Robert Michels jako prekursor socjologii organizacji

• Authors: Radomir Miński

Title variants

EN

Robert Michels as a Precursor of Organizational Sociology

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W polskim dyskursie naukowym Robert Michels dość stereotypowo uchodzi jedynie za jednego z kontynuatorów myśli Vilfreda Pareto i Gaetano Moski będąc jednoznacznie kojarzony jako „ten od żelaznego prawa oligarchii”. Mniej znany jest fakt, że w Stanach Zjednoczonych uchodzi on nie tylko za prekursora socjologii polityki, ale doceniono jego wkład w rozwój socjologii organizacji. Przez amerykańskich uczonych Michels jest uważany za odkrywcę zjawiska przemieszczenia celów organizacyjnych (goals-displacement). Jego flagowe dzieło Political Parties stało się punktem wyjścia wielu badań nad tym zjawiskiem. Badacze patologii funkcjonowania organizacji społecznych zidentyfikowali obecność zjawiska przemieszczenia celów nie tylko w partiach politycznych i związkach zawodowych, ale również w ruchach społecznych, korporacjach biznesowych, organizacjach pozarządowych i grupach wyznaniowych. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na aktualność i powszechność problematyki przemieszczenia celów organizacyjnych oraz postawienie pytania, czy zjawisko to nie dotyka również Unii Europejskiej.

EN

In Polish academic discourse Robert Michels is quite stereotypically regarded only as one of continuators of Vilfredo Pareto and Gaetano Mosca, unambiguously associated as “the one from the Iron Law of Oligarchy”. Little-known is a fact, that in the United States Michels is not only considered a pioneer of political sociology, but he is also appreciated for his contribution to sociology of organizations. Furthermore, American scholars regard Michels as the discoverer of the goals-displacement phenomenon. His masterpiece - Political Parties - has become a starting point for many empirical studies on this phenomenon. Scholars of pathologies in the functioning of social organizations have identified the presence of the goals-displacement phenomenon not only in political parties and trade unions, but also in social movements, business corporations, non-governmental organizations and religious groups. The aim of this article is to reconstruct Michels’s contribution to sociology of organization and to draw attention to the universality of the goals-displacement phenomenon in social movements. In conclusion of this article the author asks whether the goals displacement phenomenon affects the European Union as well.

Keywords

PL

socjologia organizacji; zjawisko przemieszczenia celów organizacyjnych; patologie organizacji; centralizm biurokratyczny; ewolucja władzy wykonawczej

EN

organizational sociology; goals displacement phenomena; organizational pathologies; bureaucratic centralism; the executive evolution

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2017
• Issue: 4(227)
• Pages: 165-187

Contributors

author

Radomir Miński

• SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny, Instytut Nauk Społecznych, ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa

