Proces polityzacji i radykalizacji islamu na Półwyspie Krymskim

• Authors: Zima Łukasz
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Na obszarze Półwyspu Krymskiego ścierają się wpływy dwóch cywilizacji. Rozpad Związku Radzieckiego, uzyskanie przez Ukrainę niepodległości w 1991 roku oraz powrót od końca lat osiemdziesiątych XX wieku rdzennych mieszkańców Krymu, czyli Tatarów krymskich wpłynęło bezpośrednio na wzmocnienie napięcia politycznego na półwyspie. Na przełomie XX i XXI wieku możemy zaobserwować ujawnianie się konfliktów pomiędzy cywilizacją zachodnią, a cywilizacją islamską. Ujawnienie różnic kulturowych, językowych, religijnych, kulturowych i narodowościowych było spowodowane nie tylko niesprzyjającą sytuacją materialną Tatarów krymskich, która była spowodowana pauperyzacją, czyli zubożeniem, podczas repatriacji oraz barierami prawnymi generowanymi przez państwa z których powracali, ale również próbami ponownego zaznaczenia obecności na półwyspie islamu, ponieważ po wysiedleniu Tatarów krymskich z półwyspu ślady obecności islamu zostały zatarte. Ludność rosyjskojęzyczna (prawosławna), zamieszkująca Półwysep Krymski, sprzeciwiała się odrodzeniu islamu na półwyspie, czego przejawem były prześladowania i dyskryminacja repatriantów przez miejscową ludność oraz administrację. Artykuł jest próbą wyjaśnienia przyczyn, uwarunkowań oraz skutków napięć na Półwyspie Krymskim, które dały początek polityzacji i radykalizacji islamu, oraz wskazania, w jaki sposób radykalizacja ruchów islamskich na półwyspie może wpłynąć na sytuację polityczną na Półwyspie Krymskim oraz jakie zagrożenia może generować dla społeczności międzynarodowej.

EN

The eighties and nineties of the twentieth century were a period of intense reemigration of Crimean Tatars to the Crimean Peninsula. Then began the process of rebirth and shaping the identity of the Crimean-Tatar nation in which religion plays a significant role, namely Islam. The purpose of this article is to attempt to determine the place and role of Majlis in the society and in shaping the political attitudes of Crimean Tatars, as well as determine the causes, course and consequences of the radicalization of Islam on the Crimean Peninsula. The analysis will also be covered by the policy of the Russian Federation against Crimean Tatars after the annexation of the Crimean Peninsula, as a factor directly influencing the radicalization of the Muslim communities.

Keywords

EN

Autonomous Republic of Crimea; Russia; conflict; Crimean Tatars Christianity; Islam

• Publisher: Polskie Towarzystwo Geopolityczne
• Journal: Przegląd Geopolityczny
• Year: 2015
• Volume: 14
• Pages: 51-70

