Błogosławionego Jana Pawła II pedagogia osobowej wolności autonomicznej w świetle encykliki Fides et ratio

• Authors: Wojciech Cichosz

Title variants

EN

Pedagogy of personal autonomous freedom according to Blessed John Paul II in the light of the encyclical Fides et Ratio

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Chrześcijańska myśl personalistyczna proponuje w procesie wychowania budowanie ciągłej relacji w przestrzeni wolności pojętej jako dar i zadanie od Boga. Pedagogia osobowej wolności autonomicznej wymaga dialogu, a nie monologu czy terroru, toteż w dialogicznym spotkaniu ucznia i wychowawcy ważną okazuje się zasada złotego środka. Analogicznie ma się rzecz w wychowaniu do wolności: i w wierze, i w rozumie. Tę prawdę wskazuje Jan Paweł II w Fides et ratio, gdy podkreśla, że obie te rzeczywistości wzajemnie się przenikają – każda we własnej przestrzeni, w której się realizuje. Między poznaniem rozumowym a poznaniem wiary istnieje głęboka i nierozerwalna jedność, która umożliwia osobie ludzkiej możność właściwego poznania samego siebie, świata i Boga. Za ks. prof. Józefem Tischnerem można powiedzieć, że Jan Paweł II, poddając krytyce wolność, pragnie ocalić wolność.

EN

If we want to understand the concept of the pedagogy of personal autonomous freedom according to John Paul II, we must establish first the content of the appearing notions, and then clearly point out the main relationships that occur between faith and reason. Nowadays, on one hand we can observe increasing brutalization of social life and the cult of money, and on the other hand we can notice disrespect towards traditional values, numerous pathologies and social dysfunctions, including the fall of authority. In this context personal autonomous freedom should be examined in the reality of faith and reason. In the process of upbringing the Christian personalistic thought offers building constant relation in the space of freedom, which is understood as a gift and a task given from God. Pedagogy of personal autonomous freedom requires a dialogue, and not a monologue or terrorism, that is why the rule of the golden mean is crucial in the meeting between the teacher and the student. The same refers to education towards freedom: both in faith and in reason. John Paul II emphasises that both these realities permeate each other. There is a profound and unbreakable unity between the rational cognition and discovering faith, and this unity allows us to get to know ourselves, the world and God in an appropriate way. Freedom is the fundamental value, without which rebuilding the personal identity of a man is impossible. Paradoxically, it might be said that John Paul II, by criticising freedom wants to save it at the same time.

Keywords

PL

ideologia; osoba; pedagogia; religia; rozum; światopogląd; wiara; wolność autonomiczna; wychowanie

EN

autonomous freedom; faith; ideology; pedagogy; person; reason; religion; upbringing; world view

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2012
• Issue: 30
• Pages: 219-234

