Interdyscyplinarny model stosunków centro-peryferyjnych. Propozycje teoretyczne

• Authors: Zarycki Tomasz

Title variants

EN

An Interdisciplinary Model of the Centre-Periphery Relations. A Theoretical Proposal

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł przedstawia propozycje teoretycznego modelu zależności centro-peryferyjnych, zdefiniowanych na wysokim poziomie ogólności (od poziomu globalnego po poziom struktur regionalnych), który integrowałby w sobie ujęcia kilku dyscyplin nauk społecznych, w szczególności nauk politycznych (np. teoria podziału „centrum–peryferie” Rokkana), socjologii (np. teoria typów kapitału Bourdieu) i językoznawstwa (analiza dyskursu, w szczególności teorie grzeczności i zmiany kodów). Szczególna uwaga poświęcona została naturze dyskursu elit peryferyjnych, które jak pokazano, można rozpatrywać jako poruszające się w przestrzeni społecznej o dwu lub więcej wymiarach i posługujące się co najmniej dwoma kodami (w szczególności językami): peryferyjnym i centralnym. Odwołując się do wspomnianych narzędzi teoretycznych, przedstawiono także próbę teoretycznej analizy procesów rządzących wzajemną percepcją centrów i peryferii.

EN

The paper proposes a model in which centre-periphery relations defined in an abstract way (from the global level of world system to regional structures) could be analyzed in a perspective of a number of disciplines including: political science (e.g. the Rokkan theory of peripheries and centre-periphery cleavages), sociology (e.g. the Bourdieu’s theory of types of capital) and linguistics (discourse analysis including the code switching and politeness theories). It focuses on the nature of the discourse of the peripheral elites which, as it is argued, live in a two or more dimensional social space and communicate in at least two separate codes (in particular languages): peripheral and central. Using the above mentioned theoretical concepts, an attempt of theorization of the mechanism of mutual perception of centres and the peripheries is made.

Keywords

PL

zależności centro-peryferyjne; teoria podziału centrum-peryferie Rokkana; analiza dyskursu; teoria kapitałów Bourdieu

EN

centre-periphery relations; Rokkan theory of centre-periphery cleavages; discourse analysis; Bourdieu's theory of types of capital

• Publisher: University of Warsaw - Centre for European Regional and Local Studies (EUROREG) and Regional Studies Association - Polish Section
• Journal: Studia Regionalne i Lokalne
• Year: 2007
• Issue: 1(27)
• Pages: 5-26

Contributors

author

Zarycki Tomasz

• Instytut Studiów Społecznych, Uniwersytet Warszawski

References

• Agnew J., 2005, Hegemony. The New Shape of Global Power, Philadephia: Temple University Press.
• Bakuła B., 2006, "Kolonialne i postkolonialne aspekty polskiego dyskursu kresoznawczego (zarys problematyki)", Teksty Drugie, nr 6.
• BaumanZ., 1998, Prawodawcy i tłumacze, przeł. A. Ceynowa, J. Giebułtowski, Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
• Bourdieu P., 1986, "The forms of capital" (w:) J.G. Richardson (red.), Handbook of Theory and Research for Sociology of Education, New York-Westport, Connecticut, London: Greenwood Press.
• Bourdieu P., Wacquant L.J.D., 2001, Zaproszenie do socjologii refleksyjnej, przeł. A. Sawisz, Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Cavanagh C., 2003, "Postkolonialna Polska. Biała plama na mapie współczesnej historii", Teksty Drugie, nr 2-3.
• Chakrabarty D., 2000, Provincializing Europe. Postcolonial Thought and Historical Difference, Princeton: Princeton University Press.
• Eyal G., Szelényi I., Townsley E., 1998, Making Capitalism Without Capitalists. The New Ruling Elites in Eastern Europe, London: Verso.
• Gumperz J.J., 1982, Discourse Strategies, Cambridge: Cambridge University Press.
• Janion M., 2003, "Polska między Wschodem a Zachodem", Testy Drugie, nr 6.
• Kapuścinski R., 1993, Imperium, Warszawa: Czytelnik.
• Keating M., 1988, State and Regional Nationalism. Territorial Politics and the European State, Hemel Hempstead: Harvester-Wheatsheaf.
• Lipset S.M., Rokkan S., 1967, "Cleavage structures, party systems, and voter alignments: an introduction" (w:) S.M. Lipset, S. Rokkan (red.), Party Systems and Voter Alignments, New York: Free Press.
• Mouzelis N.P., 1986, Politics in the Semi-Periphery, London: Macmillan.
• Myers-Scotton C., 1993, Social Motivations for Codeswitching: Evidence from Africa, Oxford: Oxford University Press.
• Ost D., 2005, The Defeat of Solidarity. Anger and Politics in Postcommunist Europe, Ithaca-London: Cornell University Press.
• Rokkan S., 1970, Citizens, Elections, Parties, New York: McKay. Said E., 1978, Orientalism, London: Vintage Books.
• Sosnowska A., 1997, "Tu, Tam - pomieszanie", Studia Socjologiczne, nr 4.
• Stasiuk A., 2004, Jadąc do Babadag, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• van Dijk T. (red.), 2001, Dyskurs jako struktura i proces, przeł. G. Grochowski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Wallerstein L, 1974, The Modern World-System: Capitalist Agriculture and the Origins of the European World-Economy in the Sixteenth Century. New York: Academic Press.
• Watts R.J., 2000, Politeness, Cambridge: Cambridge University Press.
• Zarycki T., 2000, "Politics in the periphery: the interpretation of political cleavages in Poland in their historical and international context", Europe-Asia Studies, t. 52, (5), s. 851-873.
• Zarycki T., 2003, "Cultural capital and the political role of the intelligentsia in Poland", Journal of Communist Studies and Transition Politics, t. 19, nr 4 (grudzień).
• Zarycki T., 2004a, "Kapitał społeczny a trzy polskie drogi do nowoczesności", Kultura i Społeczeństwo, t. XLVIII, (2).
• Zarycki T., 2004b, "Uses of Russia. The role of Russia in the modern Polish national identity", East European Politics and Societies, t. 18, (2).
• Zarycki T., 2005, "Uciemiężona forpoczta Zachodu. Wiktymizacja i okcydentalizacja we współczesnym polskim dyskursie regionalnym", Kultura i Społeczeństwo, t. XLIX, (2).
• Zarycki T., Tucholska A., 2004, "Region, którego miało nie być. Paradoksy tożsamości województwa świętokrzyskiego w kontekście krajowym i europejskim" (w:) W. Łukowski (red.), Tożsamość regionów w Polsce w przestrzeni europejskiej. Materiały z konferencji "Regiony, regionalizm i Unia Europejska " zorganizowanej przez Wolny Sojusz Europejski/Zielonych i Ruch Autonomii Śląska dnia 17.03.2003 w Katowicach, Katowice.