Archiwum Radziwiłłów w Białej około 1736 roku

• Authors: Jankowski Rafał

Title variants

EN

Archive of the Radziwiłł Family in Biała about 1736

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tekst jest przyczynkiem do dziejów archiwum nieświeskiego Radziwiłłów, w skład którego weszło archiwum w Białej. Podstawą opisu archiwum w Białej są polecenia kanclerzyny Anny Katarzyny z Sanguszków Radziwiłłowej (1676-1746) wydawane we wrześniu i październiku 1736 r. W tym czasie zadecydowano o przemieszczeniu archiwaliów. Z poleceń tych dowiadujemy się też o zasobie Archiwum w Białej, stanie jego opracowania oraz pracownikach. Do Nieświeża przewieziono Bibliotekę Większą (Łacińską) oraz większość archiwaliów należących do ordynacji nieświeskiej i ołyckiej, z wyjątkiem materiałów potrzebnych do bieżącej administracji dóbr kanclerzyny i jej młodszego syna Hieronim Floriana Radziwiłła (1715-1760). Dla dziejów archiwów radziwiłłowskich rok 1736 jest znamienny z tego powodu, że wówczas w Białej oddano do użytku budynek archiwum i biblioteki, wzniesiony na polecenie Anny Katarzyny Radziwiłłowej.

EN

This text is a contribution to the history of the Radziwiłł Family archives in Nieśwież into which were added archival records gathered in Biała village. The basis for the description of the archives in Biała village were commands of Anna Katarzyna Radziwiłł, née Sanguszko (1676–1746) issued in September and October 1736. At that time it was decided to displace the archives. The decisions taken at that time were source of knowledge on the holdings of the archives in Biała, state of the records elaboration and employees. The Greater Library (Latin), and most of the archives belonging to the entail Nieśwież and Ołyka were transported to Nieswież with the exception of records that were needed for the current administration of goods of Anna Katarzyna Radziwiłł and her younger son, Hieronim Florian Radziwiłł (1715–1760). Year 1736 was significant for the history of the Radziwiłł Family archives as it was when a new building of the archive and library was opened in Biała village by order of Anna Katarzyna Radziwiłł.

Keywords

PL

Archiwum Radziwiłłów; archiwum magnackie; Anna Katarzyna z Sanguszków Radziwiłłowa; biblioteka w Białej; archiwum w Białej

EN

Radziwiłł Family; magnate archives; Anna Katarzyna Radziwiłł née Sanguszko; library in Biała; archives in Biała

• Publisher: Archiwum Główne Akt Dawnych i Wydawnictwo DiG
• Journal: Miscellanea Historico-Archivistica
• Year: 2016
• Issue: 23
• Pages: 207-224

