Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2011 | 1(11) | 111-123

Article title

Współcześni językoznawcy polscy jako współbadacze i animatorzy kultury duchowej

Selected contents from this journal

Title variants

EN
Modern Polish linguists as co-researchers and animators of spiritual culture

Languages of publication

PL

Abstracts

EN
The article is devoted to a research movement which has been present in Polish linguistics for quite a long time. Its representatives are concerned with the ways of expressing moral values in language. The author believes that a scholar should not only seek the truth in the epistemic sense, but also serve creating the common good with his or her work, by fostering moral truths solidified in and expressed through language, and thus contribute to cultivating a social community united by a sense of common values.

Keywords

Contributors

  • Uniwersytet Warszawski, Warszawa

References

  • A. Kłoskowska, Kultura, [w:] Encyklopedia kultury polskiej xx wieku, t. 1: A. Kłoskowska (red.), Pojęcia i problemy wiedzy o kulturze, Wrocław 1991.
  • A. Bogusławski i in. (red.), Co badania filologiczne mówią o wartości, t. 1–2, Warszawa 1987.
  • Z. Zaron, Wybrane pojęcia etyczne w analizie semantycznej. (Kochaj bliźniego swego), Wrocław 1985
  • B. Bierwiaczonek, Religijne subkategorie miłości, [w:] I. Nowakowska-Kempna, A. Dąbrowska, J. Anusiewicz (red.), Język a kultura, t. 14: Uczucia w języku i tekście, Wrocław 2000, s. 79–115
  • A. Wysocka, Szkic do obrazu miłości erotycznej w polszczyźnie, „Prace Filologiczne” lii, 2007, s. 419–432
  • R. Grzegorczykowa, POKORA, PYCHA i pojęcia pokrewne, [w:] J. Bartmiński, M. Mazurkiewicz-Brzozowska (red.), Nazwy wartości. Studia leksykalno-semantyczne, Lublin 1993, s. 23–39
  • M. Abramowicz, WOLNOŚĆ, [w:] J. Bartmiński, M. Mazurkiewicz-Brzozowska (red.), Nazwy wartości. Studia leksykalno-semantyczne, Lublin 1993, s. 147–156
  • A. Nagórko, Pojednanie i Versöhnung – próba analizy kontrastywnej, [w:] A. Markowski (red.), Opisać słowa, Warszawa, s. 92–105
  • I. Karolak, PATRIOTYZM, , [w:] J. Bartmiński, M. Mazurkiewicz-Brzozowska (red.), Nazwy wartości. Studia leksykalno-semantyczne, Lublin 1993, s. 157–176
  • R. Grzegorczykowa, Jeszcze w sprawie rozumienia dobra i dobroci, [w:] J. Bartmiński (red.), Język w kręgu wartości, Lublin 2003, s. 261–272
  • M. Karwatowska, Językowy obraz „kłamstwa”, [w:] J. Bartmiński (red.), Język w kręgu wartości, Lublin 2003, s. 319–338
  • J. Antas, O kłamstwie i kłamaniu. Studium semantyczno- -pragmatyczne, Kraków 1999
  • A. Grybosiowa, O dystansie, szacunku i tolerancji w mediach, [w:] A. Grybosiowa, Język wtopiony w rzeczywistość, Katowice 2003, s. 138–144
  • M. Brzozowska, Oblicza polskiego patriotyzmu we współczesnej polszczyźnie, [w:] J. Mazur i in. (red.), Człowiek wobec wyzwań współczesności. Upadek wartości czy walka o wartość?, Lublin 2007, s. 279–289
  • K. Ożóg, O prymacie wolności nad prawdą – wartościowanie w dobie postmodernistycznej, [w:] J. Mazur i in. (red.), Człowiek wobec wyzwań współczesności. Upadek wartości czy walka o wartość?, Lublin 2007, s. 46–57
