?docId=ft309nb1nd&brand=ucpress.
• D. Heyd, Human Nature: An Oxymoron?, „Journal of Medicine and Philoso- phy” (2) 2003.
• D. Heyd, The Intractability of the Nonidentity Problem, [w:] Harming Future Persons, M.A. Roberts, D.T. Wasserman (red.), „International Library of Ethics, Law, and the New Medicine” (1) 2009; dostępne na: https://publicportal.ekmd. huji.ac.il/bioethics/Published%20Articles/Non-Identity-article%20Heyd.pdf.
• Janvier, Leblanc, Barrington – A. Janvier, I. Leblanc, K.J. Barrington, The Best-Interests Standard Is Not Applied for Neonatal Resuscitation Decisions, „Pediatrics” (5) 2008; dostępne na: http://pediatrics.aappublications.org/cgi/reprint/121/5/963.
• P. Kemp, Final Report to the Commission on the Project „Basic Ethical Principles in Bioethics and Biolaw”, Copenhagen 1999; dostępne na: http://ec.europa.eu/ research/biosociety/pdf/final_rep_95_0207.pdf.
• M.G. Kuczewski, When Your Healthcare Ethics Committee “Fails to Thrive”, „HEC Forum” (3) 1999.
• L.B. McCullough, F.A. Chervenak, A Critical Analysis of the Concept and Discourse of “Unborn Child”, „American Journal of Bioethics” (7) 2008.
• S. Mattingly, The Maternal-Fetal Dyad: Exploring the Two-Patient Obstetric Model, „Hastings Center Report” (1) 1992; dostępne na: http://findarticles.com/ p/articles/mi_go2103/is_n1_v22/ai_n28611453/.
• T.S. Petersen, Generocentrism: A Critical Discussion of David Heyd, „Philosophia” (1–4) 2001.
• J. Rawls, Liberalizm polityczny, tłum. A. Romaniuk, PWN, Warszawa 1998.
• J. Różyńska, Od zygoty do osoby. Potencjalność, identyczność i przerywanie ciąży, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2008.
• J. Różyńska, Wartość (nie)istnienia, „Etyka” (44) 2011.
• W.A. Silverman, Mismatched Attitudes About Neonatal Death, „Hastings Center Report” (6) 1981.
• D. Smolkin, Genethics. Moral Issues in the Creation of People – Review, „Ethics” (3) 1994.
• M. Soniewicka, Regulacje prawne wobec nowoczesnych technik kontroli prokreacji: analiza roszczeń wrongful life, „Diametros” (19) 2009; dostępne na: http://www.diametros.iphils.uj.edu.pl/pdf/diam19_soniewicka.PDF.
• C. Strong, O wyrządzaniu szkody przez poczęcie: przegląd błędnych koncepcji i nowa analiza, tłum. W Galewicz, [w:] Początki ludzkiego życia, W. Galewicz (red.), Universitas, Kraków 2010.
• K. Szewczyk, O Renè Dubosie, jego nowej medycynie hipokratesowej i teologii Ziemi, [w:] Świadomość środowiska, W. Galewicz (red.), Universitas, Kraków 2006.
• K. Szewczyk, Bioetyka. Pacjent w systemie opieki zdrowotnej, PWN, Warszawa 2009.
• K. Szewczyk, Szpitalne komisje etyczne jako składnik systemu opieki zdrowotnej w krajach demokratycznych, Debata, Konflikt między opinią lekarza i wolą pacjenta – czy są nam potrzebne szpitalne komisje etyczne?; dostępne na: http://www.ptb.org.pl/pdf/szewczyk_konflikt_1.pdf.
• K. Szewczyk, Czy płód jest pacjentem? Medyczne modele relacji kobieta brzemienna – dziecko nienarodzone, „Diametros” (31) 2012; dostępne na: http://www.diametros.iphils.uj.edu.pl/pdf/diam32szewczyk.PDF.
• K. Szewczyk, Komisje etyczne i konsultanci etyczni, [w:] Bioetyka, J. Różyńska, W. Chańska (red.), Wolters Kluwer, Warszawa 2013.
• D.T. Wasserman, The Nonidentity Problem. Disability, and the Role Morality of Prospective Parents, „Ethics” (1) 2005.
• E.O. Wilson, O naturze ludzkiej, tłum. B. Szacka, PIW, Warszawa 1988.