Dates

published

2016-11-30

Contributors

author

Jankowski Rafał

• Archiwum Główne Akt Dawnych, Warszawa

References

• Aftanazy R., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogródzkie, Wrocław-Warszawa-Kraków 1992
• Archiwum domu Radziwiłłów, „Scriptores Rerum Polonicarum”, t. VIII, wyd. A. Sokołowski, Kraków 1885
• Archiwum Główne Akt Dawnych, tzw. Archiwum Warszawskie Radziwiłłów, AGAD, AR, dz. IV, nr 629; dz. V, nr 525/III, 2520, 4388, 5948, 7326, 7414, 11357, 13955, 13966, 17177; dz. VI, nr II-79; dz. XI, nr 116, 135-136; dz. XVIII, nr 381; dz. XXI, nr G 45, K 164, P 26, S 42, W 53, t. 6, plik 1; dz. XXIII, t. 2–10; dz. XXV, nr 4710-4712, 4720-4721; dz. XXVI, nr 237-239, 250, 297, 305, 317, 295, 442/1–2, 492; dz. XXVII, nr 14-15, 19-20, 22, 112, 116; dz. „Rękopisy biblioteczne”, nr 6, 40; Archiwum Radziwiłłów z Nieborowa, nr 8; Zbiór kartografii, 9–2
• Bartoszewicz J., Zamek Bialski (Dzieje miasteczka. Obrazy z życia magnatów. Akademia Bialska), cz. 1, Warszawa b.d.
• Bartoszewicz K., Radziwiłłowie. Początek i dzieje rodu. Typy i charaktery. Rycerze, zdrajcy, pobożni, filantropi, dziwacy. Obrazy z życia domowego. Kobiety Radziwiłłowskie. Upadek Nieświeża i jego odrodzenie, Warszawa-Kraków, b.d. [1928]
• Bernatowicz T., Mitra i buława. Królewskie ambicje książąt w sztuce Rzeczypospolitej szlacheckiej (1697–1763), Warszawa 2011
• Buchwald-Pelcowa B., Biblioteka Nieświeska Radziwiłłów. Fakty, wątpliwości, pytania, „Rocznik Biblioteki Narodowej”, R. 41, 2011
• Buczek K., Z dziejów polskiej archiwistyki prywatnej (Archiwa XX. Czartoryskich) [w:] Studia historyczne ku czci Stanisława Kutrzeby, t. 2, Kraków 1938
• Buczko A., Rękopiśmienne księgi z Archiwum Radziwiłłów w Nieświeżu, przechowywane w zbiorach Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, „Rocznik Biblioteki Narodowej”, R. 41, 2011
• Chorążyczewski W., Syta K., O możliwościach badań archiwistyki staropolskiej [w:] Przełomy w historii. XVI Powszechny Zjazd historyków Polskich. Pamiętnik, t. 2, cz. 2, Toruń 2001
• Chwalewik E., Zbiory polskie. Archiwa bibljoteki gabinety galerje muzea i inne zbiory pamiątek przeszłości w ojczyźnie i na obczyźnie w porządku alfabetycznym według miejscowości ułożone, t. 2: N-Ż, Warszawa-Kraków 1927
• Codzienne kłopoty, wielkie interesy i podwójna elekcja. Korespondencja radziwiłłowskich urzędników z księżną Anną z Sanguszków Radziwiłłową i jej synem Michałem Kazimierzem z 1733/1734 roku, wyd. J. Dygdała, Warszawa 2013
• Cubrzyńska-Leonarczyk M., Stare druki z książnic radziwiłłowskich w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. Komunikat o stanie badań proweniencyjnych, „Rocznik Biblioteki Narodowej”, R. 41, 2011
• Flisiński J., Biała na Podlasiu. Dzieje miasta i okolic do 1795 r., Biała Podlaska 2012
• Guseva O., Noty własnościowe w księgozbiorze nieświeskim Radziwiłłów (ze zbiorów Biblioteki Rosyjskiej Akademii Nauk), „Rocznik Biblioteki Narodowej”, R. 41, 2011
• Hieronima Floriana Radziwiłła Diariusze i pisma różne, oprac. i wstęp M. Brzezina, Warszawa 1998
• Jankowski R., Archiwiści i instrukcje archiwalne napisane dla nich w Archiwum Głównym Radziwiłłów w Nieświeżu, „Archiwista Polski”, R. 5, 2000, nr 2(18)
• Jankowski R., Archiwum Radziwiłłów z Nieświeża od 1838 r. do XX w., „Miscellanea Historico-Archivistica”, t. 13, 2001
• Jankowski R., Opis archiwum nieświeskiego Radziwiłłów z 1857 roku, „Miscellanea Historico-Archivistica”, t. 21, 2014
• Jankowski R., Przegląd materiałów źródłowych do historii i rekonstrukcji radziwiłłowskiego księgozbioru w Nieświeżu, zgromadzonych w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, „Rocznik Biblioteki Narodowej”, R. 41, 2011
• Jankowski R., Rękopisy i archiwalia w bibliotece w Nieświeżu do połowy XVIII wieku. Zarys problematyki [w:] Historia. Memoria. Scriptum. Księga jubileuszowa z okazji osiemdziesięciolecia urodzin Profesora Edwarda Potkowskiego, red. J. Krochmal, Warszawa 2015
• Jodłowski A., Założenie pałacowe Radziwiłłów w Białej Podlaskiej, Biała Podlaska 1988
