Perspektywy upadłości konsumenckiej w Polsce w kontekście zmian ekonomiczno-prawnych

• Authors: Paweł Nowak

Title variants

EN

The Prospects of Consumer Bankruptcy in Poland in the Context of Economic and Legal Changes

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przedstawienie istoty i wielkości zjawiska nadmiernego zadłużenia gospodarstw domowych oraz ocena możliwości oddłużenia w ramach upadłości konsumenckiej. Rozważania podjęte w artykule koncentrują się na pojęciu, miarach, przyczynach i konsekwencjach nadmiernego zadłużenia. Nowelizacja prawa upadłościowego stworzyła od 2015 roku szerszy dostęp do upadłości konsumenckiej. Tekst stanowi próbę odpowiedzi na następujące pytania: -Kiedy występuje nadmierne zadłużenie? -Jakie są przyczyny i konsekwencje nadmiernego zadłużenia? -W jaki sposób nowelizacja ustawy o upadłości konsumenckiej zmieniła sytuację konsumentów w relacjach z bankami? -Jakie środki prewencyjne i naprawcze powinny zostać podjęte, aby zmniejszyć ryzyko nadmiernego zadłużenia gospodarstw domowych? Artykuł opiera się na danych zastanych, aktach prawnych oraz aktualnej literaturze przedmiotu. Wnioski zawarte w artykule określają wpływ zmian prawnych na możliwość poprawy sytuacji finansowej gospodarstw domowych oraz wynikające z tych zmian konsekwencje dla systemu ochrony konsumenta. Artykuł zawiera także rekomendacje dotyczące rozwiązań podnoszących poziom bezpieczeństwa konsumenta na rynku kredytowym, opartych na edukacji konsumentów.

EN

The article is aimed at presenting and evaluating the matter and scale of excessive household debt phenomena and the possibilities of a fresh start within consumer bankruptcy. The research is focused on definition, measure, causes and consequences of indebtedness. The novelisation of the consumer bankruptcy legislation in 2015 created broader access to the consumer bankruptcy. The text is an attempt to answer to the following questions: – When does excessive debt occur? – What are the reasons for and the consequences of excessive debt? – How does the law novelisation change the relation between the consumer and banks? – What kind of tools should be undertaken to reduce the risk of the excessive debt of consumers? The paper is based on existing data and current literature and legislation. The findings included in the article indicate the impact of legislation changes on the possibilities of improvement of consumer situation and consequences for consumer protection system. There are also the recommendation for solutions increasing the consumer’s safety on financial markets based on consumer education.

Keywords

PL

nadmierne zadłużenie;; ochrona konsumenta;; umowy kredytowe;; upadłość konsumencka

EN

consumer bankruptcy;; consumer protection;; excessive debt;; loan contracts

• Publisher: Instytut Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Year: 2017
• Volume: Volume 31, Issue 3
• Pages: 153-166

Contributors

author

Paweł Nowak

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Katedra Ekonomii i Polityki Gospodarczej