Contributors

author

Wojciech Cichosz

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika Toruń

References

• Balthasar H. U. von, W pełni wiary, tłum. J. Fenrychowa, Kraków 1991.
• Bilicki T., Dziecko i wychowanie w pedagogii Jana Pawła II – na podstawie encyklik, adhortacji, wybranych listów i przemówień, Kraków 2000.
• Boecjusz A. M. S., O pocieszeniu filozofii ksiąg pięcioro oraz traktaty teologiczne, tłum. T. Jachimowski, Poznań 1927.
• Brzeziński Z., Between Two Ages, New York 1970.
• Carneiro R., Wolność a wychowanie, „Kolekcja Communio” 1994, t. 9, s. 306–313.
• Cichosz W., „Fides et ratio” jako przestrzeń kształtowania wolności w pedagogice personalistycznej, w: Wiara i rozum na progu trzeciego tysiąclecia, red. W. Deptuła i W. Dyk, Szczecin 1999, s. 23–45.
• Cichosz W., Biblijne wychowanie parenetyczne. Od pedagogiki do pedagogii, red. R. Czekalski, „Studia Katechetyczne”, Warszawa 2012 (w druku).
• Cichosz W., Chrześcijańskie porządkowanie kultury w świetle wiary i rozumu, w: Kultura chrześcijańska w zjednoczonej Europie, red. T. Sikorski, A. Dymer, Szczecin 2007, s. 24–29.
• Cichosz W., Dekalog wychowania katolickiego w epoce globalizmu, w: Państwo a wychowanie. Idee – mity – stereotypy, red. A. Dymer, T. Sikorski, Szczecin 2005, s. 331–335.
• Cichosz W., Edukacyjno-apostolska akomodacja psychologii transgresyjnej, „Paedagogia Christiana” 2008, nr 2/22, s. 93–104.
• Cichosz W., Metodologia. Elementarz Studenta, Gdańsk 2000.
• Cichosz W., Pedagogia wiary we współczesnej szkole katolickiej, Warszawa 2010.
• Cichosz W., Pedagogiczny dekalog formacji chrześcijańskiej w epoce globalizmu, w: VERITAS cum CARITATE – INTELLEGENTIA cum AMORE, red. Cz. Rychlicki, I. Werbiński, Toruń 2011, s. 725–745.
• Cichosz W., Wychowanie chrześcijańskie wobec postmodernistycznej prowokacji, Gdańsk 2001, s. 191–209.
• Dunaj B. (red.), Słownik współczesnego języka polskiego, t. 1, Warszawa 2007.
• Gadacz T., Wychowanie jako spotkanie osób, w: Człowiek, wychowanie, kultura, red. F. Adamski, Kraków 1993, s. 107–113.
• Gawor L., Personalizm, w: Słownik pojęć filozoficznych, red. W. Krajewski, Warszawa 1996.
• Granat W., Personalizm chrześcijański. Teologia osoby ludzkiej, Poznań 1985.
• Jan Paweł II, Encyklika „Fides et ratio”, Rzym 1998.
• Jan Paweł II, Encyklika „Veritatis splendor”, Rzym 1993.
• Jaroszyński P., Triada prawda, dobro, piękno utracona?, http://www.piotrjaroszynski. pl/felietony-wywiady/triada-prawda-dobro-piekno-utracona.html (odczyt z dn.
• 18.05.2012).
• Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
• Maritain J., Humanizm integralny. Zagadnienia doczesne i duchowe nowego świata chrześcijańskiego, tłum. J. Budzisz, Londyn 1960.
• Maritain J., Pisma filozoficzne, tłum. J. Fenrychowa, Kraków 1988.
• Maritain J., Pour une philosophie de l’education, Paris 1959.
• Maritain J., Principes d’une politique humaniste, Paris 1944.
• Maritain J., Trzej reformatorzy Luter – Descartes – Rousseau, tłum. K. Michalski, Warszawa 1928.
• Nowak M., Koncepcje człowieka we współczesnych wybranych nurtach kultury, w: Humanistyczno-antropologiczna ewolucja pedagogiki kultury. Konsekwencje dla teorii i praktyki, red. J. Gajda, Kraków 2009, s. 147–165.
• Nowak M., Maier P., Szewczak I. (red.), Antropologiczna pedagogika ogólna, Lublin 2010.
• Rahner K., Podstawowy wykład wiary, tłum. T. Mieszkowski, Warszawa 1987.
• Schmaus M., Wiara Kościoła, tłum. J. Zaremba, Gdańsk 1989.
• Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna „Gaudium et spes”, Rzym 1965.
• Szudra A., Uzar K. (red.), Personalistyczny wymiar filozofii wychowania, Lublin 2009.
• Św. Augustyn, De praedestinatione sanctorum, 2, 5, w: Patrologia Latina I–CCXVII (I–IV Indices), ed. J. P. Migne, Paris 1878–1890.
• Tischner J., W krainie schorowanej wyobraźni, Kraków 1997.
• Walczak P., Wychowanie jako spotkanie. Józefa Tischnera filozofia człowieka jako źródło inspiracji pedagogicznych, Kraków 2007.