Materiały kultur neolitycznych ze stanowiska 2 w Zagórzu, woj. małopolskie

• Authors: Kadrow Sławomir , Krzywda Anna , Rola Jarosław , Sławińska Magdalena , Suchorska Magdalena

Title variants

EN

Materials of Neolithic cultures from site 2 in Zagórze, Małopolskie Voivodeship

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The article is devoted to the presentation of pottery and sunken features of Neolithic cultures discovered at site 2 in Zagórze. The rich materials were acquired as a result of large-scale rescue excavations on the A4 motorway on the Wieliczka-Bochnia loess. 67,948 fragments of pottery were excavated, deposited in the fills of 1237 Neolithic features or in the so-called cultural layer. This material has been classified within the Linear Pottery culture (mainly its older Zofipole phase), the Malice culture (classical phase) and the Lengyel culture (Pleszów and Modlnica phase). On the said site, 11 long houses of the Linear Pottery culture and 4 houses of the Malice culture were discovered, while large clay pits, containing numerous ceramic materials, were connected with the Lengyel culture. Different ways of organising the settlement space by the inhabitants of these cultures were established.

Keywords

EN

Neolithic; settlement; rescue excavations; Danubian cultures; long houses

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Raport
• Year: 2020
• Volume: 15
• Pages: 7-108

