Utracona cześć madame Chapeaurouge, albo: jak powstają błędy w edytorskich komentarzach i do czego mogą prowadzić

• Authors: Tomasik Wojciech

Title variants

EN

Lost Honour of Madame Chapeaurouge, or How Errors in Editor’s Commentaries Are Made and What They May Lead to

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W liście wysłanym z Genewy do ojca 15 marca 1830 znalazła się wzmianka o trzech balach, w których uczestniczył młody Zygmunt Krasiński. W komentarzu zamieszczonym w przypisie Stanisław Pigoń, edytor korespondencji, uznał, iż „Chapeaurouge” z listu to „zapewne przezwisko towarzyskie którejś z pań genewskich”, sugerując takim zapisem związki postaci z genewską dzielnicą prostytucji. Tymczasem w liście użyte zostało nie przezwisko, lecz prawdziwe nazwisko: wspomniana przez Krasińskiego gospodyni balu była osobą wielce zasłużoną dla miasta, jedną z tzw. „trzydziestu panien genewskich”, które posłużyły w końcu XVIII w. do przeprowadzenia wielkiej operacji finansowej. Operacja polegała na udzieleniu przez genewskich bankierów królowi Francji pożyczki, której spłata miała odbywać się na zasadzie wypłacania tzw. rent dożywotnich, przypisanych młodym i zdrowym dziewczynkom. Pani Chapeaurouge wytypowana została jako jedna z osób, którym formalnie miała być wypłacana renta dożywotnia. Rewolucja francuska doprowadziła do unieważnienia transakcji, a w efekcie – przyniosła genewskim bankom ogromne straty. Pani Chapeaurouge w czasie, kiedy poznał ją młody Krasiński, nadal należała do elity miasta. Jej dom znajdował się przy najelegantszej ulicy Genewy (Rue des Granges), w bliskim sąsiedztwie tego, w którym mieszkał młody poeta.

EN

A letter to his father, dated March 15th, 1830, and sent from Genève, mentions three balls in which young Zygmunt Krasiński took part. Footnote commentary by Stanisław Piogoń, the correspondence’s editor, indicates that “Chapeaurouge” from the letter is “probably a society nickname of a Genève woman,” thus suggesting the woman’s connection with a Genève red-light district. However, the letter does not use a nickname, but a real name: the hostess of the house mentioned by Krasiński was a greatly meritorious figure, one of so-called “Thirty Maidens of Genève,” who towards the end of the 18th century served to conduct a huge financial operation. The operation consisted in granting a loan to the French king by the Genève bankers, the repayment of which was to have been in the form of life pensions tailored to young and healthy girls. Mrs. Chapeaurouge was selected one of the girls to whom the life pension was to have been paid. The French Revolution cancelled the transaction, and in effect brought the Genève banks heavy loss. When young Krasiński met Mrs. Chapeaurouge, she belonged to the city’s elite. Her house was found at Rue des Granges, one of the most elegant street in Genève, in the surrounding neighbourhood of the place where Krasiński lived.

Keywords

PL

epistolografia romantyczna; edytorstwo naukowe; prostytucja; renta dożywotnia

EN

romantic epistolography; academic editing; prostitution; life pension

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2020
• Volume: 111
• Issue: 4
• Pages: 57-68

Dates

published

2020-12-27

Contributors

author

Tomasik Wojciech

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz

Identifiers

ISSN

0031-0514

EISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2020.4.5