  • K. Ożóg, Współczesna polszczyzna a konsumpcjonizm, [w:] Z. Cygal-Krupa (red.), Współczesna polszczyzna. Stan, perspektywy, zagrożenia, Kraków – Tarnów 2008, s. 59–69
  • R. Grzegorczykowa, Obelga jako akt mowy, „Poradnik Językowy” 1991, nr 5–6, s. 193–200
  • H. Satkiewicz, Językowe przejawy agresji w mediach, [w:] J. Bralczyk, K. Mosiołek-Kłosińska (red.), Język w mediach masowych, Warszawa 2000, s. 28–33
  • S. Gajda, Agresja językowa w stosunkach międzyludzkich, [w:] W. Gruszczyński (red.), Język narzędziem myślenia i działania, Warszawa 2002, s. 59–66
  • A. Bogusławski, Świętość jakości życia?, „Przegląd Humanistyczny” 1996, nr 2, s. 1–39
  • A. Bogusławski, O „pożytkach karmienia człowieka piersią”, „Prace Filologiczne” xliii , 1998, s. 83–89
  • R. Grzegorczykowa, O znaczeniach współczesnych i ewolucji semantycznej wyrazów „gorszyć (się)”, „zgorszyć (się) i „zgorszenie”, „Prace Filologiczne” xlv, 2000, s. 215–219.
  • D. Galasiński, Chwalenie się jako perswazyjny akt mowy, Kraków 1992; J. Puzynina, O znaczeniu czasownika „oceniać” we współczesnym języku polskim, „Studia Gramatyczne” iv, s. 113–126
  • J. Podracki, M. Trysińska, Akty deprecjacji jako przykład negatywnego wartościowania odbiorcy, [w:] J. Mazur i in. (red.), Człowiek wobec wyzwań współczesności. Upadek wartości czy walka o wartość?, Lublin 2007, s. 137–146
  • A. Piotrowski, O dyskursie politycznym, [w:] J. Miodek (red.) O zagrożeniach i bogactwie polszczyzny. Forum Kultury Słowa, Wrocław 1995, Wrocław 1996, s. 247–252
  • G. Majkowska, Językowe sposoby aksjologizacji w dyskursie publicznym, [w:] J. Bralczyk, K. Mosiołek-Kłosińska (red.), Zmiany w publicznych zwyczajach językowych, Warszawa 2001, s. 37–44
  • E. Laskowska, Dyskurs parlamentarny w ujęciu komunikacyjnym, Bydgoszcz 2004; J. Bartmiński (red.), Język – wartości – polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych, Lublin 2006 (m.in. Polak, s. 360–367; Niemiec, s. 386–391; Nauczyciel, s. 527–533; Lekarz, s. 534–540)
  • M. Pietrucha, Profile pojęcia demokracji we współczesnym języku polskim, [w:] J. Bartmiński (red.), Język w kręgu wartości, Lublin 2003, s. 273–308
  • J. Bartmiński, Język − wartości – polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce: raport z badań empirycznych, Lublin 2006 (m.in. Demokracja, s. 72–77; Kapitalizm, s. 626–631; Komunizm, s. 605–612)
  • A. Dąbrowska, Zmiany obszarów podlegających tabu we współczesnej kulturze, [w:] A. Dąbrowska, A. Nowakowska (red.), Język a kultura, t. 20: Tom jubileuszowy, 2008, s. 173–196
  • J. Mazur (red.), Słownictwo współczesnej polszczyzny w okresie przemian, Lublin 2000
  • K. Ożóg, Polszczyzna przełomu xx i xxi wieku. Wybrane zagadnienia, Rzeszów 2001
  • K. Ożóg, Zmiany we współczesnym języku polskim i ich kulturowe uwarunkowania, [w:] A. Dąbrowska, A. Nowakowska (red.), Język a kultura, t. 20: Tom jubileuszowy, 2008, s. 59–79
  • J. Bartmiński, I. Sandomirskaja, W. Telija, Ojczyzna w polskim i rosyjskim językowym obrazie świata, [w:] J. Bartmiński (red.), Językowe podstawy obrazu świata, Lublin 2006, s. 252–270