Contributors

author

Kadrow Sławomir

• Instytut Archeologii, Uniwersytet Rzeszowski, ul. Moniuszki 10. 35-015 Rzeszów

author

Krzywda Anna

author

Rola Jarosław

• Muzeum Okręgowe w Pile, ul. Browarna 7, 64-920 Piła

author

Sławińska Magdalena

author

Suchorska Magdalena

• Muzeum Ziemi Wałeckiej, ul. Pocztowa 14, 78-600 Wałcz

References

• Bujna J., Romsauer M. 1986. Siedlung und Kreisanlage der Lengyel-Kultur in Bučany. W: B. Chropovský, H. Friesinger (red.), Internationales Symposium über die Lengyel-Kultur, Nové Vozokany 5.–9. November. Nitra-Wien: Archeologický ústav SAV, 27–35.
• Chmielewski T. 2008. Uwagi o chronologii względnej i absolutnej wczesnego i środkowego eneolitu na obszarze Polski południowo-wschodniej i zachodniej Ukrainy. Przegląd Archeologiczny 56, 41–100.
• Chmielewski B. J., Okoński J., Suchorska-Rola M. 2006. Sprawozdanie z ratowniczych badań wykopaliskowych na stanowisku 2 w Zagórzu, gm. Niepołomice w latach 2003–2004. Zeszyty Ośrodka Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego (d. Zeszyty ORBA). Seria B. Materiały Archeologiczne. Raport 2003–2004. Wstępne wyniki konserwatorskich badań archeologicznych w strefie budowy autostrad w Polsce za lata 2003–2004, Warszawa: Ośrodek Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego, 597–612, 744–758.
• Čižmař Z. 2002. Keramika z pohřebiště v „Široke u lesa”. W: V. Podborsky (red.) , Dvě pohřebiště neolitickeho lidu s linearni keramikou ve Vedrovicich na Moravě. Brno: Masarykova univerzita, 151–190.
• Coudart A. 1998. Architecture et société néolithique (= Documents d’Archéologie Française 67). Paris: Éditions de la Maison des Sciences de l’Homme.
• Czekaj-Zastawny A. 2008. Osadnictwo społeczności kultury ceramiki wstęgowej rytej w dorzeczu górnej Wisły. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
• Czekaj-Zastawny A., Jarosz P., Kadrow S. 2002. Badania ratownicze na trasie projektowanej autostrady A-4 w woj. małopolskim (sezon 2000–2001 – neolit i wczesna epoka brązu). Acta Archaeologica Carpathica 37, 19–44.
• Czekaj-Zastawny A., Grabowska B., Zastawny A. 2004. Nowe materiały kultury malickiej. Z badań na trasie autostrady A-4 w zachodniej Małopolsce: stanowiska Brzezie 17 i Targowisko 11, gm. Kłaj. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 24, 69–88.
• Czekaj-Zastawny A., Grabowska B., Zastawny A. 2007. Pottery of the Malice Culture from Sites Brzezie 17 and Targowisko 11, Western Lesser Poland. W: J. K. Kozłowski, P. Raczky (eds.), The Lengyel, Polgár and related Cultures in the Middle/Late Neolithic in Central Europe. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 487–500.
• Czekaj-Zastawny A., Przybyła M. M. 2012. Modlniczka 2, powiat krakowski. Cmentarzysko kultury ceramiki wstęgowej rytej i osady neolityczne (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad.
• Czerniak L., Golański A., Kadrow S. 2007. New Facts on the Malice Culture Gained from the Rescue Excavations at the A4 Motorway Section East of Krakow. W: J. K. Kozłowski, P. Raczky (eds.) The Lengyel, Polgár and Related Cultures in the Middle/Late Neolithic in Central Europe. Kraków 2007; Polska Akademia Umiejętności, 471–486.
• Czerniak L., Golański A., Józwiak B., Kadrow S., Rozen J., Rzepecki S. 2006a. Sprawozdanie z archeologicznych badań wykopaliskowych przeprowadzonych w latach 2003–2004 na stanowiskach 3, 12–15 i 34 w Targowisku, gm. Kłaj, woj. małopolskie. Zeszyty Ośrodka Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego (d. Zeszyty ORBA). Seria B. Materiały Archeolo¬giczne. Raport 2003–2004. Wstępne wyniki konserwatorskich badań archeologicznych w strefie budowy autostrad w Polsce za lata 2003–2004, Warszawa: Ośrodek Ochrony Dziedzi¬ctwa Archeologicznego, 541–554, 729–737.
• Czerniak L., Golański A., Kadrow S., Schellner E. 2006b. Sprawozdanie z ratowniczych badań wykopaliskowych w zespole stanowisk nr 2, 9, 12, 13, 20 i 21 w Szarowie, gm. Kłaj, woj. małopolskie, Zeszyty Ośrodka Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego (d. Zeszyty ORBA). Seria B. Materiały Archeologiczne. Raport 2003–2004. Wstępne wyniki konserwatorskich badań archeologicznych w strefie budowy autostrad w Polsce za lata 2003–2004, Warszawa: Ośrodek Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego, 593–596, 743.
• Górski J. 2017. Osadnictwo kultury łużyckiej na stanowisku 2 w Zagórzu, gm. Niepołomice, pow. wielicki. Raport 12, 33–64.
• Górski J., Grabowska B., Izdebska E., Konieczny B., Wilczyński J., Wojenka M. 2006. Wyniki archeologicznych badań wykopaliskowych przeprowadzonych w obrębie stanowisk 8–11, 24 i 26 w Targowisku, gm. Kłaj, woj. małopolskie w latach 2003–2004. Zeszyty Ośrodka Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego (d. Zeszyty ORBA). Seria B. Materiały Archeologiczne. Raport 2003–2004. Wstępne wyniki konserwatorskich badań archeologicznych w strefie budowy autostrad w Polsce za lata 2003–2004, Warszawa: Ośrodek Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego, 555–584, 738, 739.