Contributors

author

Zima Łukasz

References

• „Adalet” - partiâ sprawedliwosti, „Awdet” 1995, nr 15-16/130-131, s. 4.
• Bekirova Ê. Š., Islam v Krymu: sovremennoe sostoânie i perspektivy razvitiâ, [w:] Ê. Š. Bekirova, R. A. Halilev, Problemi suasnoï pedagogìnoï osvìty. Pedagogìka i psyhologìâ, Jałta 2013, s. 285-289.
• Bielawski J., 1993, Islam. Religia państwa i prawa, Wiedza Powszechna, Warszawa.
• Chazbijewicz S., 2001, Awdet czyli powrót. Walka polityczna Tatarów krymskich o zachowanie tożsamości narodowej i niepodległości państwa po II wojnie światowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
• Czerwonnaâ S. M., 1997, Krymskotatarskoe national’noe dwiženie (1994-1996), „Issłedowaniâ po prikladnoj i neotložnoj êtnologii”, nr 101, s. 1-27.
• Czerwonnaâ S. M., Vozwraŝenie i integraciâ krymskih tatar w Krymu: 1990-e gody, [w:] V. A. Tiškov (red.), Vynuždennye migranty: integraciâ i vozvraŝenie, Moskwa 1997, s. 145-182.
• Czubarow E., 1996, Kratkaâ hronika deâtel’nosti Medžlisa krymskotatarskogo naroda (iûn' 1991 g. – iûl' 1993 g.), Symferopol.
• Danecki J., Sprawiedliwość w islamie, [w:] P. Jaroszyński, Sprawiedliwość – idee a rzeczywistość, Lublin 2009, s. 135-136.
• Doroszewska U., 1993, Czy na Krymie powstanie państwo Tatarów krymskich? Rozmowa z Mustafą Dżemilewem, „Obóz”, nr 25/26, s. 113-121.
• Fisher A., 1978, The Crimean Tatars, Hoover Institution Press, Stanford.
• Garas L. N., Êvolûciâ mežkonfessional'nyh otnošenij v Avtonomnoj Respublike Krym w usloviâh demokratizacii, [w:] Ê. V. Paškov, Vìsnik SevNTU. Zbìrnik naukovih prac', Sewastopol 2013, s. 141-146.
• Guboglo M. N., 1996, Krymskotatarskoe national’noe dwiženie, t. III, Moskwa.
• Holzer J., 2008, Europa wojen 1914-1945, Świat Książki, Warszawa.
• Izak K., 2011, Zagrożenie terroryzmem i ekstremizmem w Europie na podstawie wybranych przykładów. Teraźniejszość, prognoza ewolucji i kierunki rozwoju, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego”, nr 5, s. 116-148.
• Jureńczyk Ł., 2007, Fundamentalizm muzułmański afgańskich talibów i ich stosunek do innych religii, „Polityka i Społeczeństwo”, nr 4, s. 76-84.
• Kirimal E., 1995, Eksterminacja Tatarów Krymskich, „Rocznik Tatarów Polskich”, t. III, Wydawnictwo Adam Marszałek, Gdańsk-Toruń.
• Kirûško M., Polìtcznij ìslam – marker krizowogo suspìl'stwa, [w:] A. Arìstowìa, A. Kolodnij (red.), Ìslam w jogo problemah ì transformacìâh, Kijów 2010, s. 43-51.
• Kozakiewicz J., 1999, Rosja w polityce niepodległej Ukrainy, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa.
• Królikowska N., 2013, Praworządny jak Tatarzyn? Stosunki prawne w Chanacie Krymskim na podstawie miejscowych ksiąg sądowych z XVII wieku, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, nr 1, s. 121-142.
• Olszewski P., 2009, Rządy Rosji carskiej na Kaukazie do 1914 roku, „Studia Słowianoznawcze”, t. VIII, s. 261-288.
• Osipowskij S. N., Razvitie islama v sovremennom Krymu, [w:] Ê. V. Paškov, Vìsnik SevNTU. Zbìrnik naukovih prac', Sewastopol 2013, s. 132-135.
• Sadowski M., 2013, Dżichad – święta wojna w islamie, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego”, nr 8, s. 29-48.
• Sakowicz E., 2002, Czy islam jest religią terrorystów, Wydawnictwo Homo Dei, Kraków.
• Sejdamet Dż., 1930, Krym. Przeszłość teraźniejszość i dążenia niepodległościowe Tatarów krymskich, Instytut Wschodni, Warszawa.
• Suchomłynow L., 2006/2007, Dokąd zmierzają Tatarzy krymscy: tragizm przeszłości i dylematy teraźniejszości, „Rocznik Wschodni”, nr 12, s. 124 – 130.
• Voytyuk O., 2013, Problemy wzajemnej tolerancji ludności zamieszkującej Autonomiczną Republikę Krymu, „Pogranicze. Studia Społeczne”, nr 22, s. 121139.
• Witkowski S.W., 2009, Wprowadzenie do prawa muzułmańskiego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Wójcik E., 2012, Tatarzy krymscy (zarys problematyki), „Historic@”, nr 12, s. 2637.
• Wroniszewska B., 2014, Autonomiczna Republika Krymu: pogranicze ukraińskorosyjskie, „Pogranicze. Polish Borderlands Studies”, t. 2, nr 1, s. 100-112.
• Zapaśnik S., 2014, Walczący islam w Azji Centralnej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.