Antypaństwowa działalność komunistyczna na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej jako forma geopolitycznej destabilizacji

• Authors: Baziur Grzegorz

Title variants

EN

Communist anti-national activities in the Second Commonwealth Eastern Borderlands as a factor of geopolitical destabilization

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Odzyskanie niepodległości przez Polskę w 1918 roku z punktu widzenia Związku Sowieckiego oznaczało znaczne utrudnienie w realizacji planów wspomagania ruchów rewolucyjnych w Niemczech i innych krajach europejskich. W obliczu przegranej wojny z Polską, sowieci zorganizowali bardzo rozbudowany system, którego zadaniem było prowadzenie działalności dywersyjnej i terrorystycznej na Kresach Wschodnich. Planowanym efektem akcji wykorzystującej ludność białoruską, ukraińską i litewską, a także polskich komunistów, było wywołanie rewolucji, która uzyskałaby oczywiście wsparcie ze strony sowietów. W rezultacie, wschodnie regiony Polski miałyby zostać przyłączone do Związku Sowieckiego. Dzięki skutecznej akcji polskiego kontrwywiadu wojskowego i postawie społeczeństwa, polska granica wschodnia przetrwała aż do IV rozbioru Polski w 1939 roku.

EN

Regaining independence by Poland in 1918 from the point of view of the Soviet Union meant a significant impediment to the implementation of plans to support revolutionary movements in Germany and other European countries. After the defeat in the war with Poland, Soviet government organized a very complex system, whose task was to carry out sabotage and terrorist activities in the Polish Eastern Borderlands. In these activities there were to be engaged the Belarussians, Lithuanians and Ukrainians, as well as Polish members of the communist party. The planned result of these activities were calling the revolution, which, of course, have obtained support from the Soviets. As a result, the eastern Polish regions would be connected to the Soviet Union. Thanks to effective action by the Polish military counterintelligence and the attitude of society, Polish eastern border lasted until the fourth partition of Poland in 1939.

Keywords

PL

Kresy Wschodnie Związek Sowiecki dywersja; konflikt asymetryczny Polska niepodległa; walka z komunizmem

EN

Polish Eastern Borderlands; Soviet Union; diversion; asymmetric warfare independence; Poland; anticommunism

• Publisher: Polskie Towarzystwo Geopolityczne
• Journal: Przegląd Geopolityczny
• Year: 2016
• Volume: 16
• Pages: 138-155