References

• Bukharin, Nicolai. 1925. Historical Materialism: A System of Sociology. New York: International Publishers.
• Cassinelli, Charles W. 1953. The Law of Oligarchy. „The American Political Science Review” 47 (3): 773–784.
• Chodak, Szymon. 1958. Roberta Michelsa socjologia niemieckiej socjaldemokracji. „Studia Socjologiczno-Polityczne” 1: 123–162.
• Chodak, Szymon. 1961. Systemy partyjne Europy Zachodniej. Pochodzenie, ewolucja, funkcje społeczne. „Studia Socjologiczno-Polityczne” 9.
• Duverger, Maurice. 1954. Political Parties, Their Organization and Activity in the Modern State. London: Methuen; New York: Wiley.
• Eldersveld, Samuel J. 1957. Political Affiliation in Metropolitan Detroit. Ann Arbor: Institute of Public Administration, University of Michigan.
• Eldersveld, Samuel J., 1964. Political Parties: A Behavioral Analysis. Chicago: Rand McNally & Company.
• Etzioni, Amitai. 1960. Two Approaches to Organizational Analysis. A Critique and a Suggestion. „Administrative Science Quarterly” 5(2): 257–278.
• Etzioni, Amitai. 1964. Modern Organizations. New Jersey: Prentice-Hall. Englewood Cliffs.
• Fischer, Frank i Carmen Sirianni. 1994. Critical Studies in Organization and Bureaucracy. Philadelphia: Temple University Press.
• Frerichs, C.W. 2015. Tennessee Valley Authority. W: International Directory of Company Histories. W wersji elektronicznej dostępny na stronie Encyclopedia.com pod adresem: http://www.encyclopedia.com/topic/Tennessee_Valley_Authority.aspx [dostęp 12.04.2015].
• Genett, Timm. 2007. Einleitung. Robert Michels – Pionier der sozialen Bewegungsforschung. W: R. Michels. Soziale Bewegungen zwischen Dynamik und Erstarrung. Berlin: Akademie-Verlag.
• Godłozy, Marta. 2005. Proces decyzyjny w Unii Europejskiej. Opis procedur tworzenia prawa w Unii Europejskiej. Procedury w Polsce. Warszawa: MPS.
• Gouldner, Alvin W. 1955. Metaphysical Pathos and the Theory of Bureaucracy. „The American Political Science Review” 49: 496–507.
• Harrison, Paul M. 1959. Authority and Power in the Free Church Tradition: A Social Case Study of the American Baptist Convention. Princeton: Southern Illinois University Press.
• Hetschner, Joachim. 1993. Robert Michels: Die Herausbildung der modernen Politischen Soziologie im Kontext von Herausforderung und Defi zit der Arbeiterbewegung. Bonn: Pahl-Rugenstein.
• Hook, Sidney. 1933. Towards the Understanding of Karl Marx. New York: John Day Company.
• Jayapalan, N. 2002. Comprehensive Modern Political Analysis. Delhi: Atlantic Publisher.
• Komisja Europejska, 2017. Biała Księga w sprawie przyszłości Europy. Refleksje i scenariusze dotyczące przyszłości UE-27 do 2025 r. Brussels: European Commission.
• Konieczny, Piotr. 2009. Governance, Organization, and Democracy on the Internet: The Iron Law and the Evolution of Wikipedia. „Sociological Forum” 24(1): 162–192.
• Kwilecki, Andrzej. 1969. Idea zjednoczenia Europy. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Lasswell, Harold D., Daniel Lerner i C. Easton Rothwell. 1952. The Comparative Study of Elites: An Introduction and Bibliography. Stanford, Calif.: Stanford University Press.
• Linz, Juan J. 2006. Robert Michels, Political Sociology, and the Future of Democracy. New Brunswick and London: Transaction Publishers.
• Lipset, Seymour M. 1952. Democracy in Private Government (A Case Study of the International Typographical Union). „The British Journal of Sociology” 3(1): 47–63.
• Lipset, Seymour M., Martin A. Throw i James S. Coleman. 1962. Union Democracy: The Internal Politics of the International Typographical Union. New York: Anchor Books/ Doublday & Company, Inc.
• Lipset, Seymour M. 1981. Sozialismus und Soziologie. W: W. Lepenies (red.). Geschichte der Soziologie. Studien zur kognitiven, sozialen und historischen Identität einer Disziplin. Frankfurt/Main: Suhrkamp.
• Lipset, Seymour M. 1988. Homo politicus. Społeczne podstawy polityki. Tłum. G. Dziurdzik-Kraśniewska. Warszawa: WN PWN.
• Lipset, Seymour M. 2005. Introduction. W: R. Michels. Political Parties. A Sociological Study of the Oligarchical Tendencies of Modern Democracy. New Brunswick and London: Transaction Publishing.
• Malandrino, Corrado. 2013. A Critique of the Democratic Party and Mythology of Patriotism in Robert Michels. „Revista europea de historia de las ideas políticas y de las instituciones públicas” 6: 187–200.