• Grabowska B., Zastawny A. 2011. Materiały kręgu lendzielsko¬polgarskiego ze stan. 5 w Modlnicy, pow. krakowski. W: J. Kruk, A. Zastawny (red.), Modlnica, st. 5. Od neolitu środkowego do wczesnej epoki brązu (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 95–172.
• Grabowska B., Zastawny A. 2014. Osada kultury malickiej na stan. 10, 11 w Targowisku, pow. wielicki. W: A. Zastawny (red.), Targowisko, stan. 10, 11. Osadnictwo z epoki kamienia zagadnienia (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół o Badań Autostrad, 255–416.
• Janák V. 1991. Severovýchodní vlivy v Horním Slezsku v časném a starem eneolitu. Časopis Slezského zemského muzea 40, 97–109.
• Jarosz P. 2017. Osadnictwo kultury mierzanowickiej na stanowisku 2 w Zagórzu, pow. wielicki. Raport 12, 25–32.
• Jurzysta E. 2015. Neolityczne materiały kamienne z wielokulturowego stanowiska Zagórze 2, gm. Niepołomice. Raport 10, 93–154.
• Kaczanowska M. 1990. Uwagi o wczesnej fazie kultury lendzielskiej w Małopolsce. Acta Archaeologica Carpathica 29, 71–97.
• Kaczanowska M. 2006. Środkowa faza rozwoju kultury lendzielskiej w Małopolsce – grupa pleszowsko-modlnicka. W: M. Kaczanowska (red.), Dziedzictwo cywilizacji naddunajskich: Małopolska na przełomie epoki kamienia i miedzi. The Danubian heritage: Lesser Poland at the turn of the Stone and Copper Ages (= Biblioteka Muzeum Archeologicznego w Krakowie 1), Kraków: Muzeum Archeologiczne w Krakowie, 37–52.
• Kaczanowska M., Kozłowski J. K. 2006. Grupa samborzecko¬opatowska. W: M. Kaczanowska (red.), Dziedzictwo cywilizacji naddunajskich: Małopolska na przełomie epoki kamienia i miedzi. The Danubian heritage: Lesser Poland at the turn of the Stone and Copper Ages (= Biblioteka Muzeum Archeologicznego w Krakowie 1), Kraków: Muzeum Archeologiczne w Krakowie, 23–36.
• Kadrow S. 1990a. Osada neolityczna na stan. nr 16 w Rzeszowie na Osiedlu Piastów. Sprawozdania Archeologiczne 41, 9–76.
• Kadrow S. 1990b. The Rzeszów settlement microregion in Neolithic. Acta Archaeologica Carpathica 29, 33–70.
• Kadrow S. 1990c. Obiekt kultury malickiej na stanowisku nr 20 w Rzeszowie. Sprawozdania Archeologiczne 42, 95–103.
• Kadrow S. 1996. Faza rzeszowska kultury malickiej. W: J. K. Kozłowski (red.), Kultura Malicka. Drugi etap adaptacji naddunajskich wzorców kulturowych w neolicie północnej części środkowej Europy. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 51–70.
• Kadrow S. 2006. Kultura malicka. W: M. Kaczanowska (red.), Dziedzictwo cywilizacji naddunajskich: Małopolska na przełomie epoki kamienia i miedzi (= Biblioteka Muzeum Archeologicznego w Krakowie 1). Kraków: Muzeum Archeologiczne w Krakowie, 63–76.
• Kadrow S. 2015. Stanowiska 2 w Zagórzu – wprowadzenie. Raport 10, 85–91.
• Kadrow S. 2018. Some Remarks on the Early Neolithic Settlement at Zagórze, site 2 in Lesser Poland. W: S Țurcanu, C.-E. Ursu (red.), Materiality and Identity in Pre- and Protohistoric Europe. Homage to Cornelia-Magda Lazarovici. Suceava: Karl A. Romstorfer Publishing House, 109–122.
• Kadrow S., Okoński J. 2008. Materiały stylu zofipolskiego ze stanowiska 2 w Zagórzu, gm. Niepołomice. W: Młodsza epoka kamienia. Wybrane zagadnienia (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 1–21.
• Kadrow S., Czerniak L., Dobrzańska H., Golański A., Grabowska B., Kurgan-Przybylska M., Rola J., Rzepecki S., Sałacińska B., Suchorska-Rola M., Tunia K., Zakościelna A., Zastawny A. 2009. Katalog źródeł. Kultura malicka. W: A. Czekaj-Zastawny (red.), Obrządek pogrzebowy kultur pochodzenia naddunajskiego w neolicie Polski południowo-wschodniej (5600/5500-2900 BC). Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 217–258.
• Kadrow S., Suchorska-Rola M., Rola J., Sławińska M. 2012. Opracowanie wyników ratowniczych badań wykopaliskowych na terenie kompleksu stanowisk Zagórze 2 – Staniątki 26, gm. Niepołomice, pow. wielicki (Numer stanowisk na autostradzie A4 128 i 203). 2 Neolit 1. Warszawa (maszynopis w archiwum Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad).
• Kadrow S., Zakościelna A. 2000. An Outline of the Evolution of Danubian Cultures in Małopolska and Western Ukraine. Baltic-Pontic Studies 9, 187–255.
• Kamieńska J. 1973. Grupa Malicka tzw. kultury nadcisańskiej w Małopolsce. W: J. Machnik (red.), Z badań nad neolitem i wczesną epoką brązu w Małopolsce. Wrocław: Ossolineum, 65–104.
• Kulczycka-Leciejewiczowa A. 1983. O zofipolskim stylu ceramiki wstęgowej rytej w Polsce. Archeologia Polski 28, 67–97.
