PL
Przedstawiony przegląd literatury oraz wyniki badań świadczą o powszechności występowania efektu dyspozycji i jego negatywnych skutkach dla portfeli inwestycyjnych inwestorów. Żeby odpowiedzieć na pytanie dlaczego ulegamy efektowi dyspozycji porównano zmienne przedstawiające styl inwestycyjny w dwóch grupach uczestników gry giełdowej, ulegających efektowi dyspozycji w największym i najmniejszym stopniu. Okazało się, że osoby ulegające efektowi dyspozycji były bardziej aktywne w grze, miały większy dzienny wolumen obrotu, stosowały daytrading, częściej stosowały strategię kontrariańską w porównaniu z osobami, które były odporne na efekt dyspozycji. Oprócz czynników powiązanych ze stylem inwestycyjnym, które mogą powodować występowanie efektu dyspozycji w zachowaniu inwestorów, porównano także wartość i skład portfeli w badanych grupach. Skutki efektu dyspozycji są bardzo negatywne dla wartości portfeli. Osoby w grze giełdowej, które ulegały efektowi dyspozycji osiągnęły statystycznie gorsze wyniki na koniec gry i zapłaciły o wiele większe prowizje od wykonanych transakcji. Uczestnicy gry podatni na efekt dyspozycji budowali portfele mniej efektywne w sensie teorii portfelowej Markowitza - ich portfele charakteryzowały się zbliżonym poziomem ryzyka mierzonym przez odchylenie standardowe historycznych stóp zwrotu z portfela, ale istotnie niższą oczekiwaną stopą zwrotu. Ciekawym wynikiem jest to, że zmienne demograficzne w większości nie wpływały istotnie na uleganie efektowi dyspozycji, jedynie wykształcenie/wiedza ekonomiczna pozwalało uczestnikom gry giełdowej uchronić się przed efektem dyspozycji.(fragment tekstu)
EN
The disposition effect has been investigated on the data base of transactions in the stock trading simulation. This study confirms the prevalence of the disposition effect and indicates its negative impact on the investment portfolios of investors. Simulation participants, that have been prone to the disposition effect, they finished the game with bigger losses, they built less effective portfolios, compared with participants who were not prone to the disposition effect. The relationships between investment style and the disposition effect was also examined. The higher activity in the game measured by the daily turnover and the use of daytrading, the use of contrarian investment strategy cause greater vulnerability to the disposition effect. Demographic variables in the majority did not affect the propensity towards the disposition effect. The only statistically significant variable in this group was the one representing higher level of economic knowledge, so the education can protect investors from the disposition effect.(original abstract)