• Mayntz, Renate. 1959. Parteigruppen in der Groβstadt. Untersuchungen in einem Berliner Kreisverband der CDU. Köln/Opladen: Westdeutscher Verlag.
• McGovern, Patrick. 2010. The Young Lipset on the Iron Law of Oligarchy: A Teste of Thing to Come. „Britisch Journal of Sociology” 61: 29–42.
• McKenzie, Robert T. 1955. British Political Parties. Portsmouth: Heinemann Educa¬tional Publishers.
• McLean, Jain i Alistair McMillan. 2003. Concise Dictionary of Politics. New York: OXFORD.
• Michels, Robert. 1914. Probleme der Sozialphilozophie. Leipzig-Berlin: Franz Steiner Verlag.
• Michels, Robert. 1987. Klassenbildung und Kreislauf der Eliten. W: R. Michels. Masse, Führer, Intellektuelle. Politisch-soziologische Aufsätze 1906–1933. Frankfurt/ Main: Campus Verlag, s. 245–273.
• Michels, Robert. 1949. First Lectures in Political Sociology. Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Michels, Robert. 2005. Political Parties. A Sociological Study of the Oligarchical Tendencies of Modern Democracy. New Brunswick and London: Transaction Publishing.
• Miński, Radomir. 2016. Aktualność myśli Roberta Michelsa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Neumann, Sigmund. 1956. Toward a Comparative Study of Political Parties. W: S. Neumann (red.). Modern Political Parties. Chicago: University of Chicago Press, s. 395–421.
• Ostergaard, G.N. i A.H. Halsey. 1965. Power in Cooperatives: A Study of the Internal Politics of British Retail Societies. Oxford: Basil Blackwell.
• Pfetsch, Frank R. 1966. Robert Michels als Elitentheoretiker. „Politische Vierteljahresschrift” VII (2): 208–227.
• Pfetsch, Frank R. 1989. Einführung in Person, Werk und Wirkung. W: R. Michels. Zur Soziologie des Parteiwesens in der modernen Demokratie. Untersuchungen über die oligarchischen Tendenzen des Gruppenlebens. Stuttgart: Kroner.
• Piven, Frances F. i Richard A. Cloward. 1977. Poor People’s Movements: Why. They Succeed, How They Fail. New York: Vintage Books.
• Reitmayer, Morten. 2009. Elite. Sozialgeschichte einer politisch-gesellschaftlichen Idee in der frühen Bundesrepublik. München: Oldenbourg Verlag.
• Selznick, Philip. 1943. An Approach to a Theory of Bureaucracy. „American Sociological Review” 8(1): 47–54.
• Selznick, Philip. 1949. T.V.A. and the Grass Roots. A Study in the Sociology of Formal Organization. Berkeley: University of California Press.
• Scott, John i Gordon Marshall. 2005. Dictionary of Sociology. New York: Oxford.
• Smelser, Neil. 1976. Sociological Theory: Historical and Formal. New Jersey: General Learning Press.
• Stefaniuk, Małgorzata. 2001. Teoria elit Vilfreda Pareta. Lublin: Wydawnictwo: Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Stivers, Camilla. 2009. Postcards from the Past: Messages from „TVA and the Grass-roots”. „Public Administration Review” 69(6): 1196–1199.
• Stölting, Eduard, 2006. Robert Michels. W: D. Kaesler. Klassiker der Soziologie 1. Von August Comte bis Alfred Schütz. München: C.H.Beck.
• Suchocka, Renata. 1999. Integracja Europejska w polskiej perspektywie. Poznań: UAM.
• Szacki, Jerzy. 1981. Historia myśli socjologicznej. Warszawa: PWN.
• Szacki, Jerzy. 2002. Historia myśli socjologicznej. Wydanie nowe. Warszawa: WN PWN.
• Tolbert, Patricia S. i Shon R. Hiatt. 2009. On Organizations and Oligarchies. Michels in the Twenty-First Century. W: P.S. Adler (red.). The Oxford Handbook of Sociology and Organization Studies. Classical Foundation. Oxford: University Press.
• Tuccari, Francesco. 2013. Michels, Robert. W: G. Claeys (red.). Encyclopedia of Modern Political Thought, vol. 2. Los Angeles: SAGE Publications, Ltd.
• TVA. 2014. TVA: Electricity for All. W wersji elektronicznej dostępny na stronie TVA pod adresem: http://newdeal.feri.org/tva/index.htm [dostęp: 13.02.2017].
• Warner, W. Keith i A. Eugene Havens. 1968. Goal Displacement and the Intangibility of Organizational Goals. „Administrative Science Quarterly” 12 (4): 539–555.
• Wasilewski, Jacek. 1998. Elita. W: Encyklopedia socjologii. Tom I. Z. Bokszański i in. red. Warszawa: Oficyna Naukowa, s. 184–189.
• Weber, Max. 2002. Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Tłum. D. Lachowska, Warszawa: PWN.
• Winkler, Heinrich A. 1972. Robert Michels. W: H.-U. Wehler (red.). Deutsche Historiker. Band IV. Getynga: Vandenhoeck & Ruprecht, s. 65–80.
• Żyromski, Marek. 2007. Teorie elit a systemy polityczne. Poznań: WN UAM.