• Kurgan-Przybylska M. 2005. Racibórz Stara Wieś. Osadnictwo kultury malickiej, lendzielskiej i łużyckiej. Katowice: Muzeum Śląskie.
• Lityńska-Zając M., Cywa K., Tomczyńska Z., Wasylikowa K., Madeyska E., Koziarska A., Skawińska-Wieser K. 2015. Badania archeobotaniczne na wielokulturowym stanowisku 2 w Zagórzu, gm. Niepołomice, woj. małopolskie. Raport 10, 161–186.
• Lüning J. 1982. Research into the Bandkeramik settlement of the Aldenhovener Platte in the Rheinland. Analecta Praehistorica Leidensia 15, 1–29.
• Makowicz-Poliszot D. 2015. Analiza neolitycznego materiału kostnego z Zagórza stan. 2, gm. Niepołomice, woj. małopolskie. Raport 10, 155–160.
• Makowicz-Poliszot D. 2016. Analiza kości zwierzęcych z epok metali ze stanowiska 2 w Zagórzu, gm. Niepołomice. Raport 11, 23–56.
• Michalak-Ścibior J. 1996. Zagadnienie chronologii i periodyzacji kultury malickiej w świetle nowych źródeł z Wyżyny Sandomierskiej. W: J. K. Kozłowski (red.). Kultura malicka. Drugi etap adaptacji naddunajskich wzorców kulturowych w neolicie północnej części środkowej Europy. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 35–49.
• Milisauskas S. 1986. Early Neolithic Settlement and Society of Olszanica. Ann Arbor.
• Moddermann P. J. R. 1988. The Linear Pottery Culture: Diversity in Uniformity. Berichten van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek 38, 63–139.
• Němejcová-Pavúková V. 1986. Vorbericht über die Ergebnisse der systematischen Grabung in Svidín in Jahren 1971–1983. Slovenská Archeológia 34, 133–173.
• Pavlů I., Rulf J., Zápotocká M. 1986. These on the Neolithic site of Bylany. Památky Archeologické 77, 288–412.
• Pavúk J. 1994. Štúrovo. Ein Siedlungsplatz der Kultur mit Linearkeramik und der Želiezovce-Gruppe. Nitra.
• Pavúk J. 2003. Hausgrundrisse der Lengyel-Kultur in der Slowakei. W: J. Eckert, U. Eisenhauer, A. Zimmermann (red.), Analysen und Interpretationen im Wandel. Festschrift für Jens Lüning zum 65. Geburtstag (= Archäologische Perspektiven). Rahden/Westfalen: Espelkamp, 455–469.
• Pavúk J. 2007. Zur Frage der Entstehung und Verbreitung der Lengyel-Kultur. W: J. K. Kozłowski, P. Raczky (red.) The Lengyel, Polgár and Related Cultures in the Middle/Late Neolithic in Central Europe, Kraków: Polska Akademia Umiejętności 2007, 11–28.
• Pažinová N. 2009. Contribution to the Slovakian Early Lengyel Setting. Acta Archaeologica Carpathica 44, 21–35.
• Raczky P., Domboróczki L., Hajdú Z. 2007. The Site of Polgár-Csőszhalom and its cultural and chronological connections with the Lengyel culture. W: J. K. Kozłowski, P. Raczky (red.), The Lengyel, Polgár and related Cultures in the Middle/Late Neolithic in Central Europe. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 49–70.
• Rauba-Bukowska A. 2016. Analiza mineralogiczno-petrograficzna i technologiczna fragmentów naczyń ceramicznych kultury ceramiki wstęgowej rytej ze stanowiska Zagórze 2, gm. Niepołomice. Raport 11, 7–22.
• Rauba-Bukowska A., Czekaj-Zastawny A., Grabowska B., Zastawny A. 2007. Wyniki badań mineralogiczno-petrograficznych naczyń kultury ceramiki wstęgowej rytej i malickiej ze stanowisk Brzezie 17 i Targowisko 11, gm. Kłaj, woj. Małopolskie. Sprawozdania Archeologiczne 59, 63–113.
• Sebők K. 2007. Ceramic Forms of Polgár-Csőszhalom – a Case Study. W: J. K. Kozłowski, P. Raczky (red.), The Lengyel, Polgár and related Cultures in the Middle/Late Neolithic in Central Europe. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 97–116.
• Stuiver M., Reimer P. J. 1993. Calib radiocarbon calibration program. Radiocarbon 35, 215–230.
• Tkachuk T. 2007. Malice ceramic „imports” in the context of the Tripolye and steppe cultures. W: J. K. Kozłowski, P. Raczky (eds.), The Lengyel, Polgár and related Cultures in the Middle/Late Neolithic in Central Europe. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 249–258.
• Zakościelna A., Gurba J. 1997. Z problematyki kultury malickiej na Wyżynie Lubelsko-Wołyńskiej. Archeologia Polski Środkowo-Wschodniej 2, 201–209.
• Zápotocká M. 1970. Die Stichbandkeramik in Böhmen und in Mitteleuropa. W: Die Anfänge des Neolithikums vom Orient bis Nordeuropa (= Fundamenta Reihe A 3). Köln-Wien: Böhlau, 1–66.
• Zápotocká M. 2007. Die Entstehung und Ausbreitung der Kultur mit Stichbandkeramik. W: J. K. Kozłowski, P. Raczky (eds.), The Lengyel, Polgár and related Cultures in the Middle/Late Neolithic in Central Europe. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 199–215.
• Zastawny A., Grabowska B. 2014. Materiały kultury ceramiki wstęgowej rytej na stan. 10, 11 w Targowisku, pow. wielicki. W: A. Zastawny (red.), Targowisko, stan. 10, 11. Osadnictwo z epoki kamienia zagadnienia (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 63–253.