Ćma gorejąca żarem tęsknoty za ojczyzną. Leh Andree jako przykład postaci Polaka w literaturze tureckiej

• Authors: Arik Sabire

Title variants

EN

Lech Andree – A Moth Burning with the Heat of Longing for Homeland in the Light of Polish Heroes in Turkish Literature

• Languages of publication: PL

Abstracts

Nationalist writer Müfide Ferit Tek published her novel “Pervaneler” in 1924. She explained how foreign schools mediated cultural imperialism after the War of Independence and how these schools alienated the new generation from their own culture. The novel emphasizes the importance of education in Turkey in the process of transition from Empire to Republic – the novel is based on this thesis. The events in the novel, which deals with the impact of missionary activities of foreign schools on national identity and culture, take place around the “B yzantine College”, which was founded by Americans and whose goal was to spread American influence in these lands. Another issue highlighted in the novel “Pervaneler” is the impact of marriages with foreign women on national culture and upbringing. In her work, the author also creates a Polish heroine named Leh, or Polish Andree. The author conveys her messages to society through this heroine. The aim is to create a patriotic example by exploiting the love and sympathy of the Turkish society towards Poland and thus attract the reader’s attention.

Keywords

EN

Poland; Turkish literature; Müfide Ferit Tek; Pervaneler, Polish Andree; education; society; America

• Publisher: Polskie Towarzystwo Orientalistyczne
• Journal: Przegląd Orientalistyczny
• Year: 2024
• Pages: 3-20

