Cyberwychowanie – cicha rewolucja w cyberprzestrzeni. O potrzebie cyberpedagogiki

• Authors: Biernat Tomasz

Title variants

EN

Cybereducation: A Quiet Revolution in Cyberspace. On the Need for Cyberpedagogy

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W ciągu ostatnich dwóch dekad dokonała się cicha rewolucja w wychowaniu, w wyniku której wyłoniła się jego nowa postać – cyberwychowanie. Jest ono rezultatem dynamicznego rozwoju technologiczno-informacyjnego i powstania cyberprzestrzeni, która stała się nowym środowiskiem aktywności człowieka oraz wychowania. Cyberśrodowisko stwarza odmienną, hipertekstualną rzeczywistość wychowawczą, która jest niejawna i oddziałuje w specyficzny sposób. Cyberwychowanie przebiega inaczej niż w realnym środowisku. Obydwa rodzaje oddziaływań wychowawczych – analogowe i cyfrowe – wzajemnie na siebie oddziałują, co prowadzi do modyfikacji procesu wychowania. Powstanie cybeśrodowiska wychowawczego oraz cyberwychowania stanowi duże wyzwanie dla dotychczasowej wiedzy i praktyki pedagogicznej. Ważnym zagadnieniem w tym kontekście jest problem cyberbezpieczeństwa wychowawczego oraz cyberprofilaktyki. Przedstawione analizy mogą stanowić argument na rzecz wyodrębnienia nowego nurtu w naukach o wychowaniu – cyberpedagogiki.

EN

As a result of a quiet revolution in the last two decades, a new form of education has emerged. Cybereducation is the effect of the rapid advancement in information technology and the emergence of cyberspace as a new environment for human activity and education. The cyberenvironment creates a hypertextual educational reality that is hardly transparent and has a specific impact. Cybereducation is different than education in the real environment. Both types of educational interactions – analogue and digital – interact with each other, leading to a modification of the upbringing process. The emergence of the educational cybersecurity and cybereducation is a great challenge for the existing pedagogical knowledge and practice. An important issue in this context is the problem of educational cybersecurity and prevention of cyberbullying. The analyses presented in the article may serve as an argument to recognize cyberpedagogy as a new trend in education sciences.

Keywords

PL

cyberwychowanie; cyberprzestrzeń; cyberprofilaktyka; cyberpedagogika

EN

cybereducation; cyberspace; cyberbullying; cyberpedagogy

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Paedagogia Christiana
• Year: 2022
• Volume: 1/49
• Pages: 163-179