• Karkucińska W., Anna z Sanguszków Radziwiłłowa 1676–1746. Działalność gospodarcza i mecenat, Warszawa 2000
• Karkucińska W., Biblioteka i archiwum Radziwiłłów w Białej Podlaskiej [w:] Z badań nad Polskimi Księgozbiorami Historycznymi. Studia i materiały, red. J. Wojakowski, t. 16, Warszawa 1995, s. 49–73
• Karkucińska W., Radziwiłłowa z Sanguszków Anna Katarzyna (1676–1746) [w:] PSB, t. 30, Wrocław-Warszawa-Kraków-Łódź 1987, s. 386
• Kotłubaj E., Galerja nieświeźska portretów radziwiłłowskich, Wilno 1857
• Kutrzeba S., Semkowicz W., Wstęp [w:] Akta unji Polski z Litwą 1385–1791, Kraków 1932
• Łopaciński E., Zamek w Białej Podlaskiej. Materiały archiwalne, „Biuletyn Historii Sztuki”, R. 19, 1957, nr 1
• Matuszewicz M., Diariusz życia mego, t. 2: 1758–1764, oprac. i wstęp B. Królikowski, komentarz Z. Zielińska, Warszawa 1986
• Mikocka-Rachubowa K., Pałac w Białej Podlaskiej w świetle inwentarza z 1830 roku [w:] Z nieznanej przeszłości Białej i Podlasia, s. 68.
• Popiołek B., Kobiecy świat w czasach Augusta II. Studia nad mentalnością kobiet z kręgów szlacheckich Kraków 2003
• Rachuba A., Biała pod rządami Radziwiłłów w latach 1568–1813 [w:] Z nieznanej przeszłości Białej i Podlasia, wstęp. J. Skowronek, oprac. T. Wasilewski, T. Krawczak, Biała Podlaska 1990
• Radziszewski F., Wiadomość historyczno-statystyczna o znakomitszych bibliotekach i archiwach publicznych i prywatnych, tak niegdyś byłych jako i obecnie istniejących w krajach dawną Polskę składających, a mianowicie: w Królestwie Polskiem, Galicyi, W. Ks. Poznańskim i Zachodnich guberniach Państwa Rossyjskiego, Kraków 1875
• Romaniuk P. P. [rec.]: Hieronima Floriana Radziwiłła Diariusze i pisma różne, opracowanie i wstęp Maria Brzezina, Warszawa 1998, „Kwartalnik Historyczny”, R. 108, 2001, z. 4, s. 145–149
• Ryszewski B., Archiwa i archiwalia prywatne w archiwistyce polskiej – stan badań i postulaty badawcze, „Acta Universitatis Nicolai Copernici” (Historia 25: Archiwistyka, Nauki Humanistyczno-Społeczne), z. 236, Toruń 1991
• Siess-Krzyszkowski S., Pierwsza Biblioteka Ordynacka w Nieświeżu i jej znaki własnościowe (na podstawie bazy danych: Katalog starych druków Biblioteki Ordynacji Nieświeskiej Radziwiłłów. Druki polskie XVI–XVIII wieku), „Rocznik Biblioteki Narodowej”, R. 41, 2011
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, t. 1, Warszawa 1880
• Syta K., Archiwa magnackie od XVI do XVIII w. – możliwości i kierunki badawcze [w:] Władza i prestiż. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, red. J. Urwanowicz, E. Dubas-Urwanowicz, P. Guzowski, Białystok 2003
• Syta K., Archiwa magnackie w XVIII wieku. Studium kultury kancelaryjno-archiwalnej, Toruń 2010
• Syta K., Jan Józef Witoszyński – archiwista Sieniawskich i Czartoryskich z XVIII wieku. Przyczynek do dziejów archiwistyki prywatnej okresu staropolskiego, „Archiwista Polski”, R. 7, 2002, nr 2(26)
• Taurogiński B., Z dziejów Nieświeża z 70 ilustracjami, Warszawa 1937
• Tygodnik Ilustrowany, t. 8, 1863, nr 222 (14/26 XII 1863)
• Tyszkowski K., Z dziejów polskiej archiwistyki prywatnej. Instrukcja archiwalna z XVIII w., „Archeion”, t. 13, 1935
• Z dokumentów Xięcia Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła zwanego Sierotką, Warszawa 1905
• Zielińska T., Archiwa Radziwiłłów i ich twórcy, „Archeion”, t. 66, 1978
• Zielińska T., Magnateria polska epoki saskiej. Funkcje urzędów i królewszczyzn w procesie przeobrażeń warstwy społecznej, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1977
• Zielińska T., Problemy zespołowości archiwów rodzinno-majątkowych, „Komputeryzacja archiwów”, t. 3: Problemy zespołowości w archiwistyce i praktyce archiwów. Materiały z sympozjum w Toruniu 20 i 21 października 1995, red. H. Robótka, Toruń 1997
• Żuchowski T., Dwa listy Stanisława Krzyżanowskiego z 1875 r. do Aleksandry Potockiej, „Archiwista Polski”, R. 19, 2014, nr 2(74)
• Кириченко К., Матеріали до історії Познанського кодексу № 94 (Кодексу Рачинських), „Ruthenica”, t. 5, 2006