Contributors

author

Arik Sabire

• Uniwersytet Ankarski

References

• Abasıyanık, Sait Faik. Plaj İnsanları. „Sarnıç”, Yapı Kredi Yayınları, 2004, s. 11–16.
• Ahmet Mithat Efendi. Paris’te Bir Türk. Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2000.
• Arık, Sabire. Ahmet Mithat Efendi i Bohater Jego Powieści – Gardijański. „Przegląd Orientalistyczny”, nr 3–4, 2007, s. 181–188.
• Arık, Sabire. „Rzeczpospolita Polsko-Litewska XVI–XVIII Z Perspektywy Historiografii Tureckiej”. Widziane z Zewnątrz, red. Michał Baczkowski i inni, DIG, 2011, s. 227–239.
• Arık, Sabire. „Z dziejów Prasy Osmańskiej. Polski Emigrant Lehli Hajreddin Bej”. Polonia–Italis–Mediterranie-Studia ofiarowane Pani Profesor Danucie Quirini Popławskiej, Wydawnictwo Historia Iagiellonica, 2018, s. 387–401.
• Arık, Sabire. Z historii tureckiej farmacji: Bońkowski Pasza – pierwszy chemik pałacu osmańskiego. „Rocznik Filozoficzny Ignatianum”, Kraków 2021, t. 25, s. 55–70.
• Armutlu, Sadık. Klasik Fars ve Türk Şiirinde Ortak Bir İmge: Şem’ ve Pervane. „Turkish Studies”, 13/20, Yaz (summer) 2018, s. 77–139.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I–III, red. Arsan, Nimet; Borak, Sadi; Kocatürk, Utkan, Atatürk Araştırma Merkezi, TTK Basımevi, Ankara 1997.
• Aydemir, Mustafa. Türk Toplumunda Ermeni Milliyetçiliğinin Uyanışında Amerikan Kolejlerinin Etkisi. „Iğdır Sosyal Bilimler Dergisi”, nr 13, Ekim (październik) 2017, s. 277–295.
• Banarlı, N. Sami. Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, tom 2, Millî Eğitim Bakanlığı, İstanbul 1987.
• Demircioğlu, Cemal. Müfide Ferit Tek ve Romanlarındaki Milliyetçilik. Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul 1998.
• Duymaz, Recep. Aydemir Üzerine, „Aydemir Önsöz”, Kaknüs Yayınları, 2002 İstanbul, s. 7–10.
• Enginün, İnci. Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyet’e, Dergâh Yayınları, İstanbul 2007.
• Esin, Emel. Ahmet Ferit Tek, „Türk Kültürü”, nr 103, Aralık 1971, s. 137–142.
• Esin, Emel. Pervaneler, „II baskıya Önsöz”, İstanbul, Otağ Yayınları, 1974.
• Esin, Emel. Müfide Ferit Tek, „Türk Ansiklopedisi”, tom 31, Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara 1982.
• Filipowska, Sylwia. Obraz dziewiętnastowiecznego Stambułu w polskiej i tureckiej literaturze wspomnieniowej. Księgarnia Akademicka, Kraków 2017.
• Göre, Zehra. „Lehistan’da Bir Osmanlı Sefiri: Ziştoylu Hacı Ali Ağa’nın Manzum Sefaretnamesi ve Lehistan İzlenimleri”, Remarks on Turkish Studies – Türklük Mülahazaraları, red. Marzena Godzińska, Aslı Cevgin Uysal, Władysław Chilmon, Şarkiyat Fakültesi Varşova Üniversitesi, Warszawa 2015, s. 13–25.
• Hanioğlu, Şükrü. „Türkçülük”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, nr 5, İletişim Yayınları İstanbul 1985, s. 1394.
• Kaim, Agnieszka, A. Konstanty Borzęcki – przypadkowy bohater transgresji historycznej, „Studia Migracyjne. Przegląd Polonijny”, Uniwersytet Jagielloński, Czerwiec, 1/2020, s. 281–306.
• Kaim, Agnieszka, A., Dominik, Paulina. The Second-Generation Polish Emigres in Istanbul as Transcultural Agents in the Ottoman Modernizing Reforms in the late 19th and 20th Centuries, „Hemispheres”, vol. 38(2023), s. 5–34.
• Kaplan, Ramazan. Aydemir, „Milli Kültür”, wyd. 70, 1990, s. 32–34.
• Karaosmanoğlu, Yakup Kadri. Kiralik Konak. İletişim Yayınları, İstanbul 2004.
• Kocabaşoğlu, Uygur. Kendi Belgeleriyle Anadolu’daki Amerika, Arba Yayınları, İstanbul 1989.
• Kolcu, Ali İhsan. Millî Edebiyat Nesir, Salkımsöğüt Yayınları, Erzurum 2011.
• Kołodziejczyk, Dariusz. Ottoman-Polish Diplomatic Relations (15th–18th century). An Annotated Edition of Ahidnames and Other Documents. Brill, Leiden–Boston–Köln 2000.
• Kovacs, Istvan. Józef Bem. Bohater wiecznych nadziei. Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 2002.
• Köprülü, Fuat. Aydemir. „Bugünkü Edebiyat”, Haz. Mehmet Akif Çeçen, Ahmet Balcı, Akçağ Yayınları, Ankara 2007, s. 123–128.
• Lehistan (Polonya) Sanayisi ve Türkiye–1924, Polonya Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği, Ankara 2006.
• Lewak, Adam. Dzieje Emigracji Polskiej w Turcji (1831–1878), Instytut Wschodni, 1935.
• Łatka, Jerzy S. Lehli znaczy Polak, Towarzystwo Słowaków w Polsce, 2012.
• Melcer-Rutkowska, Wanda. Turcja Dzisiejsza, Bibljoteka Dzieł Wyborowych, 1925.
• Moustapha Djelaleddin. Les Turcs Anciens Et Modernes, Paris 1870.
• Mustafa Celâleddin Paşa. Eski ve Modern Türkler, çev. Güven Beker, İstanbul 2014.
• Pajewski, Janusz. Buńczuk i Koncerz. Z Dziejów Wojen Polsko-Tureckich, Wydawnictwo Poznańskie, 2003.
• Polvan, Nurettin. Türkiye’de Yabancı Eğitim, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1952.
• Rostafiński, Jan. Autem i arabą przez Anatolię, M. Arct. Seria: Biblioteka Podróży Egzotycznych, Warszawa 1929.
• Sezer, Ayten. Atatürk Döneminde Yabancı Okullar (1923–1938), TTK, Ankara 1999.
• Siemieniec-Gołaś, E. Władysław Jabłonowski – polski lekarz w osmańskiej służbie. Znawca i badacz Wschodu. „Perspektywy Kultury”, 35(4) (Grudz. 2021), s. 117–134.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi. Mahur Beste, Dergâh Yayınları, İstanbul 1998.
• Türk Ulusal Hareketi, Bayan Ferit-Bey’in Konferans Metni, Fransızcadan çeviren Ayfer Er, Hidayet Özcan, Akademik Bakış, 6, 11, Kış 2012, s. 293–312.
• Türk Soroptimistu, Müfide Ferit Tek Özel Sayısı, Çeltüt Matbaacılık, 37, İstanbul 1972.
• Tek, Müfide Ferit. Pervaneler, Kaknüs Yayınları, İstanbul 2002 (Müfide Feride Tek, Pervaneler, Matbaa-i Amire, İstanbul 1924).
• Tek, Müfide Ferit. Aydemir, Kaknüs, İstanbul 2018.
• Tek, Müfide Ferit. Hayat Hikayem, „Türk Kadını”, rok 7, nr 81–82, Şubat–Mart (luty–marzec) 1973, s. 6–7.
• Unat, Faik Resit. Osmanlı Sefirleri ve Sefaretnameleri. Türk Tarih Kurumu, Ankara 1987.
• Uşaklıgil, Halit Ziya. Mai ve Siyah Açıklamalı Orijinal Metin, Can Yayınları, İstanbul 2022.
• Ünal, Yenai. Ahmet Ferit Tek, Bigeoğuz Yayıncılık, İstanbul 2009.
• Vahapoğlu, M. Hidayet. Osmanlıdan Günümüze Azınlık ve Yabancı Okulları, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 1990.
• Vetulani, Tadeusz. Wzdłuż Anatolii, Wydawnictwo Instytutu Wschodniego, 1937.
• Yurdakul, Mehmed Emin. Ey Türk Uyan! Şiirler, Serdengeçti Yayınları, Ankara 1962.
• Yıldırım, Uğur. Türkiye’de Misyonerlik, Otopsi Yayınları, İstanbul 2005.
• Zając, Grażyna. Smutna ojczyzna i ja smutny. Kręgi literackie epoki Abdülhamida II w świetle tureckiej autobiografii, Księgarnia Akademicka, 2009.
• Zając, Grażyna. Ciało twoje, kości moje… Rodzina i szkoła epoki Abdülhamida II w świetle tureckiej autobiografii, Księgarnia Akademicka, 2013.
• Blok – Czasopismo Awangardy Artystycznej, Numer poświęcony architekturze i teatrowi, Wydawnictwo „Blok”, nr 10, rok II, kwiecień, Warszawa 1925.
• Ferit Bey Varşova’ya Hareket Etti, Cumhuriyet Gazetesi, 29 Mayıs (maj) 1932.
• Gazeta Poranna, rok 12, nr 69 (4058) Warszawa 1924.
• Gazi Antep, Hâkimiyet-i Milliye, nr 102, 7 Şubat (luty) 1921.
• Paris Muhabirinden: Paris’te Türk Hanımının Konferansı, İleri Gazetesi, 16 Haziran (czerwiec) 1922.
• Türk Askeri, Hâkimiyet-i Milliye, nr 97, 15 Ocak (styczeń) 1921.

Identifiers

DOI

10.33896/POrient.2024.1–4.1