Contributors

author

Baziur Grzegorz

References

• Baziur G., 1994, Obrona Grodna przed Armią Czerwoną we wrześniu 1939 r. – geneza, przebieg i skutki wydarzeń, praca napisana pod kierunkiem prof. dr hab. B. Okoniewskiej, Gdańsk, [zbiory własne autora].
• Baziur G., 2015, Rosyjskie teorie „wojen informacyjnych” a kwestia niepodległości Ukrainy w świetle infoagresji rosyjskiej w 2014 r. – wybrane problemy, [w:] Сучасні тенденції міжнародних відносин: політика, економіка, право, ЗБІРНИК НАУКОВИХ ПРАЦЬ за матеріалами ІV щорічної міжнародної науково-практичної конференції: Трансформаційні процеси в сучасній системі міжнародних відносин 15 лютого 2015 року, Львів.
• Baziur G., 2015a, „Wojna buntownicza” jako „wojna specjalnego znaczenia” – czy jest to novum na polu walki? Próba porównania historycznego na przykładzie koliwszczyzny”, [w:] M. Kopczewski, A. Kurkiewicz, S. Mikołajczak (red.), Paradygmaty badań nad bezpieczeństwem. Jednostki, grupy, społeczeństwa, T. 2, Poznań 2015, s. 703-713.
• Bazylow L.,Wieczorkiewicz P.P., 2005, Historia Rosji, WarszawaWrocław.
• Bergman A., 1984, Sprawy białoruskie w II Rzeczypospolitej, Warszawa.
• Cimek H., 1989, Komunistyczna Partia Polski 1918-1938, Warszawa.
• Dominiczak H., 1992, Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1939, Warszawa.
• Dowbor-Muśnicki J., 1935, Moje wspomnienia, Warszawa.
• Galuba R., 2004, „Niech nas rozsądzi miecz i krew ...”. Konflikt polskoukraiński o Galicję Wschodnią w latach 1918-1919, Poznań.
• Gomółka K., 1992, Białorusini w II Rzeczypospolitej, Gdańsk.
• Gontarczyk P., 2006, Polska Partia Robotnicza. Droga do władzy (19411944), Warszawa.
• Gronberg K., 1998, Szpiedzy Stalina: dziejów wywiadu radzieckiego, Warszawa.
• Ignatienko I.M., Micko A.H., 1979, Dorogoj borby i samoutworienija, Mińsk.
• Kaczmarek B., 1988, Spór o możliwości zbudowania socjalizmu w jednym kraju (argumenty Trockiego, Stalina i ujęcie leninowskie), Warszawa.
• Karpus Z., 1999, Jeńcy i internowani rosyjscy i ukraińscy na terenie Polski w latach 1918-1924, Toruń.
• Karpus Z., 1999a, Wschodni Sojusznicy Polski w wojnie 1920 roku. Oddziały wojskowe ukraińskie, rosyjskie, kozackie i białoruskie w Polsce w latach 19191920, Toruń.
• Kilcullen D., 2009, The Accidental Guerrilla. Fighting Small Wars in the Midst of a Big One, Oxford University Press, New York.
• Koskowski A., 1977, Czerwony Pułk Warszawy, Warszawa.
• KPP. Uchwały i rezolucje, T. 1: I i II zjazd (1918-1923), 1954, red. T. Daniszewski, Warszawa.
• KPP. Uchwały i rezolucje, T. 2: III-IV zjazd (1924-1929),1955, red. J. Kowalski. F. Kalicka, S. Zachariasz, Warszawa.
• Kraj K., 2012, Wojny asymetryczne czy miatieżewojna Jewgienija Messnera zagrożeniem dla bezpieczeństwa w XXI wieku, [w:] Bezpieczeństwo. Teoria i praktyka, T. 3, s. 33-39.
• Krotofil M., 2002, Ukraińska Armia Halicka 1918-1920: organizacja, uzbrojenie, wyposażenie i wartość bojowa sił zbrojnych Zachodnio-Ukraińskiej Republiki Ludowej, Toruń.
• Krzak A., 2007, Kontrwywiad Wojskowy II Rzeczypospolitej przeciwko radzieckim służbom specjalnym 1921-1939, Toruń.
• Kulińska L., 2009, Działalność terrorystyczna i sabotażowa nacjonalistycznych organizacji ukraińskich w Polsce w latach 1922-1939, Kraków.
• Major C., Mölling Ch., 2015, Eine hybride Sicherheitspolitik für Europa. Resilienz, Abschreckung und Verteidigung als Leitmotive, Stiftung Wissenschaft und Politik Aktuell, nr 31, s. 1-4;
• Mastriano D., O’Malley D., 2015, U.S. Army War College Analysis of Russian Strategy in Eastern Europe, an Appropriate U.S. Response, and the Implications for U.S. Landpower, Carlisle 2015.
• Materski W., 2005, Na widecie. II Rzeczpospolita wobec Sowietów 1918-1943, Warszawa.
• Месснер E., 2005, Хoчешь мирa, победи мятeжвойнy! Творческое наследие Е.Э. Месснера, Mocквa.
• Mironowicz E., 1999, Antypolska konspiracja białoruska w latach 1919-1925, [w:] Europa nie prowincjonalna. Przemiany na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej (Białoruś, Litwa, Łotwa, Ukraina, wschodnie pogranicze III Rzeczypospolitej) w latach 1772-1999, pod red. K. Jasiewicz, Warszawa.
• Mirowski M., 2013, Rewolucja permanentna Lwa Trockiego: między teorią a praktyką, Warszawa.
• Nazarewicz R., 2008, Komintern a lewica polska. Wybrane problemy, Warszawa.
• Paduszek K., 2003, Plan zamachu na marszałka Józefa Piłsudskiego, Przegląd Historyczno – Wojskowy.
• Paluszyński T., 2006, Stanisław Bułak-Bałachowicz w estońskiej wojnie narodowo-wyzwoleńczej w latach 1918-1919, Poznańskie Zeszyty Humanistyczne, t. VI, Poznań, s. 81-99.
• Pepłoński A., 2010, Wywiad Polski na ZSRR 1921-1939, Warszawa.
• Pipes R., 2005, Rosja bolszewików, Warszawa.
• Póbóg-Malinowski W., 1983, Historia polityczna Polski, T. II, Londyn.
• Reisinger H., Golz A., 2014, Hybrider Krieg in der Ukraine. Russlands Intervention und die Lehren für die NATO, Osteuropa, nr 9-10, s. 119-134.
• Rotfeld A.D., Torkunow A.W. (red.), 2010, Białe plamy – czarne plamy. Sprawy trudne w relacjach polsko-rosyjskich 1918-2008, Polsko-Rosyjska Grupa do Spraw Trudnych, Warszawa.
• Skubisz P., 2010, Wojska Pograniczne ZSRS na odcinku z Polską w świetle materiałów wywiadu II Rzeczypospolitej (1921-1939): struktura i dyslokacja, regulamin służby, Szczecin.
• Snyder T., 2008, Henryk Józefski i polsko – sowiecka rozgrywka o Ukrainę, Warszawa.
• Suworow W., 1999, GRU. Radziecki wywiad wojskowy, Warszawa.
• Szermietiew R., 1990, W obcym interesie. Zarys historii KPP, Warszawa.
• Śleszyński W. (red.), 2005, Walka instytucji państwowych z białoruską działalnością dywersyjną na ziemiach północno – wschodnich II Rzeczpospolitej (1920 – 1925), Zeszyty Historyczne, z. 154.
• Tamminga O., 2015, Hybride Kriegsführung. Zur Einordnung einer aktuellen Erscheinungsform des Krieges, Stiftung Wissenschaft und Politik Aktuell, nr 27, s. 1-4.
• Żongłłowicz B., 2004, Dziennik 1930-1936, Warszawa.