  • M. Abramowicz, J. Bartmiński, Francuski peuple i polski lud. Dwa pojęcia – dwa paradygmaty językowo-kulturowe, ibid., s. 271–282.
  • R. Grzegorczykowa, Obraz ‘sumienia’ w języku polskim na tle porównawczym, „Prace Filologiczne” xliii, 1998, s. 175–184
  • M. Falkowska, Polskie czasowniki winić, obwiniać/obwinić w kontekście angielskiego blame, „Prace Filologiczne” lii, 2007, s. 89–100.
  • A. Wierzbicka, Język – umysł – kultura, Warszawa 1999
  • A. Wierzbicka, Semantyka. Jednostki elementarne i uniwersalne, Lublin 2006
  • A. Wierzbicka, Słowa klucze. Różne języki – różne kultury, Warszawa 2007
  • A. Mikołajczuk, Problem ocen w analizie wybranych polskich nazw uczuć z klasy semantycznej GNIEWU, [w:] I. Nowakowska-Kempna, A. Dąbrowska, J. Anusiewicz (red.), Język a kultura, t. 14: Uczucia w języku i tekście, 2000, s. 117–133
  • E. Jędrzejko, O językowych wykładnikach pojęcia WSTYD w różnych koncepcjach opisu, ibid., s. 59–77
  • A. Libura, Analiza semantyczna wyrazów nazywających NIENAWIŚĆ i inne uczucia negatywne, ibid., s. 135–152
  • D. Zdunkiewicz-Jedynak, Językowe środki perswazji w kazaniu, Tarnów 1996
  • D. Zdunkiewicz- Jedynak, Kultura słowa w komunikacji kaznodziejskiej – uwagi na marginesie tekstów homiletycznych i oficjalnych wypowiedzi kościelnych lat dziewięćdziesiątych, [w:] J. Miodek (red.), O zagrożeniach i bogactwie polszczyzny, Wrocław 1996, s. 135–144
  • J. Bralczyk, O języku polskiej propagandy politycznej lat siedemdziesiątych, Uppsala 1987
  • J. Anusiewicz, B. Siciński (red.), Język a kultura, t. 11: Język polityki a współczesna kultura polityczna, Wrocław 1994.
  • G. Majkowska, Język reklamy, [w:] K. Handke, H. Dalewska-Greń (red.), Polszczyzna a/i Polacy u schyłku xx wieku. Zbiór studiów, Warszawa 1994, s. 317–324.
  • J. Mazur, M. Rzeszutko, Słownictwo „NIE” jako przykład agresji i wulgaryzacji języka we współczesnej polszczyźnie, [w:] J. Mazur (red.), Słownictwo współczesnej polszczyzny w okresie przemian, Lublin 2000, s. 149–160
  • H. Zgółkowa, Język subkultur młodzieżowych lat dziewięćdziesiątych, [w:] J. Miodek (red.), O zagrożeniach i bogactwie polszczyzny, Wrocław 1996, s. 229–240
  • M. Rzeszutko, Słownictwo środowisk młodzieżowych w okresie polskiej transformacji, [w:] J. Mazur (red.), Słownictwo współczesnej polszczyzny w okresie przemian, Lublin 2000, s. 171–178
  • E. Kołodziejek, Człowiek i świat w języku subkultur, [w:] A. Dąbrowska, A. Nowakowska (red.), Język a kultura, t. 20: Tom jubileuszowy, Wrocław 2008, s. 287–296
  • D. Zdunkiewicz-Jedynak, Surfując po internecie w poszukiwaniu Boga. Gatunki komunikacji religijnej na polskich katolickich stronach internetowych, Tarnów 2006; B. Maliszewski, Świat wartości deklarowanych w wypowiedziach trzydziestoletnich internautów, [w:] J. Mazur i in. (red.), Człowiek wobec wyzwań współczesności. Upadek wartości czy walka o wartość?, Lublin 2007, s. 166–172
  • A. Pajdzińska, Wartościowanie we frazeologii, [w:] J. Puzynina, J. Anusiewicz (red.), Język a kultura, t. 3: Wartości w języku i tekście, Wrocław 1991, s. 15–28
