WSPINACZKA WYSOKOGÓRSKA - ZAGROŻENIA I ODPOWIEDNIE PRZYGOTOWANIE

• Authors: Żoczek Szymon , Bilewicz-Stebel Monika , Stebel Robert

Title variants

EN

HIGH-MOUNTAIN CLIMBING - HAZARDS AND PROPER PREPARATION

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Góry wysokie do niedawna kojarzyły się z potęgą natury oraz siłą i odwagą wspinacza do przełamywania barier. Dziś góry wysokie stały się dużo bardziej dostępne, komercyjne i popularne. Bez względu na charakter gór oraz stopień trudności trasy, nieodzowna jest znajomość charakterystyki klimatu wysokogórskiego oraz zagrożeń i wynikającego z nich odpowiedniego przygotowania do wyprawy. Należy wiedzieć, na jakie warunki atmosferyczne na dużych wysokościach jest narażony organizm oraz jakie reakcje mogą w skutek nich wystąpić i jak im przeciwdziałać. Niezbędna jest umiejętność przeprowadzenia prawidłowego procesu aklimatyzacji oraz odpowiednie przygotowanie pod kątem treningu przygotowawczego, zarówno fizycznego, jak i mentalnego oraz poprawnego wyposażenia sprzętowego. Nie bez znaczenia pozostają indywidualne predyspozycje organizmu pomagające w sprawnym poruszaniu się na dużych wysokościach. Stopniowe zdobywanie coraz wyższych szczytów pozwala poznać własny organizm i umożliwia zdobycie cennego doświadczenia.

EN

The high mountains have been associated with the power of nature and the strength and courage of a climber to overcome these barriers. Nowadays, high mountains became available, commercial and more popular. Despite the mountains character and difficulty of the route, it is essential to know the high mountains climate, dangers and know how to properly prepare for such expedition. It is important to be aware of atmospheric conditions at high altitudes and specific reaction which may occur and how to counteract them. It is necessary to conduct a proper acclimatization process, as well as to prepare ourselves by physical and mental training, as well as by required equipment. Individual predispositions of the organism are useful for effective moving at high altitude. Gradual picks gaining allows to meet one’s body and gain valuable experience.

Keywords

PL

turystyka; góry wysokie; wspinaczka; choroba wysokościowa; trening

EN

high mountains; climbing; high-altitude illness; training

• Publisher: Wyższa Szkoła Wychowania Fizycznego i Turystyki w Białymstoku
• Journal: Roczniki Naukowe Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego i Turystyki w Białymstoku
• Year: 2017
• Issue: 2(20)
• Pages: 42-52 s.

Contributors

author

Żoczek Szymon

• Wydział Fizjoterapii, Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach

author

Bilewicz-Stebel Monika

• Studium Doktoranckie Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

author

Stebel Robert

• Centrum Rehabilitacji Fizjo-Med w Katowicach

References

• Apollo M. (2014) Meteorologiczne uwarunkowania klimatu górskiego a sezonowość wspinaczkowa szczytów korony ziem, Episteme, Vol. 2.
• Birch K., MacLaren D., George K. (2008) Fizjologia sportu, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Blecharz J. (2006) Psychologia we współczesnym sporcie - punkt wyjścia i możliwości rozwoju, „Przegląd psychologiczny”, vol. 49, nr 4.
• Bukriejew A., Wetson DeWalt G. (2016) Wspinaczka, Wyd. Dolnośląskie, Wrocław.
• Clemenceau J., Delavier F., Gundill M. (2012) Stretching, Ilustrowany przewodnik, PZWL, Warszawa.
• Drabik L., Kubiak-Sokół A., Sobol E. (2006) Słownik języka polskiego PWN, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Forgey W. (2006) Wilderness Medical Society: Practice Guidelines for Wilderness Emergency Care, Falcon Guides, Connecitcut.
• Fyffe A., Peter I. (2003) Podręcznik wspinaczki, Wyd. Galaktyka, Łódź.
• Goddard D., Neumann U. (2000) Wspinaczka. Trening i praktyka, RM, Warszawa.
• Graydon D., Hanson K. (2014) Góry. Wolność i przygoda. Od trekkingu do alpinizmu, Wyd. Galaktyka.
• Gryglewicz A. (1992) Moralna ocena zachowań alpinistów w sytuacjach ekstremalnych, „Kultura fizyczna”, vol. 7, nr 8.
• https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/gory;3907237.html
• https://encyklopedia.pwn.pl/szukaj/himalaizm.html
• https://pamir.pl/informacje-medyczne/gory-wysokie.html
• http://www.pza.org.pl/himalaizm/index.acs
• Janus T., Piechocki J. (2016) Wybrane stany zagrożenia zdrowia i życia związane z przebywaniem na dużej wysokości, „Anestezjologia i ratownictwo”, Nr 10.
• Jaskólski A., Jaskólska A. (2009) Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka, AWF Wrocław, Wrocław.
• Kacperczyk A. (2013) Praca nad emocjami jako element aktywności górskiej i wspinaczkowej, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, vol. 9, nr 2.
• Konturek S. (2013) Fizjologia człowieka, Elsevier Urban&Partner, Wrocław.
• Korzeniowski K. (2008) Problemy zdrowotne w warunkach wysokogórskich, „Polski Merkariusz Lekarski”, vol. 15, nr 146.
• Kotarba A., Migoń P. (2010) Góry wysokie a góry średnie Europy - spojrzenie geomorfologa, „Czasopismo Geograficzne”, vol. 81, nr 1-2.
• Kozubski W., Liberski P. (2011) Neurologia, Podręcznik dla studentów medycyny, PZWL, Warszawa.
• Krzeszowiak J. (2012) Ostra choroba wysokogórska, „Medycyna Środowiskowa”, vol. 15, nr 1.
• Kupper T., Hillebrandt D., Gieseler U., Schöffl V. (2008-2012) Stanowisko Komisji Medycznej Federacji Związków Alpinistycznych, UIAA Medical, Berno.
• Murdoch D. (2004) Prevention and Treatment of High-altitude Illness in Travelers, „Current Infectious Disease Reports”, Vol. 6, No 1.
• Parise I. (2017) Travelling safely to places at high altitude - Understanding and preventing altitude illness, „Australian Family Physician”, Vol. 46, No 6.
• Rączkowska Z. (2007) Współczesna rzeźba peryglacyjna wysokich gór Europy, PANIGiPZ, Warszawa.
• Reynolds K. (2005) 100 Hut Walks in the Alps, Cicerone, Milnthorpe.
• Shah N. M., Hussain S., Cooke M., O’Hara J. P., Mellor A. (2015) Wilderness medicine at high altitude: recent developments in the field, „Open Access Journal of Sports Medicine”, No 6.
• Siminska J., Przybylska S., Ratuszek-Sadowska D., Siedlecki Z., Grzyb S., Nowacka K., Hagner W. (2016) Wysokościowy obrzęk płuc oraz wysokościowy obrzęk mózgu w chorobie wysokogórskiej - rozpoznanie, postępowanie i leczenie, „Journal of Education, „Health and Sport”, Vol. 6, No 11.
• Traczyk W. (2013) Fizjologia człowieka w zarysie, PZWL, Warszawa.