References

• Białczyńska-Biały, M. (2012). Ewolucja polityk konsumenckich w Polsce po 1989 r. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Bludnik, I., Czernik, K., Jurek, M., Marszałek, P. (2015). Mapa edukacji finansowej. V edycja. Warszawa: Związek Banków Polskich, Polska Izba Ubezpieczeń.
• Centralny Ośrodek Informacji Gospodarczej. (2016). Pozyskano z http://www.coig.com.pl/ 2016-upadlosc-konsumencka-lista_osob.php
• Dąbrowska, A. (2012). Konsument na rynku usług bankowych. W: A. Dąbrowska, M. Janoś-Kreslo (red.). Ochrona konsumentów na rynku usług bankowych i telekomunikacyjnych. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 22–25.
• Dąbrowska, A. (2013). Ochrona i edukacja konsumentów na wybranych rynkach usług. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Dąbrowska, A., Bylok, F., Janoś-Kresło, M., Kiełczewski, D., Ozimek, I. (2015). Kompetencje konsumentów. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Dąbrowska, A., Janoś-Kresło, M., Ozimek, I. (2005). Ochrona i edukacja konsumentów we spółczesnej gospodarce rynkowej. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Gafrikova, V. (2016). Koszty kredytu konsumenckiego w świetle regulacji prawnych. Przedsiębiorstwo Przyszłości, 4(29), 60–75.
• Garncarczyk, J., Mocek, M., Skikiewicz, R. (2014). Zachowania gospodarstw domowych na rynku usług finansowych w warunkach zmiennej koniunktury. Warszawa: CeDeWu.pl.
• Gębski, Ł. (2013). Nadmierne zadłużenie gospodarstw domowych – problem finansowo-prawny czy społeczny? Gospodarka Narodowa, 4(260), 83–108.
• Infodług. Ogólnopolski raport o zaległym zadłużeniu i niesolidnych dłużnikach. 32 edycja 2016 (2016, 10 grudnia). Warszawa: BIG InfoMonitor S.A. Pozyskano z https://www.big.pl/download/ raporty/raport_infodlug_32_edycja_2016_06.pdf
• Knehans-Olejnik, A.M. (2015). Ochrona i edukacja konsumentów na rynku kredytów hipotecznych i konsumpcyjnych. Warszawa; DeCeWu.pl.
• Lissowska, M. (2010). Polityka konsumencka – podstawy teoretyczne, cele i narzędzia. Gospodarka Narodowa, 10, 57–77.
• Małecki, W. (2014). Przemiany sektora bankowego i ich konsekwencje. Ekonomista, 4, 467–487.
• Nowak, P. (2003). Ochrona konsumenta w warunkach asymetrii informacji. Zeszyty Naukowe AE, 594, 91–100.
• Nowak, P. (2016). Bezpieczeństwo ekonomiczne konsumenta na rynkach usług finansowych. W: A. Piędel, J. Pomiankiewicz, A. Żebrowski (red.). Współczesne aspekty bezpieczeństwa państwa. Warszawa: Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa i Ochrony im. Marszałka Józefa Piłsudzkiego w Warszawie / Wydział Zamiejscowy w Nisku, 332–340.
• Parabank (2017, 7 lipca). Pozyskano z https://www.nbportal.pl/slownik/pozycje-slownika/parabank.
• Raport o sytuacji banków w 2015 r. (2016). Warszawa: Urząd Komisji Nadzoru Finansowego. Pozyskano z http://www.knf.gov.pl/opracowania/sektor bankowy/ raporty i opracowania/ publikacje sektora bankowego/indeks.html
• Rekomendacja S dotycząca dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie, KNF (2013, czerwiec) (2016, 10 grudnia). Pozyskano z http:// www.knf.gov.pl/Images/Rekomendacja_S_18_06_2013%2E_tcm75-34880.pdf
• Rekomendacja T dotycząca dobrych praktyk w zakresie zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych, KNF (2010, luty) (2016, 10 grudnia). Pozyskano z https://www.knf.gov.pl/Images/Rekomendacja%20T_tcm75-18474.pdf
• Rekomendacja T dotycząca dobrych praktyk w zakresie zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych, KNF (2013, luty) (2016, 10 grudnia). Pozyskano z http://www.knf.gov.pl/Images/RekomendacjaT_tcm75-33586.pdf
• Sługocka-Krupa, E. (2014). Ochrona konsumentów na rynku usług kredytowych – wybrane problemy.W: M. Gancarz, E. Sługocka-Krupa (red.). Ochrona konsumentów i jej współczesne wyzwania. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 297–315.
• Świecka, B. (2008). Bankructwa gospodarstw domowych. Perspektywa ekonomiczna i społeczna. Warszawa: Difin.
• Świecka, B. (2009). Niewypłacalność gospodarstw domowych. Przyczyny – skutki – przeciwdziałanie. Warszawa: Difin.
• Ustawa z dnia 28 lutego 2003 roku – Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. z 2009 r. nr 175, poz. 1361, z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 23 marca 2017 roku o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (Dz.U. z 2017 r. poz. 819)
• Ustawa z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz.U. z 2015 r. poz. 978).
• Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 roku o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1357).
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze, ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1306).
• Wałęga, G. (2013). Kredytowanie gospodarstw domowych. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.