  • A. Pajdzińska, Studia frazeologiczne, Łask 2006
  • A. Pajdzińska, Frazeologizmy w walce z „określoną epoką”, [w:] A. M. Lewicki (red.), Problemy frazeologii europejskiej i, Warszawa 1996, s. 49–55
  • R. Tokarski, Wartościowanie człowieka w metaforach językowych, „Pamiętnik Literacki” lxxxii, 1991, z. 1, s. 144–157
  • R. Tokarski, Czy człowiek jest istotą dobrą?, [w:] Studia o tropach II, Wrocław 1992
  • T. Dobrzyńska, Metafory wartościujące w publicystyce i wypowiedziach polityków, [w:] A. M. Lewicki, R. Tokarski (red.), Kreowanie świata w tekstach, Lublin 1995, s. 201–214
  • B. Witosz, O wartościach i wartościowaniu w poemacie opisowym polskiego Oświecenia, [w:] Prace Naukowe UŚ, Prace Językoznawcze, z. 26: Studia historycznojęzykowe, Katowice 2001, s. 249–256.
  • M. Wojtak, Staropolska etykieta językowa jako obraz relacji międzyludzkich, [w:] A. Pajdzińska, P. Krzyżanowski, Przeszłość w językowym obrazie świata, Lublin 1999, s. 205–216
  • K. Kleszczowa, po staropolsku. Studium leksykalno-aksjologiczne, [w:] Prace Naukowe UŚ, Prace językoznawcze, z. 26: Studia historycznojęzykowe, Katowice 2001, s. 93–101
  • H. Wiśniewska, Leksyka wartościująca „płeć żeńską” w utworach Wespazjana Kochowskiego, [w:] Prace Naukowe UŚ, Prace językoznawcze, z. 26: Studia historycznojęzykowe, Katowice 2001, s. 239–248
  • S. Koziara, Pojęcia wartościujące w polskich przekładach Psałterza, Kraków 1993.
  • A. Zajda, Historia pola wyrazowego „accusare” – ‘oskarżać’ w języku polskim, [w:] L. Bednarczuk i in. (red.), Językoznawstwo historyczne i typologiczne. W stulecie urodzin Profesora T. Milewskiego, Kraków 2008, s. 675–696
  • A. Zajda, Historia pola wyrazowego accusatio ‘skarga’, ‘oskarżenie’ w języku polskim, „LingVaria” 2008, nr 1, s. 109–138
  • A. M. Lewicki, P. Nowak, Manipulacja językowa w mediach, [w:] J. Bralczyk, K. Mosiołek- -Kłosińska (red.), Język w mediach masowych, Warszawa 2000, s. 34–42
  • P. Krzyżanowski, P. Nowak, Manipulacja w języku, Lublin 2004
  • K. Mosiołek-Kłosińska, Wulgaryzacja języka w mediach, [w:] J. Bralczyk, K. Mosiołek-Kłosińska, Język w mediach masowych, Warszawa 2000, s. 112–119
  • A. Grybosiowa, Liberalizacja społecznej oceny wulgaryzmów, [w:] A. Grybosiowa, Język wtopiony w rzeczywistość, Katowice 2003, s. 32–41
  • D. Ulicka, „Zwrot” etyczny w badaniach literackich, [w:] M. Czermińska (red.), Polonistyka w przebudowie: literaturoznawstwo − wiedza o języku − wiedza o kulturze − edukacja: Zjazd Polonistów, Kraków, 22–25 września 2004, t. 2: Kraków 2005, s. 149–172
  • A. Włodarczyk, Nauczyciel i uczeń wobec Innego – próba etycznego odczytania tekstu, [w:] B. Myrdzik, M. Karwatowska (red.), Dialog kultur w edukacji, Lublin 2009, s. 85–92
  • J. Puzynina, Słownictwo etyczne Cypriana Norwida, cz. 1.: Prawda, fałsz, kłamstwo, Warszawa 1993
  • T. Korpysz, J. Puzynina, Wolność i niewola w pismach Cypriana Norwida, Warszawa 1998
  • A. Kadyjewska, T. Korpysz, J. Puzynina, Chrześcijaństwo w pismach Cypriana Norwida, Warszawa 2000
  • M. Sarnowski, Deminutivum jako znak ironii, [w:] J. Puzynina, J. Anusiewicz (red.), Język a kultura, t. 3: Wartości w języku i tekście, Wrocław 1991, s. 41–50