Contributors

author

Biernat Tomasz

• Wyższa Szkoła Bankowa w Gdańsku

• https://orcid.org/0000-0001-7875-0045

References

• Baudrillard, J. (2005). Symulakry i symulacja. Warszawa: Sic!.
• Bednarek, J. (2009). Teoretyczne i metodologiczne podstawy badań nad człowiekiem w cyberprzestrzeni. W: J. Bednarek i A. Andrzejewska (red.), Cyberświat – możliwości i zagrożenia (s. 30–32). Warszawa: Żak.
• Bednarek, J. i Andrzejewska, A. (red.) (2014). Zagrożenia cyberprzestrzeni i świata wirtualnego. Warszawa: Difin.
• Bougsiaa, H., Cackowska, M., Kopciewicz, L. i Nowicki, T. (2016). Smartfon i tablet w dziecięcych rękach. Gdańsk: Katedra.
• Bronfenbrenner, U. (1981). The ecology of human development. Experiments by nature and design. Cambridge–London: Harvard University Press.
• Bünyamin, A. (2017). Digitalization and society. New York: Academic Research.
• Castells, M. (2011). Społeczeństwo sieci. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Cheung Wong, Y. (2010). Cyber-parenting: Internet benefits, risks and parenting issues. Journal of Technology in Human Services, 28(4), 252–273. https://doi.org/10.1080/15228835.2011.562629.
• Cranford, C. (2015). Parenting in the digital world: a step-by-step guide to internet safety. Pobrano 2 marca 2022 z: https://cyberbullying.org/resources/educators.
• Danae (2017). Cyberpokolenie uzależniło się od nowych technologii. Badanie Ośrodka Danae dla Bosch Polska. Pobrano 12 kwietnia 2022 z: https://www.pb.pl/cyberpokolenie-uzaleznilo-sie-od-technologii-866253.
• Gajda, J. (2002). Media w edukacji. Kraków: Impuls.
• Gajda, J., Juszczyk, S., Siemieniecki, B. i Wenta, K. (2000). Edukacja medialna. Toruń: Adam Marszałek.
• Gottschalk, F. (2019). Impacts of technology use on children: exploring literature on the brain, cognition and well-being. Education Working Paper, 195. Pobrano 2 marca 2022 z: https://www.oecd.org/officialdocuments/publicdisplaydocumentpdf.
• Graber, D. (2019). Raising humans in a digital world: helping kids build a healthy relationship with technology. Amacom.
• Guerreschi, C. (2006). Nowe uzależnienia. Kraków: Salvator.
• Hamann, V., Khaluf, Y., Botev, J., Divband Soorati, M., Ferrante, E., Kosak, O., Montanier, J.-M., Mostaghim, S., Redpath, R., Timmis, J., Veenstra, F., Wahby, M. i Zamuda, A. (2016). Hybrid Societies: challenges and perspectives in the design of collective behavior in Self-organizing systems. Frontiers in Robotics and AI, 3, 1–8.
• Hinduja, S. i Patchin, J. W. (2021). Cyberbullying fact sheet: identification, prevention, and response. Cyberbullying Research Center. Pobrano 2 marca 2022 z: https://cyberbullying.org/Cyberbullying-Identification-Prevention-Response-2021.pdf.
• Hjarvard, S. (2013). The medialization of culture and society. Routledge.
• Howard, P. N., Neudert, L.-M., Prakash, N. i Vosloo, S. (2021). Digital misinformation/disinformation and children. Pobrano 20 grudnia 2021 z: https://www.unicef.org/globalinsight/media/2096/file/UNICEF-Global-Insight-Digital-Mis-Disinformation-and-Children-2021.pdf.
• Huk, T. (2014). Pedagogika medialna. Aspekty społeczne, kulturowe i edukacyjne. Kraków: Impuls.
• Kardaras, N. (2017). Glow kids: how screen addiction is hijacking our kids – and how to break the trance. St. Martin’s Griffin.
• Keles, N. i Ergen, A. (red.) (2020). What’s happening in cyberspace?. Berlin–Bern–Bruxelles–New York–Oxford–Warszawa–Wien: Peter Lang.
• Kleparski, G. i Klimek, B. (2003). Nie pytaj, kogo kształtuje Wielki Brat, bo on kształtuje właśnie ciebie. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego, 14, 223–227.
• Kobylarek, A. (2009). Pomiędzy hipertekstem a hiperwięzią. O kształtowaniu się nowych wspólnot sieciowych. W: L. Jakubowska-Malicka, A. Kobylarek i M. Pryszmont-Ciesielska (red.), Ponowoczesne konteksty edukacji – audiowizualność, cyberprzestrzeń, hipertekstualność. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.
• Koziej, S. (2015). (Nie)wiedza rodziców na temat zagrożeń internetowych. Media i Społeczeństwo, 5, 153–160.
