Symboliczne aspekty wykorzystania ognia w późnośredniowiecznej i wczesnonowożytnej przestrzeni rodziny polskiej

• Authors: Rogińska Justyna

Title variants

EN

Symbolic aspects of using a fire in late medieval and early modern Polish family space

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The article is an attempt to reconstruct a symbolic significance of the fire in life of polish family between XIII and XVIII centuries. On the basis of analyze of rich ceremonialism, which can be found in home, household and church space, some types of this element were defined by way of example. The basic merit of a fire is its consumer value, which providing family with life was the base of assessment and creating of additional sense. In symbolic stratum the main role played a ritual fire, which being a part of receiving ritual admitted new members of community (for example, children, women) . There was a fire in magical acts and fortune-telling in everyday practice. Made cyclically or by accident purifying fire protected house and cattle from contagion, dark forces and animal pests. Fire is also a destructive power, of which man was afraid and from which protected his family. The value of flame was also an area of death. Ritual gestures and acts usually used element’s substitutes like candle, smoke, ashes and stove. The rich symbolism of fire, its multi-aspect using and great variety of forms are an evidence of importance of this element in a family’s community space.

Keywords

EN

fire; family; symbol

• Publisher: Instytut Historii Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Journal: In Gremium. Studia nad Historią, Kulturą i Polityką
• Year: 2015
• Volume: 9
• Pages: 31-40

Dates

published

2015

Contributors

author

Rogińska Justyna

• Uniwersytet Zielonogórski

References

• M. Dąbrowska, Ogrzewanie wnętrz mieszkalnych w średniowieczu i czasach nowożytnych, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2008, R. 60, nr 3-4
• J.S. Bystroń, Dzieje obyczajów w dawnej Polsce wiek XVI-XVIII, t. 2, Warszawa 1976
• W. Kopaliński, Słownik symboli, Warszawa 1990
• W. Reinhard, Życie po europejsku. Od czasów najdawniejszych do współczesności, Warszawa 2009
• H. Samsonowicz, Życie miasta średniowiecznego, Warszawa 1970
• P. Kowalski, Leksykon znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie, Warszawa-Wrocław 1998
• E. Karwot, Katalog magii Rudolfa. Źródło etnograficzne XIII wieku, Wrocław 1955
• L. Pełka, Rytuały, obrzędy, święta, Warszawa 1989
• H. Biegeleisen, Wesele, Lwów 1928
• H. Biegeleisen, Matka i dziecko w obrzędach, wierzeniach i zwyczajach ludu polskiego, Lwów 1927
• A. Zadrożyńska, Świętowania polskie, Warszawa 2002
• M. Kowalczyńska, Wróżby, czary i zabobony w średniowiecznych rękopisach Biblioteki Jagiellońskiej, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” 1979, R. 29, nr 1/2
• B. Wojciechowska, Od godów do świętej Łucji. Obrzędy doroczne w Polsce późnego średniowiecza, Kielce 2000
• J.E. Cirlot, Słownik symboli, Kraków 2000
• Słownik stereotypów i symboli ludowych, t. 1: Kosmos, cz. 1: Niebo, światła niebieskie, ogień, kamienie, red. J. Bartmiński, S. Niebrzegowska, Lublin 1996
• J. Tyszkiewicz, „Nowy ogień” na wiosnę, [w:] Cultus et cognitio. Studia z dziejów średniowiecznej kultury, red. S.K. Kuczyński, Warszawa 1976
• H. Biegeleisen, U kolebki, przed ołtarzem, nad mogiłą, Lwów 1929
• S. Wrzesiński, Oddech śmierci. Życie codzienne podczas epidemii, Kraków 2008
• B. Baranowski, Życie codzienne małego miasteczka w XVII i XVIII wieku, Warszawa 1975
• B. Baranowski, Kultura ludowa XVII i XVIII w. na ziemiach Polski Środkowej, Łódź 1971
• Z. Kuchowicz, Obyczaje staropolskie XVII-XVIII wieku, Łódź 1977
• K. Furmankiewiczówna, Święty Florian w zabytkach Krakowa, „Rocznik Krakowski” 1919, t. 18
• D. Piasek, Św. Wawrzyniec i św. Florian – zmiana warty?, „Pomerania: Miesięcznik Społeczno-Kulturalny” 1995, nr 2
• D. Piasek, Wawrzyniec – święty od ognia, „Pomerania . Miesięcznik Społeczno-Kulturalny” 1995, nr 1
• M. Kamler, Złoczyńcy. Przestępczość w koronie w drugiej połowie XVI i w pierwszej połowie XVII wieku (w świetle ksiąg sądowych miejskich), Warszawa 2010
• A. Fischer, Zwyczaje pogrzebowe ludu polskiego, Lwów 1921
• J. Sokolski, Staropolskie zaświaty. Obrazy piekła czyśćca i nieba w renesansowej i barokowej literaturze polskiej wobec tradycji średniowiecznej, Wrocław 1994
• K. Moisan-Jabłońska, Obraz czyśćca w sztuce polskiego baroku. Studium ikonograficzno-ikono-logiczne, Warszawa 1995