  • A. Zawłocka, O jednej Norwidowskiej metaforze niewoli, [w:] J. Puzynina, J. Anusiewicz (red.), Język a kultura, t. 3: Wartości w języku i tekście, Wrocław 1991, s. 119–130
  • J. Kowalewska-Dąbrowska, Problem wartości w poezji Jana Twardowskiego (na przykładzie obrazu Samotności), [w:] Z. Cygal-Krupa (red.), Współczesna polszczyzna. Stan, perspektywy, zagrożenia, Kraków – Tarnów 2008, s. 325–332
  • E. Badyda, Konotacje semantyczne jako sposób ujawniania wartościowania w tekście poetyckim – na przykładzie złotego w poezji Zbigniewa Herberta, ibid., s. 333–341
  • J. Tambor, Opozycja jako podstawa budowy tekstu poetyckiego. Na przykładzie „Listu do ludożerców” Tadeusza Różewicza, [w:] A. Wilkoń (red.), Język artystyczny, t. 8, Katowice 1993, s. 113–121
  • K. Pisarkowa, „To jest ów owoc”. O Brewiarzu Zbigniewa Herberta, „Język Polski” lxxix, 1999, z. 1–2, s. 1–14
  • A. Kadyjewska, Modlitwa bardzo Norwidowska (komentarz do wiersza Cypriana Norwida „Bądź wola Twoja”), „Prace Filologiczne” xliii, 1998, s. 515–522
  • M. R. Mayenowa, Poetyka teoretyczna: zagadnienia języka, Wrocław 1979
  • M. R. Mayenowa, O języku poezji Jana Kochanowskiego, Kraków 1983
  • Okopień-Sławińska, Semantyka wypowiedzi poetyckiej (preliminaria), Wrocław 1985
  • T. Dobrzyńska, Tekst – styl – poetyka. Zbiór studiów, Kraków 2003
  • L. Neuger, E. Sławkowa, Wiersz – oczyszczenie, [w:] A. Wilkoń, H. Wróbel (red.), Język artystyczny, t. 2, Katowice 1981, s. 37–48
  • E. i T. Sławkowie, Filozoficzna podróż windą. Uwagi o elementach stylu Mirona Białoszewskiego (na przykładzie tomu „Odczepić się”), [w:] A. Wilkoń (red.), Język artystyczny, t. 4, Katowice 1986, s. 84–104.
  • J. Chojak, E. Teleżyńska (red.), Czemu i jak czytamy Norwida, Warszawa 1991
  • I. Bajerowa i in. (red.), Język a chrześcijaństwo, Lublin 1993
  • M. Kamińska, E. Umińska- -Tytoń (red.), Funkcja słowa w ewangelizacji, Łódź 1998
  • S. Gajda, H. Sobeczko (red.), Człowiek – dzieło – sacrum, Opole 1998
  • Z. Adamek, S. Koziara (red.), Od Biblii Wujka do współczesnego języka religijnego, Tarnów 1999
  • B. Kreja (red.), Tysiąc lat polskiego słownictwa religijnego, Gdańsk 1999
  • A. Białecka, J.J. Jadacki, U progu trzeciego tysiąclecia. Człowiek – nauka – wiara, Warszawa 2001
  • O doskonałości, cz. i–ii, Łódź 2002
  • Z. Trzaskowski (red.), Słowo – myśl – ethos w twórczości Jana Pawła ii, Kielce 2005; S. Mikołajczak (red.), Język religijny dawniej i dziś, cz. 1, Poznań 2004, cz. 2, Poznań 2005, cz. 3, Poznań 2007, cz. 4, Poznań 2009, cz. 5, Poznań 2010;
  • A. Różyło (red.), „Modlitwa” w językach i tekstach artystycznych, Sandomierz 2007
  • W. Przyczyna (red.), Język katechezy, Tarnów 2008
  • Co mówi Jezus? Objaśnianie przypowieści ewangelicznych w słowach prostych i uniwersalnych, przeł. I. Duraj-Nowosielska, Warszawa 2002; Modlitwa Pańska, „Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein” z. 3, s. 59–98

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-a20089ee-cfdb-4217-9902-2e9791b7d780
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.