• Latour, B. (2010). Przedmioty także posiadają sprawczość. W: E. Domańska (red.), Teoria wiedzy o przyszłości na tle współczesnej humanistyki. Antologia (s. 525–561). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Leato, S. i Phippen, A. (2021). Digital children. John Catt Educational.
• Lepa, A. (2000). Pedagogika mass mediów. Łódź: Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie.
• Lepa, A. (2007). O postawie selektywnego odbioru mediów. Paedagogia Christiana, 20(2), 101–112.
• Lepa, A. (2012). Pedagogia mediosfery. Paedagogia Christiana, 30(2), 215–224.
• Ładan, A. (2022). 40 proc. Polaków nie kontroluje poczynań własnych dzieci w internecie. Pobrano 2 marca 2022 z: https://www.computerworld.pl/news/40-Polakow-nie-kontroluje-poczynan-wlasnych-dzieci-w-internecie,435207.html.
• McLuhan, M. (1970). Culture is our business. New York: McGraw-Hill.
• Najwyższa Izba Kontroli [NIK] (2017). Zapobieganie i przeciwdziałanie cyberprzemocy wśród dzieci i młodzieży. Pobrano 16 lutego 2022 z: https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/nik-o-cyberprzemocy-wsrod-dzieci-i-mlodziezy.html.
• Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa (2021). Nastolatki 3.0 Raport. Pobrano 27 grudnia 2021 z: https://www.nask.pl/pl/raporty/raporty/4295,RAPORT-Z-BADAN-NASTOLATKI-30-2021.html.
• Norman, K. N. (2017). Cyberpsychology. An introduction to human-computer interaction. Cambridge: Cambridge University Press.
• Pew Research Center (2010). Millennials a portrait of generation next: Confident. Connected. Open to change. Pobrano 2 marca 2022 z: https://www.pewresearch.org/social-trends/2010/02/24/millennials-confident-connected-open-to-changer.
• Postman, N. (2001). W stronę XVIII stulecia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants. Part 2: Do they really think differently? On the Horizon, 9(6), 1–6. https://doi.org/10.1108/10748120110424843.
• Rudniański, J. (1975). Homo cogitans. O myśleniu twórczym i kryteriach wartości. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Rzecznik Praw Obywatelskich [RPO] (2019). Raport: Patotreści w internecie oglądało 37 proc. nastolatków. Pobrano 13 grudnia 2021 z: https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/patotresci-w-internecie-niebezpieczna-codziennosc-naszych-dzieci.
• Sarzała, D. (2010). Cyberprzestrzeń jako źródło zagrożeń procesu socjalizacji i wychowania. W: B. Chrostowska, E. Kantowicz i C. Kurowski (red.), Pedagogika społeczna wobec problemów współczesnej młodzieży. Polska pedagogika społeczna na początku XXI wieku (s. 212–227). Toruń: Akapit.
• Shapiro, J. (2020). Nowe cyfrowe dzieciństwo. Jak wychowywać dzieci, by radziły sobie w usieciowionym świecie. Warszawa: Grupa Wydawnicza Relacja.
• Shayo, C., Olfman, L., Iriberri, A. i Igbaria, M. (2007). The virtual society: Its driving forces, arrangements, practices, and implications. W: J. Gackenbach (red.), Psychology and the Internet. Intrapersonal, interpersonal, and transpersonal implications (s. 187–219). Academic Press.
• Siemieniecki, B. (red.) (2021). Pedagogika medialna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Solecki, R. (2017). Aktywność młodzieży w cyberprzestrzeni. Profilaktyka patologicznego używania internetu. Warszawa–Milanówek: Oficyna Wydawnicza Von Velke.
• Spitzer, M. (2016). Cyberchoroby. Jak cyfrowe życie rujnuje nasze zdrowie. Słupsk: Dobra Literatura.
• Strate, L. (1999). The varieties of cyberspace: Problems in definition and delimitation. Western Journal of Communication, 63(3), 382–412.
• Toffler, A. (1986). Trzecia fala. Warszawa: PIW.
• Urry, J. (2009). Socjologia mobilności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
• Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U. z 2017 r. poz. 570).
• Wasilewski, J. (2013). Zarys definicyjny cyberprzestrzeni. Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, 5(9), 225–234.
• Whitty, M. T. (2016). Cyberpsychology: the study of individuals, society and digital technologies. John Wiley & Sons.
• Zdzieborski, J. (2012). Hipertekst – różnorodność rozumienia pojęcia. Forum Pedagogiczne, 2(2), 189–208.

Identifiers

DOI

10.12775/PCh.2022.009